Module 3A, les 3 - Allergische reactie

• Triage
• MBO
• Studiejaar 1

Triage Module 3A - Les 3

Allergische reactie

2023-2024

V.Holtrust en R.Koops

Wat gaan we vandaag doen?

Check voorbereiding - Medilect? Casussen? - zo niet - dit eerst maken op de gang

                   Het is een pittige les met veel info, let goed op en schrijf mee!

Terugblik vorige les a.d.h.v. oefenvragen

Allergische reactie

Casussen oefenen

Vorige les

Keelpijn

Vragen? 

Nog even weer ophelderen aan de hand van 3 sheet vragen

Mw. Peters belt naar de praktijk. Ze geeft aan keelpijn te hebben. Bij navraag kan ze de mond niet meer goed openen. Welke urgentie zet je in?

1. U4
2. U2
3. U1
4. U3

Dhr. Wal belt naar de praktijk.
Je kunt hem nauwelijks verstaan en daarbij hoor je een Inspiratoire stridor. Je zet een U1 in.
Welke tussentijdse adviezen geef je deze pt. tot de amb. komt?

1. Laat patiënt rustig liggen, niet zitten. Inspanning voorkomen. Laat de patiënt niet alleen. De mondholte met rust laten.
2. Laat patiënt rustig liggen, niet zitten. Inspanning voorkomen. Laat de patiënt niet alleen. De mondholte open houden met je vingers.
3. Laat patiënt rustig zitten, niet liggen. Inspanning voorkomen. Laat de patiënt niet alleen. De mondholte met rust laten.
4. Laat patiënt rustig zitten, niet liggen. Inspanning voorkomen. Laat de patiënt niet alleen. De mondholte open houden met je vingers.

Je kan naast koud drinken en evt. op een snoepje te zuigen ook pcm adviseren bij keelpijn.
Welke hoeveelheid adviseer je bij volwassenen?

1. 2dd4
2. 4dd2
3. 3dd2
4. 2dd3

Onderwerpen vandaag

Allergische reactie

ABCDE vraag

Urticaria

Insectenbeet

Eikenprocessierups

Tekenbeet

Anafylactische shock

Allergische reactie

Wie heeft er wel eens een allergische reactie gehad?

Hoe uitte zich dat?

Wat heb je daartegen gedaan?

Klachten bij een allergie zijn bijvoorbeeld jeuk of vlekjes op de huid (bobbeltjes= papels, verdikkingen, zwellingen, blaasjes , blaren, rode uitslag), dikke oogleden, tranende ogen, kriebel in de neus, tintelingen van de tong, hoesten en niezen.

Je bent dan allergisch voor iets, zoals stuifmeel (hooikoorts), schimmels, huidschilfers van dieren, huisstofmijt, make-up of bepaalde voeding (pinda's, eieren).

Het lichaam reageert dan overdreven op een stof.

Advies om erachter te komen:

Schrijf op welke klachten je krijgt op welke momenten. Zo kom je te weten waar u allergisch voor bent.

Zorg ervoor dat je niet in contact komt daarmee.

Met medicijnen kun je de klachten ook verminderen.

adviezen:  bijv. bij pollen ->  ramen dicht etc. 

Of lokale zwellingen na een insectensteek-> lokale allergische

reactie 

Medicatieallergie ->  bijv. AB reactie 

Voedselallergie->  kijken of je er achter kunt komen waar je op reageert. Bij heftige allergie samen met de specialist 

Contactallergie (contacteczeem)->

Op stoffen, latex, rubber

Bij makeup/cremes etc op klein stukje huid uitproberen. 

Zonneallergie-> Door reactie op de zon

ABCDE vraag

Wat zou je in kunnen zetten als ABCDE vraag bij een casus over  een allergische reactie ? Kun je dit toelichten? 

A  kwijlen , slikklachten

B – ademhaling normaal? Kortademig/benauwd/geluiden bij ademhaling? snel ontstaan? 

C - klam zweten, hartkloppingen, flauwvallen, collapsneiging

D- reactie AVPU – bewustzijn checken

E – omgeving veilig?

Kortademig? Snel ontstaan?

Symptomen van anafylaxie?

Bekend met allergie?

Moeite met slikken?

Korte WHAM vragen: 

Waar gestoken? Wanneer gestoken:

Hoe ziet het er nu uit? 

Reactie laten omschrijven. .hoe heftig? 

Urticaria 

Een niet gevaarlijke vorm van allergie die we vaak zien in de praktijk :

• Wat is de andere naam ? 
• Welke vragen stel je om een erkend beeld te krijgen?
• Waardoor ontstaat dit?
• Welke adviezen kun je geven?

Netelroos of galbulten

Vragen tijdens triage om een erkend beeld te krijgen:

Lijkt het of u in de brandnetels heeft gelegen? Ziet het er uit als een soort muggenbulten?

Jeukt het? 

Bij netelroos heb je plotseling jeukende rode bulten op uw huid.

Het kan komen door virussen, voeding, medicijnen of insectenbeten.

De bulten verdwijnen vanzelf binnen uren tot dagen.

Stress, hitte, pijnstillers en alcohol kunnen de jeuk erger maken.

Medicijnen (antihistaminica) kunnen de jeuk minder maken.

Bel direct de huisarts als u in korte tijd veel bulten krijgt met benauwdheid of dikke lippen, ogen, tong of keel.

Advies: 

Draag luchtige, los zittende kleding.

Hoe moeilijk het ook is: probeer niet te krabben. Krabben maakt de jeuk erger.

Vermijd hitte of snelle temperatuur verandering. Dit wekt meer reactie op.

MED: antihistaminicum (cetirizine, loratadine. Dit kan je ook slikken bij zwangerschap. Bij borstvoeding advies: Loratadine

Insectenbeet

• Welke geven het meeste overlast?
• Welke vragen stel je om een erkend beeld te krijgen?
• Wat doen we met een angel die er nog in zit?
• Welke adviezen kun je geven?
• Wat is je vangnet?

Muggen, vlooien, wespen, dazen, horzels, bijen, mieren, teken, bedwantsen en steekvliegen zijn insecten die bijten of steken. Ze steken om zich te verdedigen of omdat ze zich voeden met menselijk bloed.

Adviezen:

Insectenbeten kunnen jeuk, pijn en een bult geven.

Een koude, natte doek helpt tegen die klachten. Evt. pcm

Bij zwelling bij een steek van wesp, steekvlieg of bij helpt ijs of een coldpack.

MED: antihistaminicum (cetirizine, loratadine. Dit kan je ook slikken bij zwangerschap. Bij borstvoeding advies: Loratadine

Muggenbulten ( bij kinderen kunnen dit heftige lokale reacties zijn)

Steken van de Blinde daas-> vieze diepe steek, zorgt vaak voor infectie-> wondroos

Gestoken door een bij

De angel uit de huid halen. Probeer de angel eruit te schrapen: met de nagel, de rand van een bankpas, de stompe kant van een mes of een pincet.

Soms hangt er nog een klein gifzakje aan de angel. Pas dan op dat je niet in het zakje knijpt. Dan kan er namelijk meer gif in uw huid spuiten.

Als de angel eruit is, eventueel het gif uit de huid zuigen met een gifzuiger (een soort spuit die zuigt als je hem indrukt). Daarna kunt u povidonjodium voor op de huid of alcohol op het wondje doen.

Bel direct uw huisarts:

Bij een steek in de mond, tong of keel

als u overgevoelig bent voor insectenbeten

Benauwd wordt na de steek

Als je huiduitslag krijgt op andere plaatsen dan waar u gestoken bent

Eikenprocessierups

• Wat geeft dan precies de jeuk/klachten?
• Wat voor klachten geeft dit?
• Welke adviezen geef je?
• Wat is je vangnet?

De eikenprocessierups kan in de zomer in eikenbomen zitten. Vooral in de maanden mei, juni en juli.

De rupsen hebben brandharen. Dat zijn haartjes die jeuk en pijn kunnen geven. Deze brandharen kunnen jeuk, bultjes en oogklachten geven. Ze zijn zo klein dat je ze niet kunt zien. De brandharen waaien door de lucht in de buurt van de besmette bomen.
 

Blijf uit de buurt van eikenbomen met rupsen of rupsennesten.

Voorkomen:

Zorg dat hals, armen en benen bedekt zijn (lange broek, lange mouwen).

Doe een (zonne)bril op.

Ga niet op de grond zitten.

Raak de rupsen of hun (oude) nesten niet aan.

Weet dat er rupsen in een boom zitten, doen ze vaak een lint om de stam. 

Brandharen kun je uit kleding krijgen door die goed te wassen, als het kan op 60ºC.

Bij klachten:

Spoel de huid en ogen goed met lauw water.

Verwijder brandharen van de huid met plakband.

Niet wrijven of krabben!

De klachten gaan binnen 2 weken vanzelf over.

Bij veel jeuk kan een verkoelende zalf of crème met bijvoorbeeld menthol helpen (OTC)

Bel direct de huisarts als 1 of meer van de volgende dingen voor u kloppen:

 Lippen worden steeds dikker

 Tong wordt steeds dikker

 Oogleden worden steeds dikker

 Benauwd

Tekenbeet

• Waar leven teken?
• Waar zitten ze het liefst op een lichaam?
• Wat adviseer je bij een tekenbeet en hoe verwoord je dat?
• Wat voor adviezen geef je mee na het verwijderen van een teek?
• Hoe kun je tekenbeten als advies voorkomen?
• Wat is je vangnet?

Bossen, duinen, heidegebieden, beschutte weilanden, parken en tuinen. Daar leven ze in hoog gras en tussen bladeren. ( dus ook struiken)

Teken houden van warme, vochtige plekken. Ze kunnen zich overal op je lichaam vastzetten, maar geven de voorkeur aan een plekje in je oksel, lies, knieholte, onder het randje van je onderbroek, achter je oren of rond de haargrens in je nek. Controleer die plekjes dus als eerste als je in het bos of op de hei bent geweest.

Wat te doen bij een tekenbeet:

Binnen 24uur verwijderen is kans op ziekte van Lyme minimaal.

Haal een teek uit je huid met een puntige pincet of tekentang.

Trek de teek er rustig uit. Draai de pincet niet.

Breekt de kop van de teek af en blijft die in de huid zitten? Dat is niet erg. Het stukje komt vanzelf weer uit de huid, net als bij een splinter.

De huid kan daar wel gaan ontsteken.

Maak het wondje schoon met alcohol of jodium. Heb je dat niet, spoel het wondje dan uit met water.

Bekijk de rest van je lichaam om te zien of je nog meer teken hebt. En haal die er ook uit.

Maak het wondje daarna schoon met alcohol.

Advies voor als de teek is verwijderd:

Noteer de datum van de tekenbeet

Evt. de stad of het dorp waar je de teek gekregen hebt

de plek van je lichaam waar de teek zat

Maak een foto van de plek op je huid waar de teek zat. Zo weet je waar de teek precies zat.

Let in de eerste 3 maanden na een tekenbeet goed op of je een vlek krijgt:

een rode of blauw-rode vlek op de plek waar de teek zat (bij een lichte huid)

een donkere of paars-blauwe vlek op de plek waar de teek zat (bij een donkere huid)

zo'n vlek op een andere plek van je lichaam

Voorkomen:

Gebruik DEET

Blijf op de paden.

Draag lichtgekleurde, huid bedekkende kleding.

Controleer zodra je thuiskomt

Bel de huisarts in deze situaties:

als het niet lukt de teek weg te halen

als de teek misschien langer dan 24 uur in je huid heeft gezeten.

als je een vlek of ring krijgt op de plek waar de teek zat, of op een andere plek

als je je ziek gaat voelen

Het lukt niet om de teek eruit te halen.

De teek heeft al 24 uur of langer in je huid gezeten als je hem weghaalt.

Je krijgt op de plek waar de teek zat een rode of blauwige vlek of ring die in een paar dagen groter wordt.

Je krijgt ergens op je lichaam een rode of blauwige vlek of ring die groter wordt.

Je voelt je ziek, met koorts, hoofdpijn, spierpijn en moeheid.

Je krijgt 1 of meer dikke en pijnlijke gewrichten.

Je krijgt pijn, tintelingen of minder kracht in je arm, been of romp.

Je ziet opeens dubbel.

De ene helft van je gezicht is opeens verlamd.

Lyme-bacterie 

Vangnet adviezen zijn er niet voor niks gericht op een tekenbeet.

Zie hier plaatje reactie huid binnen 3 maanden ( dit hoeft niet altijd een huiduiting te zijn!)

Let in de eerste 3 maanden na een tekenbeet goed op of je een vlek krijgt:

>24uur heeft gezeten

Je krijgt ergens op je lichaam een rode of blauwige vlek of ring die groter wordt.

Je voelt je ziek, met koorts, hoofdpijn, spierpijn en moeheid.

Je krijgt 1 of meer dikke en pijnlijke gewrichten.

Je krijgt pijn, tintelingen of minder kracht in je arm, been of romp.

Je ziet opeens dubbel.

De ene helft van je gezicht is opeens verlamd.

Anafylactische shock

Acute levensbedreigende allergische reactie. In korte tijd ontstaan algemene (shock)verschijnselen: overal jeuk, uitslag over het hele lichaam, opgezette oogleden en lippen, braken en diarree, hartkloppingen, bloeddrukdaling, benauwdheid of bewusteloosheid.

 De gevolgen kunnen binnen enkele seconde tot uiterst vaak binnen 2 uur zichtbaar worden.

Het is een heftige allergische reactie. 

Welke reacties weet  je te benoemen 

Een allergische reactie is een overdreven reactie van de afweer. Zo’n reactie kan komen door:

Voeding 

zoals koemelk, ei, pinda, noten, tarwe of ander eten

Medicijnen 

zoals pijnstillers, antibiotica of andere medicijnen

Beet/steek van een insect 

bijvoorbeeld door een wesp, bij of hommel

Epipen voor uitstel van de klachten 

Angio- Quincke oedeem: 

zwelling van de oppervlakkige en diepere huidlagen. Denk hierbij ook aan zwelling slijmvliezen. 

Denk bv. aan zwellingen in het gezicht, in de mond of/en keelholte. Het kan zijn dat het hele gezicht opzwelt.

Adrenaline (Epipen) moet snel worden toegediend-> 

Adrenaline vernauwt de bloedvaten en verhoogt de bloeddruk. 

Hierdoor komt het bloed weer voldoende in uw hersenen, zodat de duizeligheid en het gevoel van flauwvallen overgaat. 

Ook verwijdt het de luchtwegen, waardoor de benauwdheid vermindert.

Uitingen

• Vaak binnen enkele seconden tot 2 uur
• Moeilijk of piepend ademhalen en/of flink hoesten
  
• De tong en keel worden dikker
  
• Hese stem
  
• Gevoel van dikke keel
  
• Rode vlekken of bulten op de huid
  
• Overgeven of diarree
  
• Duizelig worden en/of flauwvallen
  
• Bleek en suf worden

Angio-Quincke's oedeem

Epipen

• Wat doet dit precies?
• Hoe adviseer je dit aan te telefoon?

Adrenaline (Epipen) moet snel worden toegediend->

Adrenaline vernauwt de bloedvaten en verhoogt de bloeddruk.

Hierdoor komt het bloed weer voldoende in uw hersenen, zodat de duizeligheid en het gevoel van flauwvallen overgaat.

Ook verwijdt het de luchtwegen, waardoor de benauwdheid vermindert.

Hoe adviseer je dit:

Prik in de bovenbeen-spier van uw kind (in de buitenkant van de dij).

De klachten moeten binnen een paar minuten minder worden.

Is dat niet zo, dan prikt u met de 2e pen in het bovenbeen van uw kind.

Bel daarna altijd met spoed 112 of de huisartsenpost.

Triagewijzer

We nemen dit nu nog kort door:

• Begrijp je de urgenties?
• Begrijp je de vragen gelinkt aan uitingen?

Marieke is 18 jaar. Ze belt naar de praktijk .
Ze is gestoken door een insect.
Ze heeft een rood bultje dat jeukt en ook pijn doet.
Wat ga je haar vragen?

Kortademig? Snel ontstaan?

Symptomen van anafylaxie?

Bekend met allergie?

Waar gestoken?

Moeite met slikken?

Hoe ziet het er nu uit? Reactie laten omschrijven. .hoe heftig? 

Het antwoord van Marieke: 

Ze is niet kortademig; niet misselijk ; geen jeuk over het lichaam; geen hartkloppingen

Niet bekend met een allergie , ze is gestoken in de onderarm

rood bultje dat jeukt en ook een klein beetje pijn doet (pijnscore 4)

Wat wordt  je beleid? 

U5 - advies- wat adviseer je? 

Zoek dit op in je boek/wijzer of op thuisarts.nl.

Mw de Vries is net gestoken door een wesp. Zij is bekend met een allergische reactie in het verleden. Ze voelt nu eigenlijk ook al dat ze niet lekker is. Ze heeft slikklachten, hartkloppingen en ze is helemaal niet lekker.

1. een U5 Ze heeft een heftige lokale reactie
2. een U2, Ze heeft een zwelling in de mond/keel, vandaar de slikklachten
3. een U1, je stuurt een ambulance, dit kan snel verergeren
4. U4 je geeft haar advies rustig te blijven en nu even wat kouds te drinken.

Wat is een U1 vraag bij een allergische reactie?

1. Heeft u een snelle ademhaling en hoe snel is het ontstaan?
2. Waar bent u gestoken?
3. Heeft u moeite met slikken?
4. Heeft u last van een heftige reactie (pijn/jeuk)?

Casus oefenen!!

- Wie durft? (iedereen komt aan de beurt)

- Schrijf mee in SOEP

- Feedback vanuit de klas - dus iedereen let goed op!

Huiswerk 

• Bereid het volgende onderwerp Diabetes goed voor.

       Doe dit aan de hand van je Triagewijzer en thuisarts.nl.

• Maak Medilect van dit onderwerp: Diabetes.
• Schrijf 1 casus over dit onderwerp en neem deze mee naar de les .