3.1 en 3.1 Politieke cultuur / verzuiling

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Hoofdstuk 3

De politiek-culturele verandering

De politiek-culturele verandering

3.1 De politieke cultuur

3.2 Verzuiling en particificatiedemocratie

3.3 De roerige jaren '60

3.4 De jaren 1970- heden

3.1 Politieke cultuur

... Opvattingen, normen, waarden, houdingen en verwachtingen die in een samenleving bestaan over de politiek.

Strijd?

Compromis?

Dialoog?

Uitsluiting?

Politieke cultuur

1. Inhoud overheidsbeleid

2. Politieke proces

3. Wijze waarop actoren rollen vervullen

4. Beleving van de politiek door het publiek

https:

 3.2 Verzuiling & pacificatiepolitiek

Tot de jaren 60 was er in Nederland sprake van een verzuilde samenleving.

Verzuiling = het uiteenvallen van de samenleving in levensbeschouwelijke of politieke zuilen

VERZUILING

Kenmerken verzuilde politieke cultuur

1. Politieke betrokkenheid en gedragsgetrouwheid

2. Politieke elites bereid tot compromissen

3. Geen spanning tussen zuilen door Pacificatie van 1917, wat tevens de introductie was van de pacificatiedemocratie (Lijphart)

Pacificatie 1917

De Pacificatie van 1917 was een compromis waarmee een einde kwam aan de jarenlange schoolstrijd in Nederland en voor mannen het algemeen kiesrecht werd ingevoerd, twee jaar later gevolgd door het vrouwenkiesrecht

Pacificatiedemocratie

Lijphart:

"Proces waarbij spanningen tussen zuilen op politiek gebied op een vreedzame wijze werden opgelost."

In de volgende slides kijken we naar de kenmerken van de pacificatiedemocratie

https:

Vorige slide p. 116 - 130 (lezen)

(1) Zakelijke politiek

De politieke elite wilden resultaten bereiken

(2) Pragmatische verdraagzaamheid

Eigen levensbeschouwelijke principes moesten niet aan anderen worden opgedrongen.

IJskastpolitiek & agreement-to-disagree !

Niet de meerderheid beslist, maar rekening houden met elkaar

(3) Topoverleg door elite die compromissen sloten (denk aan Pacificatie 1917)

(4) Evenredigheid

In een verdeelde samenleving moet iedere bevolkingsgroep naar evenredigheid worden 'bedeeld'.

Denk aan verdelen televisietijd omroepen of financiële bijdrage vanuit de overheid aan scholen of politieke macht.

(5) Depolitisering

Vraagstukken die tot emoties konden leiden onder de bevolking werden zo voorgesteld alsof ze rationeel op te lossen waren.

voorbeeld van depolitisering

De AOW. 

Decennia lang lukte het niet om voorstanders van staatspensioen enerzijds en particuliere pensioenverzekering anderzijds bijeen te brengen, totdat het de vakbondsman Jan Berger lukte de kwestie effectief te depolitiseren: geen particuliere premie en ook geen belasting, maar een door eenieder te betalen sociale premie. Dat schiep de volksverzekering. Probleem tien jaar na de Tweede Wereldoorlog eindelijk opgelost

(6) Geheimhouding

De elites moesten compromissen sluiten en moesten daarbij door het volk niet op de vingers worden gekeken. Vandaar de voorkeur voor geheimhouding.

'Het grote en ontoegankelijke spel achter de schermen'

(7) Regering regeert

Het parlement moest niet te veel kritiek hebben op de regering.

Regering moest resultaten boeken en dat kon alleen met de medewerking van de Kamer die de regering zijn taak liet uitvoeren.

Maken

Samenvatting boek verandering

oefenen blz 64 tm 66

blz 68 tm 78