leesvaardigheid: tekststructuren en tekstverbanden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Vandaag: 

Je weet waar je kernzinnen van een tekst kunt vinden, je weet wat signaalwoorden en functiewoorden zijn en je kunt ze herkennen in de tekst. 

Vorige lessen

Wat heb je geleerd over:

onderwerp

hoofdgedachte

tekstdoel

titel

inleiding en slot

middenstuk

Kernzinnen:

Vind je meestal in de eerste of tweede zin of de laatste zin van de alinea. 

Geeft antwoord op de vraag die in het deelonderwerp van de alinea wordt behandeld.

Structurerende zinnen:

Zinnen die het deelonderwerp noemen. 

Maak: opdr. 1 en 2, p. 24/25

Tekstverbanden: Leer ze uit je hoofd.

pagina 26 Nieuw Nederlands

5 min. bestuderen

Functiewoorden: geven aan welke functie een tekstdeel heeft.

Bijvoorbeeld: argument, oorzaak, verklaring, voordeel. 

Welk verband hoort bij de volgende signaalwoorden?

zoals, net..als, evenals, beter dan...

1. opsommend verband
2. toelichtend verband
3. voorwaardelijk verband
4. vergelijkend verband

Geef het tekstverband aan van 'want'.

1. opsommend
2. oorzakelijk
3. toelichtend
4. redengevend

Geef het verband aan van 'weliswaar'.

1. toegevend
2. vergelijkend
3. tegenstellend
4. voorwaardelijk

Geef het verband aan van 'mits'.

1. tegenstellend
2. voorwaardelijk
3. doel-middel
4. toelichtend

Welk woord geeft een toegevend verband weer?

1. weliswaar
2. zoals
3. derhalve
4. kortom

Welk signaalwoord geeft een redengevend verband aan?

1. daardoor
2. vervolgens
3. verder
4. immers

Maak: opdr. 1 en 2, p. 27

Publiek: voor wie is de tekst bedoeld? 

Kijk naar de bron, het taalgebruik, de lay-out.

Maak opdr. 1, p. 28

Lees p. 58 en maak de opdracht in tweetallen.

1. Kies 2 verschillende soorten artikelen uit de krant.  
2. Wat is het tekstdoel per artikel?
3. Wat is de tekstsoort van de artikelen?
4. Noem onderwerp en hoofdgedachte van de artikelen
5. Wat is de inleiding?
6. Geef de kernzinnen een kleur.
7. Geef de structurerende zinnen een andere kleur. 

Huiswerk: maken opdr. 1, p. 58

Vandaag:

Je weet wat het verschil is tussen een uiteenzetting, een betoog en een beschouwing.

Even een controle: Wat heb je de vorige lessen geleerd?

Wat is kenmerkend aan een column?

1. Het tekstdoel is overtuigen
2. Het publiek is hoogopgeleid
3. De column verschijnt op een vaste plek en een vaste tijd.
4. De aanleiding is altijd een gebeurtenis uit het verleden.

Noem vier tekstdoelen.

Een discussiestuk heeft als tekstdoel:

1. overtuigen
2. informeren
3. activeren
4. opiniëren

Niettemin geeft het volgende verband aan:

1. opsommend
2. tegenstellend
3. vergelijkend
4. vergelijkend

Daardoor geeft het volgende verband aan:

1. redengevend
2. oorzakelijk
3. opsommend
4. tegenstellend

Een signaalwoord voor een opsommend verband is:

1. tevens
2. evenals
3. samengevat
4. dan ook

Een deelonderwerp is hetzelfde als een tussenkopje

1. niet waar
2. waar

Noem vier verschillende manieren om de aandacht te trekken in de inleiding.

Uiteenzetting

• Informerend
• Veel feiten en toelichtingen
• Hoofdgedachte is vaak een constatering 

Betoog

• Overtuigend
• In de inleiding staat een standpunt/mening
• Hoofdgedachte is de mening van de auteur.
• In het middenstuk staan argumenten om de stelling te onderbouwen 

beschouwing

• Opiniërend
• In de inleiding wordt vaak een verschijnsel, een kwestie of probleem beschreven.
• In het middenstuk staan vaak voor- en nadelen of verschillende meningen over die kwestie of verschillende oplossingen voor een probleem.
• Hoofdgedachte is vaak dat de meningen verdeeld zijn over iets.

Opdracht 1, p. 67 af?

m. opdr. 2, vraag 2 tot en met 13, p. 97