H6 Herhaling

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

H6 Nationalisme en imperialisme

De tijd van burgers en stoommachines (1800-1900)

6.1 Europa na Napoleon

Leerdoelen

1. Je weet hoe grote staten in Europa de vrede bewaakten

2. Je kunt beschrijven hoe het nationalisme opkwam

3. Je weet hoe de Frans-Duitse oorlog ontstond en verliep

4. Je weet hoe de internationale spanningen toenamen

Onderwerp

De politiek-maatschappelijke stromingen (denkrichtingen)

1. Grote staten

Congres van Wenen (1814-1815)

Na de nederlaag van Napoleon wordt Europa opnieuw verdeeld

-> alles werd beslist door 5 mogendheden, namelijk Oostenrijk, Rusland, Pruisen, Groot-Brittannië en Frankrijk

- Frankrijks buren werden versterkt om vrede te houden

- Vaak conferenties organiseren om vrede te houden

-> 19e eeuw wordt de meest vreedzame eeuw uit de Europese geschiedenis

Het Ottomaanse rijk deed niet mee, omdat het niet meer zo sterk was in Europa

2. Volken en staten

Nationalisme

- Liefde voor het eigen volk

-  Streven naar een eigen natiestaat (staat van 1 volk)

Italië en Duitsland bestaan nog steeds uit veel verschillende gebieden en dat is niet wat nationalisten willen en Rusland krijgt er een gebied bij. Er wordt dus besloten vanuit vorsten en edelen en  niet vanuit het volk.

Ook het Ottomaanse rijk is een multi-etnische staat (veelvolkenstaat)

Het nationalisme groeit sterk na 1815 -> Griekenland, Italië en België worden daarna onafhankelijk

3. Frans-Duitse oorlog (1870-1871)

In de Duitse staten groeit het nationalisme

-> ze willen een verenigd Duitsland met macht voor de burgerij

Opstanden vinden plaats, maar worden gestopt door het leger

Kanselier Bismarck belooft de Duitse eenheid en denkt dat een oorlog met Fra helpt, omdat de Fransen werden gehaat na Napoleon. Frankrijk wilde ook oorlog.

1870: Fra verklaart de oorlog na een beledigende brief van Bismarck en het werd een bloedbad door nieuwe wapens.

Dui wint en Fra moet Elzas-Lotharingen afstaan en een geldbedrag bestalen. Duitsland wordt een eenheid.

4. Internationale spanningen

Frankrijk wilt wraak, groeiende macht van Rusland en wilde het Ottomaanse rijk veroveren.

Ottomaanse rijk: 'de zieke man van Europa'.

-> het rijk wordt steeds zwakker

Conflicten tussen Bosnië en Servië

6.3 - Westerse wereldrijken

Leerdoelen

1. Je weet waardoor koloniale wereldrijken ontstonden

2 Je weet hoe het imperialisme plaatsvond in Azië

3. Je weet hoe het imperialisme plaatsvond in Afrika

4. Je kunt beschrijven hoe Nederland zijn koloniale rijk uitbreidde

Onderwerp

Modern imperialisme

1. Wereldrijken

White man's burden: veel Europeanen en Amerikanen voelden de plicht om de wereld te overheersen en te beschaven

-> superioriteitsgevoel

1870-1914: hoogtepunt Europese expansie in Azië en Afrika, waardoor grote koloniale rijken ontstonden 

-> modern imperialisme

Oorzaken:

- Nationalisme (macht en aanzien vergroten)

- Kapitalistisch streven naar winst 

            -> landbouwproducten en grondstoffen kwamen uit de koloniën)

           -> Afzetgebied om te verkopen

Europeanisering!!

2. Imperialisme in Azië

Vanaf 1500: kleine handelsposten en kolonies

Engeland: vooral Indiase kust door de EIC

- 1858 namen ze het over en werd het Brits-Indië

- Ook Birma, Maleisië enz.

Frankrijk:

- Vietnam en Indo-China

Japan

Gaat zelf ook kolonialiseren (bijvoorbeeld Korea)

China

Wordt geen kolonie, maar Europeanen kregen wel invloed en heerschappij over havensteden -> invloedssferen

3. Imperialisme in Afrika

Protectoraat: staat waarover een andere staat heerst, zoals Tunesië en Frankrijk, en Egypte en Engeland

Bezet: wanneer een leger een gebied verovert en een bevolking in bedwang houdt, zoals Namibië en Duitsland

Andere Europese landen gingen ook Afrikaanse landen claimen, omdat ze bang waren te laat te zijn.

Conferentie in Berlijn (1884-1885) en Afrikanen waren niet uitgenodigd

Gevolg: wedloop om Afrika. Binnen 10 jaar kolonialiseerde Europese regering bijna heel Afrika met rechte grenzen

1e genocides (vermoorden van een volk of bevolkingsgroep)

4. Het Nederlandse wereldrijk

Kolonie Nederlands-Indië en de expansie en ging vooral verder na de opening van het Suezkanaal in 1869. Ze verdienen hier het meest aan

De Aceh-oorlog werd een bloedige guerillaoorlog (oorlog met strijdgroepen van de bevolking met kleine aanvallen)

Ze gebruikten gehoorzame Indonesische vorsten en edelen in het bestuur

Nederland deed niet mee in Afrika

Nederlandse wereldrijk: Nederlands- Indië, Suriname en de Nederlandse Antillen: Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Maarten en Sint Eustatius