Zakelijke e-mail (nieuw febr '24)

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Welkom

Ga rustig zitten (plattegrond).

Staat je telefoon uit?

Is je telefoon uit het zicht?

Pak je leesboek en pen.

Wacht rustig tot de les begint.

TIEL • Aan de Jonge Schutskooilaan in Tiel stond maandagavond rond 23:25 uur een personenauto aan de voorzijde volledig in brand. De brandweer had het vuur snel onder controle, maar de auto liep zware schade op. De politie gaat in de buurt gemaakte camerabeelden onderzoeken en vandaag (dinsdag) wordt sporenonderzoek verricht. De auto is rondom afgezet met lint.

Tekst

Welkom

Ga rustig zitten (plattegrond).

Staat je telefoon uit?

Is je telefoon uit het zicht?

Pak je leesboek en pen.

Wacht rustig tot de les begint.

Toets zakelijke e-mail

vrijdag 8 maart

Planning deze les

1. Herhalen zakelijke e-mail.

2. Opdracht bij filmpje.

3. Aantekeningen/ bevindingen uitwisselen en  bespreken.

4. Eerst aanzet tot schrijven.

Planning zakelijke e-mail komende (6/7) lessen

1. Samen kijken aan welke eisen een zakelijke e-mail moet voldoen a.d.h.v. 3 voorbeeldbrieven en deze beoordelen.

2. Schrijfplan opstellen en info verzamelen voor 1e eigen brief.

3. A.d.h.v. criteria eigen brief beoordelen (en verbeteren) en die van de ander beoordelen.

4. Docent geeft klassikale feedback.

5. Reflecteren op eigen schrijfproces en 2 leerpunten benoemen waar ze de volgende keer op gaan letten en waar ze uitleg en feedback op willen krijgen.

Activeren van voorkennis

De leraar gaat na in hoeverre leerlingen al eerder (zakelijke) brieven hebben geschreven, naar

wie, met welk doel en met welke conventies/regels je rekening houdt bij een zakelijke brief. 

Zakelijke e-mail les 1

Lesdoel: Ik kan op basis van succescriteria een brief beoordelen op inhoud en vorm. 

Aan het werk

• Gezamenlijk beoordelen van de voorbeeldbrief van Marieke de Groot (bijlage 1).
• Na toelichting over doel en context van de brief legt de leraar de verschillende criteria van criteriumformulier 1 uit. 
• Vervolgens overleggen leerlingen in tweetallen in hoeverre de brief aan het criterium voldoet en waaraan je dat kunt zien (markeren/onderstrepen, etc.). 
• Klassikaal bespreekt de leraar de beoordeling per aspect. Leerlingen noteren op een blaadje 'goed', 'voldoende' en 'onvoldoende' en steken die per aspect allemaal tegelijk omhoog. 
• Gezamenlijk wordt aan de hand van de markeringen/onderstrepingen besproken waaraan je kunt zien in hoeverre het aspect zichtbaar is in de brief.

Aan het werk

• In groepjes drie voorbeeldbrieven beoordelen (bijlage 2).
• De leraar deelt per tweetal drie voorbeeldbrieven uit die verschillen in kwaliteit qua opbouw.
  
• Leerlingen beoordelen de drie brieven aan de hand van criteriumformulier 2 en noteren bij betreffend criterium wat er (niet) goed is aan een bepaalde brief. 
• Uiteindelijk bepalen leerlingen op basis van hun beoordelingen op de criteria welke brief het beste en welke het minste is en waarom. 
• De leraar stelt vragen, stimuleert het terugkijken naar de voorbeeldbrief van Marieke de

Groot en let op het zorgvuldig formuleren van de beoordelingen.

• Terugkoppeling en zelfrelfectie: waar ga ik op letten bij mijn brief?

Zakelijke e-mail les 2

Les 2

Lesdoel: Ik kan relevante informatie verzamelen om mijn verzoek in mijn brief toe te lichten.

Toets zakelijke e-mail

vrijdag 8 maart

Planning deze les

1. Herhalen zakelijke e-mail.

2. Opdracht bij filmpje.

3. Aantekeningen/ bevindingen uitwisselen en  bespreken.

4. Eerst aanzet tot schrijven.

Aan het werk

• Opfrissen van de succescriteria en bijbehorende begrippen.
• Leerlingen gaan zelfstandig na welke drie begrippen (alinea, witregel, aanhef …) ze zich
  

herinneren van de vorige les. Die noteren ze in de eerste kolom van het schema. Ze hebben de voorbeeldbrief (bijlage 1) erbij.

• 1. Zelf 2. Samen 3. Klassikaal (zie blz. 3 van de stencils).
  
• De tweede kolom vullen de leerlingen in tweetallen en voor het vullen van de derde kolom mogen leerlingen door de klas lopen, totdat elk vakje gevuld is. 
• Klassikaal geeft de leraar random beurten: een leerling noemt een begrip, een andere leerling legt het uit aan de hand van de voorbeeldbrief. De leraar maakt de verbinding met de succescriteria.

Aan het werk

• Uitleg van de schrijfopdracht.
• Leerlingen krijgen de schrijfopdracht: een klachtenbrief schrijven aan de reisorganisatie met het doel om geld terug te vragen (schadevergoeding) vanwege de slechte omstandigheden in het verblijf tijdens hun vakantie.
  

• Opdracht ‘Red mijn vakantie’
  
• Je gaat kijken naar een uitzending van Alberto Stegeman

Aan het werk

• Informatie verzamelen voor de brief.
• Leerlingen bekijken klassikaal een fragment en maken aantekeningen. Ze noteren argumenten waarom het rechtvaardig is dat zij (een deel van) hun geld zouden moeten terugkrijgen. 
• Ze vullen deze aan met eigen argumenten en wisselen deze in tweetallen uit. Ze letten daarbij goed op de formulering ervan.

Aan het werk

Leren argumenteren.

Klassikaal benoemen leerlingen per tweetal een argument. De leraar noteert deze op het digibord. Leerlingen kunnen dus hun argumenten aanvullen op basis van deze bespreking.

Klassikaal besteedt de leraar aandacht aan de inhoud en formulering van de argumenten: gebruik signaalwoorden, voorbeelden.

Zakelijke e-mail les 3

Lesdoel: Ik kan een schrijfplan maken waarin de opbouw van mijn zakelijke e-mail zichtbaar en duidelijk is.

Schrijfplan maken

• De leraar bespreekt het schrijfplan, waarvan elke leerling een leeg exemplaar ontvangt.
• Leerlingen vullen in dezelfde groepjes van de vorige les het schrijfplan in (bijlage 3).
• Feedback op schrijfplan:

Leerlingen geven als duo feedback op het schrijfplan van een ander duo. Daarbij gebruiken ze het criteriumformulier. Ze gaan van elk onderdeel na of het voldoende duidelijk is voor de ander.

Uitwerken eerste versie.

Vervolgens schrijft elke leerling op basis van het schrijfplan dat in duo's is gemaakt een eerste versie van de zakelijke e-mail. Ze maken de e-mail af als huiswerk voor de volgende les en nemen deze mee naar de les (zorg voor een LEESBAAR handschrift!).

• Afsluiting: exit card

Leerling beantwoorden op een post-it de volgende vraag en hangen deze bij weggaan op de

deur: Deze vraag heb ik nog over de lesstof of over mijn brief… 

Zakelijke e-mail les 4

Lesdoel: Ik kan feedback geven op mijn eigen werk en dat van mijn klasgenoot aan de hand van de

succescriteria.

Opfrissen van de briefonderdelen.

Leerlingen leggen/schrijven in groepjes van drie de volgende begrippen (de verschillende

onderdelen van het schrijfplan) in goede volgorde: aanhef, afsluiting, afzender, geadresseerde, inleiding, kern, kern, kern, naam, plaats + datum, slot. 

De leraar laat leerlingen de volgorde benoemen (of deelt stapeltjes kaartjes met de begrippen uit) en haalt op wat er in betreffend onderdeel aan bod komt.

Eigen en andermans brief beoordelen

Leerlingen beoordelen aan de hand van het criteriumformulier (bijlage 4) en de modelbrief uit de eerste les de brief van zichzelf, waarbij ze niet alleen g/v/o per aspect beoordelen maar ook aangeven waar en waarom incl. tekstmarkeringen. Vervolgens bekijken ze een brief van een klasgenoot en beoordelen via hetzelfde formulier de tekst. Individueel maken de leerlingen een vergelijking van de twee beoordelingen en markeren per aspect op het formulier: 

o Met groen: wat komt overeen qua beoordeling en is 'GOED gedaan'?

o Met blauw: wat komt overeen qua beoordeling en is 'VOLDOENDE' of

'ONVOLDOENDE'?

o Met oranje: waarin verschillen mijn klasgenoot en ikzelf qua beoordeling? Wat is het

juiste niveau?

Reflecteren

Afsluiting: uitwisselen van adviezen

Leerlingen krijgen random een beurt en benoemen een aspect wat minder of juist erg goed ging

en het beste advies dat ze kregen. De tips worden genoteerd op het digibord. Leerlingen gaan

na per tip/top of zij die ook kregen en waarom. De leerlingen sturen hun eerste versie met

criteriumformulier naar de leraar of uploaden het.

Zakelijke e-mail les 5

Lesdoel: Ik kan mijn zakelijke e-mail her schrijven naar een vrijwel perfecte zakelijke e-mail op basis van succescritera.

Voorbereiding + delen van docentfeedback

Ter voorbereiding heeft de leraar twee zakelijke brieven geselecteerd van de ingeleverde eerste versies en aan de hand van het criteriumformulier hier feedback op gegeven, inclusief tips om te verbeteren. De brieven zijn zo geselecteerd dat ze op verschillende aspecten wisselen van kwaliteit. 

Tijdens de les bespreekt de leraar beide brieven aan de hand van de criteria: wat gaat

goed, wat kan beter en hoe kan het verbeterd worden. De leerlingen gaan voor hun eigen brief na of de tips ook voor hen gelden en maken aantekeningen.

Reflectie op geleerde lessen

In het laatste deel van de les vullen de leerlingen de rubric Proces in (bijlage 5). Op basis van de

rubric en het criteriumformulier 3 gaan leerlingen na wat ze geleerd hebben en hebben

gewaardeerd (drie tops) en ze noemen drie ontwikkelpunten (waar ze de volgende keer aan

gaan werken: twee op product en één op proces). Dit nemen ze mee naar de volgende

schrijfactiviteit. 

6 (of 7) bijlagen bij deze lessenserie

Vergelijken brief en e-mail

Aan de hand van de voorbeeldbrief uit les 1 en een leeg emailformat of een voorbeeld-email

gaan leerlingen in duo's na welke onderdelen van de zakelijke brief ook in de e-mail horen en

welke er niet in thuishoren (adres). Ook gaan ze na wat moet worden aangevuld

(onderwerpsregel). Klassikaal wordt vervolgens besproken wat de overeenkomsten zijn, de

verschillen, wanneer je wat gebruikt etc.:

o wanneer schrijf je een brief en wanneer een e-mail: wat is het meest effectief in het geval

als je op vakantie bent of wanneer je thuis bent?

o wat blijft hetzelfde en wat verandert er?

o wanneer gebruik je de cc en bcc?

o voeg je nog iets in de bijlage toe en wat dan bijv. (foto's met bewijs, bonnetjes etc.)?

Herschrijven naar een zakelijke e-mail

De leerlingen herschrijven hun zakelijke brief naar een zakelijke e-mail en verwerken daarin de

feedback van zichzelf, de medeleerling(en) en de tips n.a.v. de klassikale bespreking van twee

brieven met leraarfeedback.