Mijn proefles

• Basisschool

Kindermishandeling

Anoeska

Djeli

Twan

Ouahiba

Inhoud

1. introductie / lesdoel

2.casus 1e deel

3. theorie

4. casus 2e deel

introductie / lesdoel

lesdoel: informeren over kindermishandeling, hoe vaak het voorkomt, wat de verschijningsvormen zijn en hoe te handelen als leerkracht

casus                                          

Wat zou jij doen?

Geef een definitie van kindermishandeling.

Definitie 

‘Kindermishandeling is elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel.’

Bron: Bonnet, 2019

Belangrijkste element hierbij is dat een kind schade oploopt of dreigt op te lopen. Elke vorm van

mishandeling valt hieronder, dus fysiek, psychisch, seksueel, en actief of passief (passief benadrukt

dat opvoeders niet altijd bewust een kind slecht behandelen). Hieronder vallen ook verwaarlozing

(lichamelijk en/of psychisch) en getuige zijn van huiselijk geweld.

Opvallend: wanneer een kind onder grote druk gezet wordt om schoolprestaties te leveren die

eigenlijk boven het niveau van het kind liggen, valt dit óók onder psychische mishandeling.

De ‘pedagogische tik’ valt óók onder kindermishandeling.

Oorzaken van kindermishandeling

1. kindkenmerken

2. eigenschappen ouders/gezin

3. leefomgeving

Model van Belsky (Bonnet, 2019):

Een bekend onderzoek naar de oorzaken van kindermishandeling is het onderzoek van Belsky (1984).

Zie hieronder de veelgenoemde risicofactoren van kindermishandeling. Uit onderzoek blijkt dat de

kans op mishandeling toeneemt met het aantal risicofactoren. Speelt geen van onderstaande risico’s,

dan is de kans op kindermishandeling 3%. Bij 4 of meer risicofactoren loopt de kans op tot 24%.

Kindkenmerken: wat zijn de risicofactoren?

1. Te vroeg geboren
2. Verstandelijk gehandicapt
3. Gedrags- en/of ontwikkelings-problemen
4. A+B+C

Eigenschappen ouders/gezin: wat zijn de risicofactoren?

1. Chronisch ziek en/of psychische problemen Verslaving
2. Gebrekkig pedagogisch besef Nare jeugdervaringen
3. Jonger dan 20 jaar Veel sporten
4. Relatieproblemen Geplande zwangerschap

Eigenschappen ouder/gezin

● Chronisch ziek en/of psychische

problemen

● Verslaving

● Gebrekkig pedagogisch besef

● Nare jeugdervaringen

● Jonger dan 20 jaar

● Relatieproblemen

● Éénoudergezin of groot gezin

● Ongeplande zwangerschap

Leefomgeving: wat zijn de risicofactoren?

1. Problematische woonomgeving (krappe behuizing, criminaliteit, armoede) Hoog inkomen.
2. Etnische meerderheid Lage opleiding
3. Lage opleiding Geen werk
4. Sociaal isolement Volgen Pabo opleiding

Leefomgeving 

● Lage opleiding

● Geen werk

● Etnische minderheid

● Sociaal isolement

● Problematische woonomgeving (krappe

behuizing, criminaliteit, armoede)

● Laag inkomen.

De Onderzoeksraad voor de Veiligheid gaat ervanuit dat er in Nederland jaarlijks 35 kinderen tussen

de 0 en 12 jaar overlijden als gevolg van mishandeling door (één van) hun ouders.

De politie registreert jaarlijks 65 000 incidenten van huiselijk geweld, en naar schatting is dit maar

12% van de werkelijke omvang van huiselijk geweld.

Ongeveer 1 op de 3 kinderen maakt tijdens de minderjarigheid (dus tot 18 jaar) een vorm van

seksueel geweld mee. Meisjes zijn vaker slachtoffer dan jongens.

In ongeveer de helft van de mishandelende gezinnen is er ook sprake van geweld in de partnerrelatie.

Bron: Bonnet, 2019

In 2017 zijn in Nederland tussen de 90 000 en 127 000 kinderen van 0-18 jaar blootgesteld aan

kindermishandeling. Dat is ongeveer 3% van alle kinderen in Nederland. Emotionele verwaarlozing

(36%) en fysieke verwaarlozing (24%) komen het meeste voor.

Kinderen met een niet-westerse migratieachtergrond lopen een groter risico op kindermishandeling,

dit omdat er in deze gezinnen vaker sprake is van de risicofactoren (zie tabel). Her risico op

mishandeling bij gezinnen uit de eerste generatie wordt geschat op 6,1%, de tweede generatie op

3,4%, bij autochtone gezinnen 1,8%.

Bijna 27% van de leerlingen uit groep 7 en 8 op de basisschool heeft naar eigen zeggen ooit in het

leven te maken gehad met een of meerdere vormen van kindermishandeling. Bron: NJI, 2019

Hier komt een filmpje

Meldcode

Stap 1: In kaart brengen van signalen

Stap 2: Collegiale consultatie en vragen Veilig Thuis

Stap 3: Gesprek met de ouder

Stap 4: Wegen aard en ernst

Stap 5a: Hulp organiseren en effecten volgen

5b: Melden en bespreken

Casus
Wat zou je nu doen?

Casus

Stap 1: In kaart brengen van signalen

Stap 2: Collegiale consultatie en vragen Veilig Thuis

Stap 3: Gesprek met de ouder

Stap 4: Wegen aard en ernst

Stap 5a: Hulp organiseren en effecten volgen

5b: Melden en bespreken

Hoeveel kinderen worden er jaarlijks blootgesteld aan een vorm van kindermishandeling?

1. Tussen de 35.000-50.000 kinderen
2. Tussen de 200.000-250.000 kinderen
3. Tussen de 70.000-90.000 kinderen
4. Tussen de 90.000-127.000 kinderen

Hoeveel kinderen overlijden er jaarlijks aan de gevolgen van huiselijk geweld?

1. 25
2. 50
3. 75
4. 125

Wat zijn de twee meest voorkomende gevallen van kindermishandeling?

1. Verwaarlozing en getuige zijn van partnergeweld.
2. Seksueel misbruik Lichamelijke mishandeling
3. Psychische mishandeling Verwaarlozing
4. Lichamelijke mishandeling Verwaarlozing

Wij hopen dat wij jullie handvatten hebben gegeven om kindermishandeling eerder te signaleren en dat jullie weten hoe te handelen.

Vragen?