3.3 Water op aarde

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

3.3 Water op aarde

Eerst even een stukje herhalen...

schooltv.nl

HOE KWAM HITLER AAN DE MACHT?

1. verkiezingen, kanselier, Rijksdagbrand, machtigingswet, terreur, rassenwetten
2. verkiezingen,Rijksdagbrand, machtigingswet, terreur, rassenwetten
3. verkiezingen, valt Polen binnen, machtigingswet, terreur, rassenwetten
4. staatsgreep, verkiezingen, kanselier, Rijksdagbrand, terreur, rassenwetten

Wat is een dictatuur?

1. Het volk heeft de macht.
2. Er zijn vrije verkiezingen.
3. Staatsvorm waar 1 persoon de absolute macht heeft.
4. Er zijn verschillende partijen waarop gestemd kan worden.

Uitleg 3.3 Water op aarde

    de waterkringloop

Niet meer dan een cirkel van water

schooltv.nl

Huiswerk

• Maak opdr. 1 t/m 3                   op blz. 106-108
• Leer de bijbehorende begrippen: waterkringloop, en grondwater.

Grondwater

Neerslag bereikt geen land 

Rivieren

Middenloop

verdamping

Korte waterkringloop

Lange waterkringloop

Gletsjerrivier

Het smelt water wat uit de gletsjerpoort naar buiten komt, stroomt hier de berghelling af. Dit is het begin van een gletsjerrivier.

Gletsjertunnel/poort

Door het smelten van de gletsjer, onstaat inder in de gletsjer t een gletsjertunnel. Door deze tunnel baant het smeltwater zich een weg naar buiten. De plek waar het water uiteindelijk naar buiten komt, heet de gletsjerpoort. 

Eindmorene

Verpulverd materiaal dat een gletsjer voor zich uit heeft geschoven en dat na het afsmelten van de gletsjer is blijven liggen.

Zijmorene

Gletsjerpuin aan de zijkant van een gletsjer

Kenmerken van een gletsjer

Middenmorene

Gletsjerpuin dat op het het ijs ligt en dit geeft de gletsjer een grijs/grauwe kleur.

Grondmorene

Gletsjerpuin dat onder het ijs ligt en dat achterblijft als de gletsjer smelt.

Firnbekken

Firn

gletsjerpoort

gletsjerrivier

gletsjertunnel

gletsjerpoort

gletsjerrivier

Verweringsmateriaal

• Al het materiaal dat ergens van afbreekt is verweringsmateriaal.
• Stenen
• kiezels
• zand
• Als het ergens blijft liggen noem je dat: sedimentatie
  

Het verweringsmateriaal wordt in verschillende vormen op verschillende plekken in de rivier neergelegd (gesedimenteerd).

Dit is afhankelijk van de stroomsnelheid van de rivier.

Vul de ontbrekende woorden in onderstaande zinnen in. Let op: er blijven woorden over!

Hoe   sneller           het water stroomt in een rivier, hoe            groter   de korrels van de sedimenten.

Hoe   sneller           het water stroomt in een rivier, hoe               meer erosie er plaatsvindt.

sneller

langzamer

sneller

langzamer

meer

minder

groter

kleiner

Soorten rivieren

Welke soorten rivieren zijn er? 

1. regenrivier: is afhankelijk van regenwater.
2. gemengde rivier: afhankelijk van neerslag en smeltwater
3. smeltwaterrivier: ontstaan door smeltwater van gletsjers.

 Uit welk water bestaan de soorten rivieren?

Regenrivier

Gletsjerrivier

Gemengde rivier

Regenwater en grondwater

Smeltwater

Regenwater en smeltwater

Regenwater 

Grondwater

Soorten rivieren

Soorten rivieren

gletsjerrivier

Soorten rivieren

Oppervlaktewater

Oppervlaktewater is water uit sloten, meren en rivieren. Ook water in zeeën, sloten en kanalen horen hierbij.

Wat is GEEN voorbeeld van oppervlaktewater?

1. Meer
2. Grondwater
3. Zee
4. Rivier

Sedimentatie

Sedimentatie = Het neerleggen van verweringsmateriaal

1

erosie door de wind

2

erosie door een rivier (insnijding)

3

erosie door een gletsjer (u-dal)

4

erosie door de zee

Erosie

Verschil verwering en erosie

Verwering vindt vóór erosie plaats.

Een steen valt uit elkaar in kleine stukjes -> verwering: de kleine stukjes worden meegenomen door wind, water, ijs en schuurt het landschap uit: -> erosie.

Erosie

Erosie & sedimentatie

Sedimentatie

Erosie

Sedimentatie

Verwering

Erosie

Sedimentatie

0

Korte waterkringloop

Lange waterkringloop

Gemengde rivier

Regenrivier

Gletsjerrivier

Huiswerk

• Maak opdr. 4 t/m 11 op blz. 108-111.
• Leer de begrippen van 3.3:   waterkringloop, grondwater, gletsjer(rivier), verwerings-materiaal, gemengde rivier, regenrivier, stroomgebied, oppervlaktewater, sedimentatie en sedimenten.