4.1 Fossiele brandstof

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Fossiele brandstoffen

Deze les

- Uitleg §4.1

- Aan de slag: opg 1 t/m 8

- Afsluiting

Leerdoelen

• Je weet wat aardolie en aardgas zijn 
• Je weet wat gefractioneerde destillatie is, en je weet hoe gefractioneerde destillatie werkt.
• Je weet welke producten uit aardolie worden gemaakt
• Je kunt in je eigen woorden uitleggen wat kraken is.

Fossiele brandstoffen

Fossiele brandstoffen zijn brandstoffen die zijn ontstaan uit dierlijk of plantaardige resten. Dit proces duurt miljoenenjaren.

Steenkool, aardolie en aardgas

Aardolie en aardgas bestaan uit koolstof- en waterstofatomen.

In deze formules komt dus altijd de C en de H voor!!!

Nu

vragen 1,2,3 en 4 maken

Aardolie 

Aardolie is ontstaan uit 

Aardolie

Nu weet je hoe aardolie ontstaan is, maar hoe halen we het dan uit de aarde als het zo diep zit?

Aardolie

En hoe krijgen we het dan naar de raffinaderij?

Aardolie

En hoe bewerken we het dan tot bruikbare stoffen?

Nu:

vragen 5 en 6

maken

Kraken

De fractie nafta is een bijzondere. Deze is niet meteen zomaar gebruiksklaar. Het bestaat uit hele lange ketens moleculen en is daardoor niet handig. 

Door de nafta te kraken breek je de lange molecuulketens in kleinere stukjes. Daarna kun je het bijvoorbeeld gebruiken voor kunststoffen en medicijnen. 

Kraken

kraken = in stukken breken

Van lange moleculen worden kleinere moleculen gemaakt.

vb: 

C20H42 (s) --> C9H20 (l) + C8H16 (l) + C3H6 (g)

Twee manieren: verhitten of katalysator toevoegen  

Nu aan de slag

vraag 8 maken

Kleine koolstofkringloop

Grote koolstofkringloop

Alkanen

Een bijzondere groep koolwaterstoffen zijn de alkanen. 

Alle alkanen zijn koolwaterstoffen, maar niet alle koolwaterstoffen zijn alkanen. 

Alkanen

Alkanen

1e deel filmpje

Bekijk het stukje wat ik uit het volgende filmpje heb geknipt. Hier worden de alkanen nog een keer genoemd. 

Reeksen

Alkanen hebben nog iets bijzonders. Je kunt de reeks namelijk voorspellen. Alkanen hebben een formule die je kunt volgen.

CnH2n+2

Lijkt even moeilijk, maar volg mij even. 

CnH2n+2

De C staat voor Koolstof, de n erachter staat voor een bepaald aantal. n=dus aantal.

De H staat voor waterstof, en de 2n staat voor 2x het aantal wat bij de C staat. 

+2 betekent gewoon 2 erbij tellen.  

Nu een voorbeeld, nog niet uitzonen ;-)

CnH2n+2

C4H10 is Butaan. Gaan we kijken hoe die formule past.

De 4 bij C4 is dus het aantal van de "n". Als je dan die 4x2 doet voor de H krijg je 8. Als je er dan 2 bij optelt, kom je op 10. 

Wat krijg je dan voor formule als je 6 koolstofatomen hebt? 

Schrijf op en laat zien!

2e deel filmpje

In het tweede deel van het filmpje wordt deze reeks nog een keer uitgelegd. Bekijk en beantwoord daarna de 2 vragen. 

0

Ethaan heeft 2 koolstofatomen, wat is de molecuulformule? Gebruik: CnH2n+2, schrijf je berekening op en lever de foto in.

Nonaan heeft 9 koolstofatomen, wat is de molecuulformule? Gebruik: CnH2n+2, schrijf je berekening op en lever de foto in.

Kraken en polymerisatie

Zulke lange ketens koolwaterstoffen hebben we vaak niet veel aan. Dat betekent dat we deze ketens breken en er kleinere koolwaterstoffen van maken. Dit noemen we kraken. 

Soms houd je juist te kleine ketens over, deze kun je weer aan elkaar schakelen. Dit noem je polymerisatie. 

Lees nu de tekst van 6.5

En maak daarna de opdrachten