H11 Persoonlijkheid HWE

• Psychologie/sociologie
• Buitengewoon lager onderwijs

In het volgende fragment van Het Huis goed kijken naar het gedrag van Siska Schoeters!

onderwijs.hetarchief.be

0'00" - 2'32"

leerlingen duiden persoonlijkheidskenmerken aan

Inleiding

Welke persoonlijkheidskenmerken hebben jullie aangeduid voor Siska?

•  Zit persoonlijkheid aan de binnenkant of aan de buitenkant?
• Kun je persoonlijkheid veranderen gedurende je leven of blijft die ongewijzigd?
• Wordt jouw persoonlijkheid bepaald door nature of door nurture?
• Heb je een idee van hoe jouw persoonlijkheid is?
• Heb je de indruk dat anderen weten wie je bent?
• …

Inleiding

Hoe ziet mijn persoonlijkheid en identiteit eruit online?

Bekijk je eigen online profielen om dit te vergelijken met de realiteit.

Wat is persoonlijkheid?

1. Begrippen p. 150

1.1 Persoonlijkheid

= datgene dat typisch is voor iemand 

= datgene dat iemand onderscheidt van anderen

-> wordt zichtbaar in de manier waarop iemand zich gedraagt

Definitie 'persoonlijkheid'

= een verzameling van stabiele en unieke psychische (innerlijke) en gedrags-matige (uiterlijke) kenmerken, waardoor iemand zich in de loop van zijn/haar leven op een min of meer gelijkaardige manier gedraagt.

1. Begrippen

1.1 Persoonlijkheid

Oef. 1 p. 150:

- Stabiele en unieke kenmerken:

• Bij de voorbereiding op een toets is de ene leerling altijd heel gedisciplineerd, terwijl een andere leerling lui is en minimale inspanningen levert.

- Zich op een min of meer gelijkaardige manier gedragen:

• Iemand die als kind plichtsbewust huiswerk maakte, is later in een werksituatie ook iemand op wie de collega's/baas altijd kunnen rekenen.

1. Begrippen

1.1 Persoonlijkheid

Ligt onze persoonlijkheid levenslang vast?

• Evolueert doorheen de jeugdjaren
• Onder invloed van bepaalde situaties kan het nog veranderen

1. Begrippen

1.2 Temperament

Wat zag je in deze video? Wat vind je 'typisch' voor deze Italiaanse kok?

Temperament = het aangeboren deel van onze persoonlijkheid dat ons doet reageren op prikkels volgens een bepaald emotioneel patroon.

Oef. 2 p. 150:

• Iemand die vurig is, snel op zijn paard zit... 
  

1. Begrippen

1.2 Temperament

Klassieke oudheid -> arts Hippocrates -> iemand pas gezond als er een evenwicht is tussen 4 lichaamssappen (bloed, gele gal, zwarte gal en slijm)

Arts Galenus -> 4 persoonlijkheidstypes -> temperament afhankelijk van het lichaamssap dat in meerdere mate aanwezig was:
- sanguinisch temperament -> bloed
- cholerisch temperament -> gele gal
- flegmatisch temperament -> slijm

- melancholisch temperament -> zwarte gal

1. Begrippen

1.2 Temperament

Oef. 3 + 4 p. 151: Kijk naar de foto's en vul hierop de oefeningen in. Werk per twee. Daarna verbeteren we mondeling.

1. Begrippen

1.2 Temperament

Temperamentenleer van Hippocrates

= achterhaald

Echter nog ingebakken in onze cultuur... 

Oef. 5 p. 151: 

• We herkennen het woord 'colère' in het cholerische temperament.
• Een synoniem voor melancholie is zwartgalligheid.

1. Begrippen

1.2 Temperament

Opdracht (per 2, maar ga eerst apart zitten): 

Hoe schat je jouw eigen temperament in? En hoe voor een klasgenoot?

Stel je voor: 

• Jouw lichaamssappen zijn samen 100%.
• Hoeveel percentage sap heb ik van alle 4? 
• Hoeveel schat ik dit voor mijn klasgenoot?
• Vergelijk met elkaar.

1. Begrippen

1.2 Temperament

Eventueel voor thuis: 

Voer zelf een test uit welk temperament je hebt.

www.metavoor.nl/test/de-vier-temperamenten

Duur: ongeveer 5 à 10 minuten

1. Begrippen

1.3 Zelfbeeld

Oef. 6 p. 152: 

• Wat zijn de persoonlijkheidskenmerken die je voor jezelf hebt gemarkeerd?
• Wat zijn jouw uiterlijke kenmerken?
• Wat zijn jouw vaardigheden?
• Wat zijn jouw beperkingen?

1. Begrippen

1.3 Zelfbeeld = zelfconcept

= de kennis die we over onszelf hebben

• persoonlijkheidskenmerken
• uiterlijke kenmerken
• vaardigheden
• beperkingen 
• de manier waarop je bij anderen overkomt

1. Begrippen

1.3 Zelfbeeld 

Anderen heel belangrijk -> soort spiegel

Hoe heet het principe weer waarbij we veel leren over onszelf door de reacties van anderen?

• Looking-glass self-principe: het oordeel dat we over onszelf hebben wordt in hoge mate beïnvloed door hoe we denken dat anderen over onszelf oordelen

1. Begrippen

1.3 Zelfbeeld 

Ontstaan: 

• Peuters -> reeds in de eerste levensjaren (zelfbewustzijn)
• Kleuters -> zichzelf beschrijven in concrete termen
• Lagere school of adolescenten -> gevoelens en gedachten toegevoegd

1. Begrippen

Zelfbeeld heeft twee componenten (volgens Morris Rosenberg):

• zelfcognitie/zelfkennis = wat je weet over jezelf (kwaliteiten, kenmerken, talenten, zwaktes...)
• zelfwaardering = de waardering die je geeft aan alles wat je over jezelf weet

Self-esteem test maken! p.153

1. Begrippen

Zelfbeeld: soorten:

1. Begrippen

Zelfbeeld en zelfwaardering beïnvloed door aantal factoren (boek p. 153):

• opvoeding
• omgeving
• stereotypes
• leeftijd
• geslacht
• sociale vergelijking
  
  

We maken nu samen oef. 7 p. 154.

Een stereotype is een uitvergroot beeld van een groep mensen.

Een beeld dat niet meer klopt met de werkelijkheid omdat één eigenschap of een vroegere eigenschap uitvergroot wordt. Alsof elke Engelsman een bolhoed draagt, elke Afrikaan goed danst en elke 60-plusser met een wandelstok loopt.

https://www.watwat.be/racisme/wat-zijn-stereotypen

(ook filmpje met uitleg)

Stereotypen kunnen positief of negatief zijn, maar ze blinken vooral uit in het overdrijven. Vaak zijn ze gebaseerd op het gedrag of het uitzicht van een paar mensen die plots het beeld gaan bepalen van de hele groep: alsof er geen geëmancipeerde moslima's bestaan, of geen magere Amerikanen.

Onschuldig? Stereotypen kunnen leiden tot vooroordelen en discriminatie. 

1. Begrippen

1.4 Identiteit

Identiteit = de manier waarop we onszelf definiëren en beschrijven

• Aan de buitenwereld tonen wie we zijn
• Krijgt vorm in interactie met onze omgeving

Oef. 8 p.155

1. Begrippen

1.4 Identiteit: vier categorieën (Jonathan Creek):

• persoonlijke identiteit: hoe we onszelf definiëren door persoonlijke eigenschappen/kenmerken
• sociale identiteit: de rol die je vervult in de maatschappij
• collectieve of culturele identiteit: het gevoel van verbondenheid met een groep
• relationele identiteit: de sterke verbondenheid die je voelt met anderen in je omgeving

1. Begrippen

1.4 Identiteit: oef. 9 p. 155 (samen) + oef. 10 (individueel)

Gelaagde identiteit: onze identiteit kent meerdere dimensies 

Ontwikkeling identiteit: geen eindpunt - kan blijvend veranderen (in tegenstelling tot persoonlijkheid - is stabiel rond 30ste levensjaar)

We maken oef. 11 p. 156 (samen).

1. Begrippen

1.4 Identiteit: wil je achterhalen welke factoren je identiteit bepalen? Doe dan volgende test: 

https://test.psychologiemagazine.nl/test/wat-bepaalt-mijn-identiteit

(zie ook volgende slide)

test.psychologiemagazine.nl

2. Big five p. 157

Big Five – ook bekend als de vijffactortheorie of het OCEAN-model – is de meest gebruikte en best onderzochte persoonlijkheidstheorie.

2. Big Five

Uit jarenlang en wereldwijd psychologisch onderzoek blijkt dat je
iemands persoonlijkheid door middel van vijf dimensies,
de zogenaamde ‘Big Five’, kunt beschrijven. 

Per dimensie kun je hoog, laag of ergens daar tussenin scoren. 
In heel veel situaties zullen één of meerdere dimensies bepalen hoe je
reageert. Jouw persoonlijkheid bepaalt dus jouw gedrag!

Tegenwoordig gebruikt men egelmatig het HEXACO-model. Dat is een aangepaste versie van de Big Five, waarbij er naast de vijf bestaande dimensies een zesde bijkomt (eerlijkheid-bescheidenheid) waarop mensen gescoord worden  (moet je niet  kennen).

Maak oef. 12 p. 171 (individueel).

oef. 12.

Hoe reageren de verschillende persoonlijkheidskenmerken?

2. Big five (extra info)

Big Five: hieronder zie je de vijf dimensies met telkens hun tegenovergestelde uiterste:

2. Big five

Oef. 13 p. 158: zet de vijf dimensies op de juiste plaats in de laatste kolom van oef. 12.

Maak daarna ook oef. 14.

Oef. 15: Moodboard maken. Zie ss voor instructies.
Deze opdracht maak je tegen 10 mei (zie planner).

3. Persoonlijkheidstests p. 159

Persoonlijkheidstests
-> op basis van Big Five
->  gebruikt voor verschillende doeleinden (vb. Sollicitatie)
-> vragenlijsten die (meestal) bestaan uit meer dan 100 stellingen -> aangeven in hoeverre je akkoord gaat

-> gevaren:
- online ook veel testen, maar zijn korter dan professionele -> hierdoor is wetenschappelijke waarde beperkt
- juistheid is afhankelijk van hoe goed je jezelf kan inschatten

Oef. 16  + 17 p. 173

3. Persoonlijkheidstests

Persoonlijkheidstests
Wil jij ook eens een persoonlijkheidstest doen?

https://www.123test.com/nl/persoonlijkheidstest/#its123-testAnchor of zie volgende slide

www.123test.com

3. Persoonlijkheidstests

Persoonlijkheidstests

• ook gerichte persoonlijkheidstest -> kijken naar afzonderlijke kenmerken persoonlijkheid -> prikkel die men moet interpreteren -> je antwoord vertelt iets over je persoonlijkheid
• Rorsachtest: 10 afbeeldingen van symmetrische inktvlekken -> interpretatie van afbeelding zegt iets over (deel van je) persoonlijkheid /  meer over mogelijke persoonlijkheidsstoornis
• gevaar: ook hier is er een beperkte wetenschappelijke waarde (interpretatie is immers subjectief)

4. Persoonlijkheid in de praktijk p. 160

Oef. 18: per 2 voorbereiden in de klas. Daarna verbeteren we samen.

5. Invloed van nature en nurture p. 162

5.1 Verlegenheid

Nature en nurture beïnvloeden elkaar, doordat aangeboren eigenschappen in de loop der tijd worden versterkt of afgezwakt door de omgeving!

Oef. 20

5. Invloed van nature en nurture

5.2 Tweelingstudies 

Interessant om te achterhalen hoeveel invloed omgeving heeft op onze persoonlijkheid en hoeveel bepaald wordt door onze genen.

Oef. 21 p. 163: Hoe verklaar je dat?

• Omdat een eeneiige tweeling dezelfde genen heeft, kunnen verschillen in persoonlijkheid enkel te wijten zijn aan omgevingsfactoren.

5. Invloed van nature en nurture

5.2 Tweelingstudies 

Oef. 22 p.163: Luister naar het fragment (volgende slide) en los de  vragen op.

• intelligentie: 80%
  alcoholisme: 60%
  seksueel gedrag: 31%
  religiositeit: 29%
• verhouding nature-nurture: nature: 49 procent - nurture 51 procent

onderwijs.hetarchief.be

5. Invloed van nature en nurture

5.2 Tweelingstudies : Oef. 23 p. 163: Bekijk het fragment (volgende slide) en geef een aantal voorbeelden:

• Jim en Jim hebben dezelfde voorkeuren voor heel wat zaken.

5. Invloed van nature en nurture

5.3 Nieuwe inzichten p. 164-165 :Oef. 24: Lees de tekst (thuis) en los de vragen op. 

Wat is Plomins visie op de invloed van genen/omgeving op persoonlijkheid?

• Genen zijn het belangrijkst. De omgevingsfactoren zijn belangrijk, maar de invloed van genen is groter.

Welke 2 redenen haalt hij daarvoor aan + leg kort uit.

• Wat omgeving betreft, gaat het vaak om toeval. Dat is onvoorspelbaar.
  Verschillende omgevingsfactoren zijn in feite ook genetisch bepaald.

5. Invloed van nature en nurture

5.3 Nieuwe inzichten p. 164-165 :Oef. 24: Lees de tekst (thuis) en los de vragen op. 

Geef een reden waarom heel wat pedagogen niet opgezet waren met de bevindingen van Plomin.

• Als enkel de genen belangrijk zijn, heeft energie steken in de opvoeding van kinderen weinig zin.