H6 Lezen tl/h

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

Afronding H5

Ik kan herkennen voor welk publiek een tekst is geschreven.

lessonup

filmpje + groene blok

Nederlands

les 1: opdracht 1 en 2

les 2: opdracht 4

Hoe ging het?

Leesdoelen

1. Amuseren (dat je je vermaakt: stripboek)

2. Informeren (dat je iets te weten komt: studieboek)

3. Overtuigen (dat je de mening van de schrijver overneemt: recensie Netflix-serie)

4. Activeren (dat je iets wel of niet gaat doen: Intertoys-speelgoedboek)

5. Instrueren (dat je instructies krijgt)

Tekst en publiek

Om het tekstdoel te bereiken, houdt een schrijver altijd rekening met zijn publiek.

Je kunt aan verschillende dingen zien voor welke lezers een tekst bedoeld is: onderwerp, bron, taalgebruik, lay-out

het onderwerp

Bepaalde onderwerpen horen bij bepaalde doelgroepen:

- Een tekst over de nieuwste schoolagenda's is voor jongeren

- Een tekst over uitjes met je kleinkinderen is voor ouderen

de bron

Waar wordt iets gepubliceerd?

Een artikel over games -> computerblad

Een artikel over corona -> medisch tijdschrift

Diverse bronnen (doelgroepen):

- mannen- en vrouwenbladen

- tuinliefhebbers

- gelovigen

etc.

het taalgebruik

Je past de taal aan aan je publiek

jongerenbladen

> korte zinnen, weinig moeilijke woorden

> typische jongerenwoorden

> straattaal

Vakblad

> jargon (vaktermen)

voorbeeld: in een kookboek: blancheren, julienne

de lay-out

lay-out = vormgeving

Advertenties, teksten voor jongeren en populaire weekbladen voor een breed publiek (zoals Quest, Glossy): vaak rijk geïllustreerd, meestal grote koppen, veel kleuren.

Tijdschriften voor een kleiner publiek (zoals Onze Taal, New Scientist): niet zoveel illustraties, vaak zakelijker opgemaakt.   

Vrije schrijfopdracht

Schrijf een tekst gericht op een bepaald publiek.

Het mag van alles zijn:

verhaal, gedicht, flyer voor een bepaalde reis/vakantie/pretpark, Quiz,

reclame, recensie, brief, betoog, reclame, etc.

Denk aan welk publiek je wilt bereiken ;-)

antwoorden

Opdracht 1

1 Onderwerp: Het onderwerp is 'wijnreizen', die zijn bedoeld voor volwassenen.

Taalgebruik: De schrijver gebruikt lange zinnen en soms lastige woorden.

Bron: Aan de bron kun je niet zien of het voor jongeren of volwassenen is bedoeld.

Lay-out: De lay-out is vrij neutraal (weinig kleur). Vaak is de tekst dan voor volwassenen bedoeld.

2 Onderwerp: Het onderwerp is 'zeilkampen' en deze zijn voor jongeren van 13 t/m 18 jaar.

Taalgebruik: De schrijver gebruikt korte zinnen en eenvoudige woorden.

Bron: Aan de bron kun je niet zien of het voor jongeren of volwassenen is bedoeld.

Lay-out: De lay-out heeft veel kleur en foto's. Vaak is de tekst dan voor jongeren bedoeld.

Opdracht 2

1 vakantiekilo's

2 A met de aanleiding voor het schrijven van de tekst

3 Jongeren, dat zie je het duidelijkst aan de vragen aan het einde van de tekst.

4 Uit het onderzoek blijkt dat mensen minder eten bij warm weer en daardoor zomers lichter zijn. (16 woorden)

5 In de zomer eet de schrijver juist meer dan in de winter.

6 1: ze eet meer; 2: ze eet ongezonder voedsel; 3: ze beweegt minder.

7 Ze wil daarmee duidelijk maken dat ze in de zomer vooral veel zit (op haar billen).

8 Ze bedoelt met dat 'thuis' het vakantiehuisje, maar dat is natuurlijk niet haar echte huis/thuis.

9 C het belangrijkste uit de tekst kort herhalen

10 D de lezer vermaken met eigen vakantie-ervaringen

11 Uit onderzoek blijkt dat je in de zomer lichter bent dan in de winter, maar de schrijver van de tekst krijgt in de zomer juist vakantiekilo's erbij

Opdracht 4

1 escape rooms

2 C met een korte uitleg

3 Volwassenen, want de bron is www.nrc.nl (een krant), escape rooms zijn volgens het slot vooral voor volwassenen ('vrijgezellenfeesten en bedrijfsuitjes') en de lay-out is heel neutraal.

4 Nee, het is niet zeker of het Hongarije of Japan is.

5 De schrijver vindt de aankleding en de spelstructuur/de opbouw van het spel in Utrecht minder goed.

6 'Gewonnen' staat tussen aanhalingstekens, want je wint niet echt van iets of iemand.

7 Alle makers hebben zich laten inspireren door de escape room in Hongarije.

8 - Het belangrijkste uit de tekst kort herhalen

- Een verwachting over de toekomst geven

9 D informeren

10 In het slot: De Nederlandse escape rooms wisselen in kwaliteit, maar lijken wel grotendeels op elkaar.