H3 PTO 1 HS 3.3 les 3 kenmerken loopgravenoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom in de geschiedenisles!

Leerdoelen

Aan het eind van deze les:

10. Je begrijpt dat het Von Schlieffenplan mislukte door een snelle mobilisatie van België en Rusland (T2)

12. Je begrijpt waarom de cavalerie geen rol speelt tijdens de loopgravenoorlog en dat de oorlog daarom statisch is en niet dynamisch (I).

13. Je begrijpt welke gevaren een soldaat loopt in een loopgraaf (modder, shrapnels, gifgas, bommen) (R)

15. Je begrijpt waarom de oorlog aan het Oostfront niet statisch maar dynamisch was en welke problemen Rusland ervaarde tijdens deze oorlog (T2)

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

Ik (her)ken het Von Schlieffenplan

Ik weet dat het Westfront een loopgravenoorlog werd

Ik kan uitleggen wat er hetzelfde bleef en veranderde in de oorlogvoering aan het Westfront tussen 1914-1918

Ik (her)ken de nieuwe wapens gifgas, tanks, vlammenwerpers, vliegtuigen en zeppelins

Ik weet dat de oorlog aan het oostfront dynamisch was

Indirecte oorzaken

• Nationalisme

• Militarisme

• Bondgenootschappen (Triple Entente & Triple Alliantie) 

• Wapenwedloop

• Modern Imperialisme

Wat was de aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog?

1. De moord op de prins van Oranje
2. De Duitsers hadden de wapenwedloop verloren, nu moesten ze wel
3. De moord op kroonprins Franz Ferdinand
4. Frankrijk kon de wapenwedloop niet winnen en begon daarom de oorlog

Aanleiding (directe oorzaak)

Gavrilo Princip vermoordt Franz-Ferdinand

De kroonprins van Oostenrijk-Hongarije bracht op 28 juni 1914 een bezoek aan de Bosnische stad Sarajevo. Daar wordt hij vermoord door Gavrilo Princip.

Wij gaan winnen!

Overal in Europa is er veel enthousiasme om

te gaan vechten én vertrouwen om te winnen

met Kerst zijn we weer thuis zijn!

• Deze oorlog is goed: ein frischer fröhlicher Krieg

Gif -They shall not grow old

Gif - They shall not grow old

Herhaling Bondgenootschappen

(1915-1917)

• Geallieerden: Frankrijk, Engeland, Rusland, Italië, Servië
  

• Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Turkse Rijk, Bulgarije

• Neutrale landen: Nederland, Spanje, Zwitserland, Noorwegen, Zweden

00:54

Italië liep in 1915 over en ging meedoen met de Triple Entente
Tussen 1915 en 1918 bestonden de Centralen uit:

1. Duitsland, Bulgarije, Ottomaanse Rijk & Oostenrijk-Hongarije
2. Engeland, Rusland, Frankrijk
3. Rusland, Ottomaanse Rijk, Bulgarije, Oostenrijk-Hongarije
4. Oostenrijk-Hongarije, Rusland, Frankrijk

00:53

Bij welk bondgenootschap hoorde Italië in 1914?

1. Geallieerden
2. Triple Entente
3. De centralen
4. Triple Alliantie/driebond

De centralen: 

De geallieerden 

= 

Triple Alliantie/Driebond 

+ 

Bulgarije & Ottomaanse Rijk

- 

Italië (1915) 

= 

Triple Entente

+ 

Italië (1915) 

+

VS (1917) 

Het Von Schlieffenplan

De loopgraven in Frankrijk & België 

Loopgraven (1)

• De wapens zijn zo krachtig geworden, dat vechten op een open veld zelfmoord zou zijn

• Loopgraven zorgen voor meer beschutting

Loopgraven (2)

• De loopgraven zijn gegraven in een zig-zag-vorm: hiermee voorkom je dat een inslag van een granaat (nog meer) slachtoffers kan maken

• Om aanvallen moeilijker te maken wordt gebruik gemaakt van mijoenen kilometers prikkeldraad

• Loopgraven worden uitgebreid met complete ondergrondse kamers

Loopgraven (3)

• Generaals geloven dat massale aanvallen vanuit de loopgraven effectief zijn. 
  

• Het gebied tussen de loopgraven heet niemandsland. Dit gebied is verwoest door de oorlog en zit vol putten en kuilen

Zandzakken waren gevuld met aarde en modder, en waren bedoeld om de soldaten te beschermen

In het begin van de oorlog waren de rantsoenen nog wel redelijk, maar naarmate de oorlog langer duurde, was er ook steeds minder (goed) eten.

Als de soldaten niet hoefden te vechten, speelden ze bijvoorbeeld met kaarten.

Behalve de vijand hadden de soldaten veel last van ongedierte, zoals ratten en vlooien. Sommige soldaten kwamen de tijd tussen de gevechten door met het doden van ratten.

Honden hielden de soldaten niet alleen gezelschap, ze bezorgden ook boodschappen tussen de verschillende loopgraven.

Soldaten konden vaak alleen maar overdag slapen, omdat 's nacht een goed moment was om de loopgraven van de vijanden te bespioneren. 

Met een periscoop konden de soldaten de vijand bekijken, zonder grote risico's te nemen. Een periscoop werkt met spiegels.

Er zijn duizenden brieven en dagboeken van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven. Dit zijn tegenwoordig belangrijke en waardevolle bronnen.

Voor de veiligheid van de soldaten waren de loopgraven in zigzag-vorm.

Tussen de Noordzee en de Zwitserse grens (Westfront) wordt 40.000km aan loopgraven aangelegd.

Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland.

http://www.bbc.co.uk/schools/0/ww1/

360˚ video van een loopgraaf

Tijdens de video kun je alle kanten opkijken! Probeer het maar eens uit!

Op wacht staan was één van de belangrijkste taken die je kon krijgen. Op het in slaap vallen tijdens de wacht stonden zeer zware straffen.

Behalve vechten en wacht houden, waren er nog genoeg andere vervelende klusjes in een loopgraaf, zoals zandzaken bijvullen, prikkeldraad repareren of het leegmaken van de latrines (wc's)

Kanonnen

• Kanonnen zorgen voor de meeste doden en gewonden in de Eerste Wereldoorlog.
• Ze werden ingezet om vijanden mee te bestoken maar ook net vóór een massale aanval over het niemandsland. 

https://www.youtube.com/watch?v=t7qS_rpv_cA

https://www.youtube.com/watch?v=aMf5MmicGlQ

01:35

Welke kenmerken van de loopgravenoorlog zie je terug in dit fragment?

Film: Warhorse

Opdracht: kijkvragen loopgravenoorlog

00:35

Welke kenmerken van de loopgravenoorlog zie je in het fragment?

03:17

Leg uit dat dit fragment deze stelling bewijst:
"De Eerste Wereldoorlog werd gevochten met moderne wapens maar oude tactieken"

Waarom maakte beide kanten gebruik van loopgraven?

Vier jaar lang vanuit de loopgraven kijken naar 

hetzelfde stuk, kapotgeschoten, niemandsland...

Continuiteit (wat blijft hetzelfde)

Verandering: wapens

• Om de loopgravenoorlog te doorbreken worden uitvindingen gedaan die zorgen voor nieuwe wapens.

• Naast generaals bepalen ook steeds meer wetenschap en techniek het verloop van de oorlog.

• De Eerste Wereldoorlog wordt 'de oorlog van de uitvinders'

Verandering 

1915

1917

1914

Gifgas

Vlammenwerpers

Artillerie

Tank

Gifgas

• Gif- of strijdgassen moesten ervoor zorgen dat de vijand, in paniek, de loopgraven zouden verlaten
  
• De meeste gasaanvallen waren door het gebruik van gasmaskers steeds minder dodelijk voor de soldaten, maar zorgde voor brandwonden, tijdelijke blindheid en angst.

gif - they shall not grow old

Vlammenwerpers

• Net als gifgas moet de vlammenwerper voor paniek bij de vijand zorgen.
• Brandende benzine wordt, soms over afstanden van honderden meters, over het slagveld gespoten

Tanks

• Hoe kom je levend bij de loopgraven van de vijand? Bouw een rijdend stalen harnas om je heen!
• Omdat de ontwikkeling ervan zeer geheim was, gebruikten de Britten de term 'tank', van watertank. Zelfs de arbeiders geloofden dat ze mobiele watertanks maakten.

Vliegtuigen

• Om voor een echte doorbraak in de oorlog te zorgen, zijn de eerste vliegtuigen nog te primitief.
• Toch beleeft de wereld de eerste luchtgevechten en bombardementen.

Eerste Wereldoorlog

Tweede Wereldoorlog

Noem een aantal nieuwe wapens die gebruikt werden in de Eerste Wereldoorlog

Einde van de oorlog

... de gevolgen van de oorlog waren erg merkbaar.

• +/- 15.000.000 doden.
  
• Gevolgen op de mentale gezondheid van mensen die terug kwamen.(shellshock)
  
• Complete gebieden kapot geschoten en vergiftigd.
  
• Oude bommen en ander oorlogsafval.
  

Audio bestand: Koninklijk oorlogsmuseum recreatie van het einde van de Eerste Wereldoorlog, Rivier Moselle, Amerikaans Front. 

En aan het oostfront?

Daar is de oorlog dynamisch.

De Russen verliezen deze oorlog

Afsluiting

Aan het eind van deze les:

• Ik (her)ken het Von Schlieffenplan
• Ik weet dat het Westfront een loopgravenoorlog werd
• Ik kan uitleggen wat er hetzelfde bleef en veranderde in de oorlogvoering aan het Westfront tussen 1914-1918
• Ik (her)ken de nieuwe wapens gifgas, tanks, vlammenwerpers, vliegtuigen en zeppelins
• Ik weet dat de oorlog aan het oostfront dynamisch was

Fijne dag!