les 3: alineaopbouw - kernzinnen - samenvatten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Lezen

Deze les

• Lezen
  
• gaan we het hebben over tekststructuren, functies van tekststructuren en alinea's

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

...weet je de structuur van een tekst.

...weet je hoe een alinea is opgebouwd.

...weet je hoe je een tekst samenvat.

• Functie van de titel: de lezer nieuwsgierig maken en/of het onderwerp van de tekst noemen 

• Functie inleiding: de lezer nieuwsgierig maken en onderwerp. Dat kan op de volgende vier manieren:

1. Het onderwerp aankondigen (= vertellen waar de tekst over gaat)
   
2. Een kort grappig of bijzonder verhaaltje (= anekdote) vertellen 
   
3. Een of meer vragen stellen.
   
4. De aanleiding voor het schrijven noemen (= vertellen waarom je schrijft)
   

• Functie middenstuk: deelonderwerpen benoemen en uitleggen.
• Functie slot: de tekst afsluiten, dat kan op de volgende drie manieren: 

1. Conclusie
   
2. Samenvatting
   
3. Advies
   

Alinea's en

Kernzinnen

• Een alinea bestaat uit 2 delen: de kernzin en de uitwerking van de kernzin
• 
  
• In een kernzin zet een schrijver vaak het belangrijkste van de alinea: de hoofdzaak.

• Andere zinnen bevatten bijzaken, minder belangrijke dingen.
  Uitleg, toelichting of voorbeeld.
  
  
• Een kernzin is vaak de eerste, tweede of de laatste zin van de alinea. Soms is het ook een andere zin.

Kernzinnen vinden

1. Bedenk wat is het (deel)onderwerp van de alinea / het tekstgedeelte.
   
   
2. Bedenk wat de schrijver eigenlijk wil vertellen over het (deel)onderwerp.
   
   
3. Lees de eerste, tweede en laatste zin van de alinea.
   
   
4. Bedenk welke zin het beste past bij je antwoorden op vraag 1 en 2.

Samenvatten

• Samenvatting = korte weergave van de tekst in eigen woorden.
  
  
• Stap 1: bepaal het onderwerp en de hoofdgedachte van de tekst.
• Stap 2: achterhaal per alinea wat er wordt gezegd over het onderwerp. Let hierbij op kernzinnen.
• Stap 3: Maak er een logisch geheel van (verbind de losse zinnen).
• Stap 4: controleer je samenvatting.

Controleren

Controleer je samenvatting. 

• Staat de belangrijkste boodschap in de samenvatting?
  
• Staan alle hoofdzaken in de samenvatting?
  
• Heb je geen bijzaken opgenomen?
  
• Heb je een logisch geheel van de samenvatting gemaakt?
  
• Is de samenvatting volledig? 
  
  

Pas je samenvatting zo nodig aan.

Opdrachten

Open les 6 in LessonUp.

Maak nu slide 14 t/m 29.

https:

Wat is het onderwerp van de tekst?

Wat is de hoofdgedachte van de tekst?

In de tekst staat een top vijf. Schrijf van elke top de kernzin op.

Zet de kernzinnen in je eigen woorden:
1. De zomer blijkt voor jongeren het perfecte moment om vaardigheden te trainen waar ze later in hun loopbaan profijt van hebben.
2. 25 procent van de ondervraagden werkt deze zomer om lekker te cashen.
3. De zomer is ook het ideale moment om een vaste bijbaan te vinden én er te blijven hangen.
4. Als alle klasgenoten op vakantie zijn, blijkt een zomerbaan voor sommige jongeren de ideale manier om nieuwe leeftijdsgenoten en vrienden te ontmoeten.
5. Geweldige herinneringen opdoen motiveert bij aanvang van de zomer slechts een klein deel van Generatie Z om aan het werk te gaan.

Vat de tekst samen in minimaal 75 en maximaal 120 woorden.

De door jou gelezen tekst is niet compleet. Het zijn de eerste vier alinea's ervan.
1. Bepaal tot en met welke alinea de inleiding loopt
2. Geef aan waarom jij denkt dat dat zo is

De door jou gelezen tekst is niet compleet. Het zijn de eerste drie alinea's ervan.
1. Bepaal tot en met welke alinea de inleiding loopt
2. Geef aan waarom jij denkt dat dat zo is

De door jou gelezen tekst is niet compleet. Het zijn de eerste vijf alinea's ervan.
1. Bepaal tot en met welke alinea de inleiding loopt
2. Geef aan waarom jij denkt dat dat zo is

Dit is het slot van de tekst: " 's Ochtends koeien melken, 's middags op het ijs."

Dit is het slot van de tekst: "Pak de tabakslobby keihard aan."

Tekst 1

Tekst 2

Het slot van tekst 1 (koeien/schaatsen)
is een:

1. herhaling van het standpunt
2. samenvatting
3. aanbeveling/advies
4. toekomstverwachting

Het slot van tekst 2 (tabakslobby)
is een:

1. herhaling van het standpunt
2. samenvatting
3. aanbeveling/advies
4. toekomstverwachting

Opdracht kiezen in Op Niveau 

• Tot het einde van de les mag je, in stilte, zelf kiezen welke opdrachten je gaat maken. Ben je klaar, maak dan een andere opdracht. 
• Leerlingen met vragen over de lesstof mogen bij mij komen.

Opdrachtenboek Op Niveau vwo 3 kun je downloaden bij de les van vandaag () in SomToday.

• Les 1: signaalwoorden. Bladzijde 35 t/m 39.
• Les 1: zinsverbanden. Bladzijde 39 t/m 43 
• Les 2: opbouw alinea en tekst; hoofdgedachte en verbindingsmanieren. Bladzijde 83 t/m 87


• Les 3: tekstdoelen en tekstsoorten. Bladzijde 130 t/m 137.   
• *Les 3: tekstdoelen en tekstsoorten. Cambiumned 

Klaar?

Dan mag je, in stilte, iets voor jezelf doen op je laptop.