Kunstgeschiedenis - Renaissance

Renaissance
  • 1400 - 1600
  • Wedergeboorte van de Oudheid
  • Christelijk, maar met grote interesse voor   Gods schepping (wetenschap). 
  • Humanisme: mens staat centraal.

Ingedeeld in 3 periodes: 
  • Vroege Renaissance: 1420-1500
  • Hoog Renaissance: 1500-1535
  • Maniërisme: 1520-1600 (Laat Renaissance)
Michelangelo, "Pietà", 1498-1499
1 / 51
volgende
Slide 1: Tekstslide
KunstMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4

In deze les zitten 51 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

Onderdelen in deze les

Renaissance
  • 1400 - 1600
  • Wedergeboorte van de Oudheid
  • Christelijk, maar met grote interesse voor   Gods schepping (wetenschap). 
  • Humanisme: mens staat centraal.

Ingedeeld in 3 periodes: 
  • Vroege Renaissance: 1420-1500
  • Hoog Renaissance: 1500-1535
  • Maniërisme: 1520-1600 (Laat Renaissance)
Michelangelo, "Pietà", 1498-1499

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Verspreiding
  • Renaissance start in Italië met Giotto.
  • Hier was nog veel kunst uit de Oudheid. 
  • 15e eeuw: overlap tussen Gotiek en   Renaissance. 
  • Op het platteland verandert er niet veel,   maar de veranderingen in de kunst (voor de   elite) zijn baanbrekend.
  •  Pas in de 16e eeuw overgenomen in de rest
       van Europa (maar daar minder uitbundig).

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Vroege Renaissance
  • 15e eeuw
  • Florence
  • Familie De' Medici (rijke kooplui)
  • Mecenassen
  • Het wordt niet langer afgekeurd om     rijkdom te tonen.
  • Gekunsteld, schools: het "in de vingers   krijgen" van de klassieken. 
  • Eeuw van het experiment. 
  • Belangrijke kunstenaar: Botticelli

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Hoog Renaissance
  • 16e eeuw
  • Rome
  • Paus (Julius II) is opdrachtgever
  • Uiterlijk vertoon
  • Uitbundig
  • Homo universalis = alleskunner
  • Kunstenaar is een genie ipv ambachtsman
  • Belangrijke kunstenaars: Leonardo da   Vinci, Michelangelo en Rafaël.

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Schilderkunst
  • Gods schepping wordt als volmaakt gezien.
     Men gaat hier onderzoek naar doen. 
  • Inspiratie uit Oudheid
  • Naar waarneming, o.a. anatomiestudies. 
  • Evenwichtige composities (driehoek) 
  • Ruimtesuggestie. 
  • Op wiskundige manier ‘correct’ en ‘mooi’. 
  • In opdracht van rijke families, o.a. portretten (en zelfportretten van zelfbewuste kunstenaars).

Rafaël, De Canigiani heilige familie, ca. 1505 - 1506

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Onderwerpen:
Bijbelse verhalen
portretten
klassieke mythologie

Slide 6 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Sandro Botticelli, De geboorte van Venus, 1482
  • Vroege Renaissance
  • Mythologie
  • Contra-posto houding
  • Vrouwelijk schoonheidsideaal van die tijd
  • Realistisch en geïdealiseerd
  • Gedetailleerd
  • Naar de waarneming
  • Plasticiteit

Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Sandro Botricelli, "La Primavera" 1477-1482

De lente is een mooie metafoor voor de nieuwe, frisse tijd (Renaissance).

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Middeleeuwen
Vroege Renaissance
Ontwikkeling ruimtewerking

Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Vroege Renaissance
  • Lijnperspectief
  • Illusie van diepte
  • Trompe l'oeil
  • Klassieke elementen
  • In opdracht van rijke familie.
centraal
perspectief
Masaccio: "Heilige drie-eenheid", 1425-28

Slide 10 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Centraalperspectief
Lijnperspectief met vluchtpunt in het midden van de horizon

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Ruimtesuggestie door...
Lijnperspectief
Atmosferische perspectief
Overlappen

Slide 12 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

Rafaël, De school van Athene, 1509-1511
  • Geïdealiseerde voorstelling van 52 filosofen en geleerden. 
  • In opdracht van paus Julius II. 

Slide 13 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

VERKORTING
EIGEN SCHADUW
SLAGSCHADUW
RUIMTESUGGESTIE 
LIJNPERSPECTIEF
OVERLAPPING

Slide 14 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Verdwijnpunt achter hoofdonderwerp
VERDWIJNPUNT
HORIZONLIJN
EVENWIJDIGE LIJNEN

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Twee filosofen, afgebeeld tegen de lucht onder de middelste boog, hebben een prominente plaats op het fresco. Het zijn ongetwijfeld Plato (427-347 voor Christus) en Aristoteles (384-322 voor Christus),
Plato wijst naar boven, naar de hogere inspiratiebron, namelijk de wereld van de ideeën. Aristoteles wijst echter naar de aarde als uitgangspunt van alle natuurwetenschappen. 

Aan de kant van Plato zijn de speculatieve denkers uitgebeeld en aan de kant van Aristoteles exacte denkers en natuurwetenschappers.

Slide 16 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Hoe noem je de techniek
van zo'n muurschildering?

Slide 17 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Da vinci: 'uomo universalis' (alleskunner)

Slide 18 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Leonardo da Vinci
Mona Lisa, 1503
  • Hoog renaissance
  • Atmosferisch perspectief: achtergrond vager en blauwer dan voorgrond (ontdekt in de Nederlanden). 
  • Sfumato: 'wazige' omtreklijnen, zodat de vormen en contouren onscherp worden (ontwikkeld in 15e eeuw). 
  • Mysterieus licht
  • Driehoekscompositie 

Slide 19 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Michelangelo, Sixtijnse Kapel, 1508-1512
Inspiratie van Michelangelo:
  • Torso van Belverdere 
  • De Laocoön groep (opgegraven in 1506)
  • Mantegna (1465-1474)


Schepping van Adam, rond 1511

Slide 20 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 21 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Proportieleer

Slide 22 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Waarom kon de renaissance zich aan het eind van de 15e eeuw zo snel verspreiden?
A
door de schilderkunst
B
door de steden
C
door de boekdrukkunst
D
door de muziek

Slide 23 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Boekdrukkunst
  • In middeleeuwen werden er al boeken          
      gedrukt door pagina’s uit één blok hout te 
      snijden.
  • Halverwege 15e eeuw losse, loden letters       in zetvormen (hergebruik van letters).
  • Dankzij boekdrukkunst worden boeken     goedkoper en beschikbaar voor de gewone   mens. 
  • Snelle verspreiding van kennis. 

Slide 24 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Je moet alle gele vakken koppelen aan het juiste rode vak.
JUIST
NIET JUIST
In de renaissance was overlapping de belangrijkste methode om diepte te suggereren.
In de renaissance was meetkundig perspectief onder kunstenaars geliefd.
In de renaissance vonden kunstenaars plasticiteit niet belangrijk.
In de renaissance was men minder goed in perspectief dan in de middeleeuwen.

Slide 25 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

Beeldhouwkunst
  • Inspiratie uit Oudheid
  • Hoge mate van realisme. 
  • Naar waarneming, o.a. anatomiestudies.
  • Evenwichtige composities (driehoek)
  • Stofuitdrukking (textuur)
  • Religieuze/mythologische onderwerpen        en portretten (ook bustes). 
Michelangelo, "Pietà", 1498-1499

Slide 26 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

David (die de reus Goliath verslaat) staat symbool 
voor vrijheid en de macht van de kleine republiek Florence. 
Donatello, David, ca. 1445

  • Vroeg-Renaissance
  • Bescheiden, jongensachtig
  • Eerste naakte beeld sinds Oudheid
  • Contraposto
Michelangelo, David, 1501-1503

  • Hoog-Renaissance
  • Zelfverzekerd, krachtig
  • Groot formaat (4,19 m)
  • Michelangelo geeft zijn beelden een ziel.

Slide 27 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Michelangelo, Mozes, 1513-1516

  • Bedoelt voor grafmonument Paus Julius II in Sint Pietersbasiliek
  • In totaal 48 beelden.
  • Te ambitieus, geen geld.
  • Grootste teleurstelling in Michelangelo's carrière. 

Slide 28 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

In de Renaissance zijn kunstwerken gemaakt die
...
zijn dan de kunstwerken uit de klassieke oudheid.
A
precies hetzelfde
B
eenvoudiger
C
verder ontwikkeld
D
abstracter

Slide 29 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Bouwkunst
  • Regelmaat en harmonie
  • Maatsystemen gebaseerd op menselijk     lichaam 
  • Gulden snede: verhouding 1: 1,6  
  • Symmetrie
  • Geometrische vormen
  • Centraalbouw
  • Klassieke elementen
  • Weinig kleur en decoraties 
  • Nieuwe gebouwtypen: villa's en paleizen
Michelangelo, "Pietà", 1498-1499
Santa Maria del Fiore, Florence

Slide 30 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

            Vitruvius (± 85 – 20 v.Chr)
  • Romeinse architect
  • Grondbeginselen van de bouwkunst
  • Menselijke maat als uitgangspunt
  • Vitruviaanse regels
  • Gulden snede

Slide 31 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Kroonlijst
Pilaster
Voluut
Timpaan 

Slide 32 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

Palazzo's
  •  3 lagen gescheiden door kroonlijsten
  • Dorisch, Ionisch of Korintisch
  • Rustica's

Slide 33 - Tekstslide

3 oud Griekse bouworden verschillen in stijl pilaren
rustica
medaillon

Slide 34 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Kerken
  • Regelmaat en harmonie
  • Ronde vormen (medaillons, rondbogen, pilasters)
  • Centraal bouw
  • Klassieke elementen (timpanen, kapitelen, medaillons)

Slide 35 - Tekstslide

4 voorbeelden geven:
  1. San Lorenzo van Brunelleschi
  2. koepel van de pazzikapel van Brunelleschi
  3. Santa Maria delle Carceri van da Sangallo
  4. San Pietro van Bramante

Lantaarn = opengewerkte bekroning van koepel of toren. Meestal achthoekig van vorm.
 

Slide 36 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Sint Pieter 
  • Oorspronkelijk andere kerk op dezelfde   plek (graf van Petrus) 
  • Paus Julius II laat nieuwe kerk bouwen
  • Eerste ontwerp Bramante: centraalbouw 
  • Vervolgens wordt het ontwerp aangepast door Rafaël en Michelangelo
  • Michelangelo voegt koepel toe (42 meter, 1 m kleiner dan Pantheon)
  • Pas in de Barok (17e eeuw) voltooid met zuilengalerij en plein van Bernini. 

Slide 37 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Bramantes ontwerp
Rafaëls ontwerp
Michelangelo's ontwerp
Michelangelo's ontwerp met toevoegingen van Maderno

Slide 38 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 39 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Waar zie je centraalbouw?

Slide 40 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Waar zie je centraalbouw?
A
B
C
D

Slide 41 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Villa's 
  • Buitenhuis
  • Omgeven door tuinen
  • Begane grond: voorkamers en   werkruimten 
  • 1e verdieping: loggia's, grote zaal en     woon- en slaapkamers

Slide 42 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Andrea Palladio, Villa Rotonda, 1571

Slide 43 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Palladio's kenmerkende uitgangspunt: 
'Controle door het oog leidt tot een grotere harmonie dan een puur mathematische benadering' 

Slide 44 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Maniërisme
  • 1520 - 1600 (Laat-Renaissance)
  • Overgang tussen Renaissance en Barok
  • "Een maniertje": gekunsteld en oververfijnd
  • Kunstenaars willen laten zien hoe goed ze zijn en de Renaissance overtreffen. 
  • Onjuiste verhoudingen
  • Ingewikkelde lichaamshoudingen
  • Kleurrijk, dramatisch, beweging
Parmigianino, Madonna met de lange hals, 1534-1540

Slide 45 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Parmigianino
El Greco
Giulio Romano
Schilderkunst

Slide 46 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Beeldhouwkunst
  • Ingewikkelde houdingen
  • Onjuiste anatomie
  • Beweging en emotie
  • Van alle kanten   interessant
  • Overeenkomsten met   Hellenistische periode   van de Grieken  (Laocoöngroep   opgegraven in 1506). 
Giambologna

Slide 47 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Giulio Romano
Giacomo della Porta en Giacomo Barozzi da Vignola, "Il Gesù", 1568-1584

Slide 48 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Renaissance of maniërisme
Maniërisme
Renaissance

Slide 49 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

Renaissance
Maniërisme

Slide 50 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

Renaissance
Maniërisme

Slide 51 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies