Kinderen van Mavungu (voorbereiding op bioscoopbezoek)

• Maatschappijleer
• Burgerschap
• +4
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Instructies

Introductie
Welkom bij deze les ter voorbereiding op het kijken van  Kinderen van Mavungu (Mirjam Marks, 2023).

Tijdens deze filmeducatieles maakt jouw klas kennis  met een actueel thema en mensenrechten in de breedste zin. Film is een uitstekend middel om het besef van jongeren over maatschappelijke thema's te vergroten. Met deze les open je de ogen van leerlingen en studenten voor mensenrechtenthema's in het heden en verleden.

De les is gemaakt in het kader van de herdenking van de afschaffing van het slavernij dit jaar 160 jaar geleden en gaat over Suriname, het gedeelde koloniale verleden en de slavernij. Tenslotte zoomt de les in op de marroncultuur en het leven in het dorp Pikin Slee waar Kinderen van Mavungu zich afspeelt..

De les is daarmee niet alleen een goede voorbereiding op op het kijken van Kinderen van Mavungu maar geeft ook context aan de relatie tussen Nederland en Suriname.

Kinderen van Mavungu betsaat uit vier delen die je als vier afzonderlijke afleveringen via NPO Start kunt kijken of in één geheel als film in de bioscoop kan zien.

Kinderen van Mavungu volgt Yoseva (14), Kenny (13) en Maticha (14) in hun laatste jaar van de basisschool in hun dorp Pikin Slee diep in het Surinaamse regenwoud. Ze leven in een mysterieuze wereld vol rituelen en bosgoden, van wie Mavungu voor kinderen de belangrijkste is. Elk deel wordt ingeleid met een tori, verhalen over tradities, ingesproken door Typhoon.

Heb je vragen of opmerkingen over deze les? Neem dan gerust contact met ons op door te mailen naar [e-mail] of te bellen naar 020-2807612.

Lesinstructie

Thema's

Opzet les

Leerdoelen

Werkwijze

Sabine vult aan

Kinderen van Mavungu (voorbereiding op bioscoopbezoek)

Kinderen van Mavungu

Mirjam Marks, 2023

Les over Suriname en het slavernijverleden

Leerdoelen

Aan het einde van les weet je:

1. ..welke bevolkingsgroepen er in Suriname wonen, waar zij oorspronkelijk vandaan komen en kun je deze benoemen.

2. ..wat de relatie is tussen Nederland en Suriname.

3. ..meer over de invloed van het koloniale verleden op het dagelijks leven.

4. ..voorbeelden te geven van sporen van het slavernijverleden en het koloniale verleden in het heden.

Leerdoelen

Aan het einde van les weet je:

5. ..wat keti koti is en het herdenkingsjaar slavernijverleden.

7. ..wat slavernij en mensenrechten met elkaar te maken hebben.

6. ..meer over de rol van gebruiken en rituelen in een cultuur.

 Deel 1: Introductie Kinderen van Mavungu

Deel 1

Bevat 1 slide

Bekijk de poster goed.

• Waar gaat deze film over denk je? 
• Waar zie je dat aan?
  

Op de filmposter zie je drie kinderen.

• Hoe oud denk je dat deze kinderen zijn?
• Waar denk je dat de film zich afspeelt?

De titel van de film is Kinderen van Mavungu. Mavungu is een bosgod die waakt over de kinderen in het oerwoud.

Welk beeld heb je bij een bosgod?

De Amsterdamse illustrator Hedy Tjin studeerde in Utrecht aan de HKU. Haar werk kenmerkt zich door een heel eigen stijl. 

In haar muurschilderingen, textielprints of boekillustraties gebruikt ze altijd krachtige kleuren en vormen om onderwerpen van maatschappelijke waarde uit te drukken. Ze werkt bijna altijd met viltstiften.

Hedy is opgegroeid in Nederland, haar vader komt uit Suriname.

De filmposter

Hedy wil door het gebruik van felle kleuren het publiek uitnodigen moeilijke of actuele onderwerpen op een aantrekkelijke manier te bekijken.

Zoek meer afbeeldingen op om te zien wat haar stijl is.

Hier links zie je de poster van de film 'Kinderen van Mavungu'

De poster is gemaakt door illustrator Hedy Tjin.

Introductieslide met 3 vragen over de filmposter.

1. Je ziet hier de filmposter van de film die jullie gaan kijken. Bekijk de poster goed.
   Waar gaat deze film over denk je?
   Waar zie je dat aan?
2. Op de filmposter zie je drie kinderen.
   Hoe oud denk je dat deze kinderen zijn? Waar denk je dat de film zich afspeelt?
   
3. De titel van de film is Kinderen van Mavungu. Mavungu is een bosgod die waakt over de kinderen in het oerwoud.
   Welk beeld heb je bij een bosgod?

CKV hotspot: De Amsterdamse illustrator Hedy Tjin studeerde in Utrecht aan de HKU. Haar werk kenmerkt zich door een heel eigen stijl.

In haar muurschilderingen, textielprints of boekillustraties gebruikt ze altijd krachtige kleuren en vormen om onderwerpen van maatschappelijke waarde uit te drukken. Ze werkt bijna altijd met viltstiften.

Hedy is opgegroeid in Nederland, haar vader komt uit Suriname.

Extra CKV opdracht: zoek meer afbeeldingen op om te zien wat haar stijl is. Tip: kijk naar de vpro gidsen van juni '23 en haar kinderboeken.

 Deel 2:  Introductie Suriname

Deel 2

Bevat 9 slides

Hier ligt het dorp Pikin Slee.

Het land Suriname

Kinderen van Mavungu speelt zich af in het dorp Pikin Slee, op 3 uur rijden en 2 uur varen van Paramaribo, de hoofdstad van Suriname. Suriname ligt ingeklemd tussen Frans-Guyana en Guyana.

Inzoomen op Suriname, het land waar Kinderen van Mavungu zich afspeelt.

Deze slide geeft feitelijke informatie. De kaart op de achtergrond is een uitsnede van Zuid-Amerika.

Op de plek van de rode pin ligt Pikin Slee.

Waar denk je aan bij 'Suriname?'

Waar denk je aan bij 'Suriname'

Welke kennis is aanwezig bij de leerlingen over Suriname.

Wat weten de kinderen al van Suriname? Of waar denken ze aan bij het woord Suriname.

Maak samen een woordenwolk of mindmap.

Facts & Figures Suriname

Sleep de woorden naar de juiste afbeelding

612.000 inwoners

9 uur en 20 min

7811 kilometer

Zuid-Amerika

Surinaamse dollar

5 uur

3,9 x Nederland

Dit is een sleepvraag. Deze vraag kan klassikaal worden gedaan door te vragen welke woorden bij de plaatjes horen.

1. vliegtijd A'dam-Paramaribo (B)

2. munteenheid (E)

3. oppervlakte (G)

4. populatie (A)

5. continent en afstand tot Europa (C/B/D)

6. tijdsverschil Nederland Suriname (F)

Extra CKV vraag:

Het standbeeld van Mama Sranan

Het standbeeld 'Mama Sranan' staat in Paramaribo en symboliseert 'Moeder Suriname' die de vijf bevolkingsgroepen van Suriname omarmt:

1. Inheemsen
2. Creolen
3. Hindostanen en Javanen
4. Chinezen
5. Europeanen

Op de afbeeldingen zie je het standbeeld 'Mama Sranan' Dit staat in Paramaribo.

Wat denk je dat dit standbeeld betekent?

Extra info: het beeld is in 1965 gemaakt door Jozef Klas. Waarom vijf kinderen? Een afbeelding van de oude vlag van Suriname (1959-1975) laat het raden. De vijf kinderen staan voor de gekleurde sterren op deze vlag: zwart (Creolen), Bruin (Hindostanen en Javanen), geel (Chinezen), rood (Inheemsen) en wit (Europeanen). Zie ook dia 12.
Bron: Surinaams maandblad ‘Parbode’
Moeder Suriname omarmt de kinderen liefdevol.

Route CKV:

Maak eerst de CKV-vraag voordat je op de rode uitlegster klikt.

Uitleg ster: het standbeeld 'mama sranan' staat in Paramaribo en symboliseert 'Moeder Suriname' die de vijf bevolkingsgroepen van Suriname omarmt.

Uitleg over HOE deze verschillende bevolkingsgroepen in Suriname kwamen volgt in slide 10.

Suriname was een kolonie van Nederland. In welke periode koloniseerde Nederland Suriname?

Suriname was een kolonie van Nederland. 

In welke periode koloniseerde Nederland Suriname?

1. 1492-1954
2. 1667-1975
3. Suriname is nog steeds een kolonie van Nederland
4. 1667-1873

We zoomen in op de relatie tussen Nederland en Suriname.

Het goede antwoord is B.

In 1667 veroverde Nederland Suriname op de Engelsen.

In 1975 werd Suriname onafhankelijk.

A is fout: in 1954 wordt een statuut ondertekend dat de eerste stap vormt naar de onafhankelijkheid van Suriname.

C is fout

D is fout: in 1873 is de afschaffing van de slavernij effectief

Suriname werd in 1975 onafhankelijk. Wat is de nationale vlag van Suriname?

Suriname werd in 1975 onafhankelijk. 

Wat is de nationale vlag van Suriname?

1. 
2. 
3. 
4. 

Antwoord A is goed.

Antwoord B is de vlag die Suriname van 1954 tot 1975 voerde; het symboliseert de vijf bevolkingsgroepen. Zie voor uitleg dia 10.

Antwoord C is de vlag van de Nederlandse Antillen tot 2010

Antwoord D is de vlag van Guyana, het buurland van Suriname

In de 17e - 19e eeuw: slaven (tot slaaf gemaakten): mensen die niet in vrijheid leefden.

In de 19e-20e eeuw: contractarbeiders.

3

Landen koloniseerden om verschillende redenen:

• het was de tijd van de ontdekkingsreizen
• de 'ontdekker' eigende zich het land toe om het te gebruiken voor landbouw, zoals op de plantages  (Suriname heeft vruchtbare grond)
• tropische producten waren gewild' (populair)
• men kon er handel drijven
• populaire koloniën waren rijk aan kostbare grondstoffen zoals goud (edele metalen)

2

Definitie koloniseren: bezette gebieden. Nederland koloniseerde over de hele wereld landen. Een kolonie is een land dat door een ander land wordt bestuurd.

1

Op de plantages werden producten verbouwd als koffie, katoen, tabak, suikerriet, specerijen

4

De omstandigheden waaronder op de plantages moest worden gewerkt waren in Suriname mensonterend. Mensen werden behandeld als vee en werden met lijfstraffen afgeranseld.

Kolonie Suriname

Nederland koloniseerde Suriname van 1665 - 1975. Ruim 300 jaar.

Beantwoord de volgende vragen:

1. Wat is kolonisatie?
2. Waarom koloniseerden de Nederlanders Suriname?
3. Wie werkten er op de plantages in de kolonie Suriname?
   
4. Wat werd er verbouwd?

antwoorden

Inzoomen op Nederland als kolonisator.

Nederland koloniseerde Suriname van 1665 - 1975. Ruim 300 jaar.

Klik voor de antwoorden op de nummers.

1. Wat is kolonisatie? Er verschijnt een wereldkaart met alle voormalige Nederlandse koloniën.
   
2. Waarom denk je dat de Nederlanders Suriname koloniseerden?
   
3. Wie werkten er op de plantages in de kolonie Suriname? We maken onderscheid in de tijd van de slavernij en na de afschaffing daarvan de tijd van de contractarbeiders.
   
4. Wat werd er verbouwd? In die tijd luxe producten voor de gegoede burgerij.
   

1. Inheemsen (oorspronkelijke bewoners)
   
2. Creolen:nazaten van voormalige Afrikaanse slaven (stadscreolen) en nazaten van gevluchte slaven (boslandcreolen of marrons)
3. Europeanen –  o.a. boeroes: Hollanders
4. Hindostanen en Javanen: migreerden uit Brits-Indië, Java, Indonesië als contractarbeider op de plantages na de afschaffing van de slavernij
5. Chinezen – contractarbeiders uit China

Hoe kwamen de mensen in Suriname terecht?

In de 300 jaar overheersing in Suriname werden eerst Afrikanen naar Suriname gebracht (via de Caribische eilanden). Daarna ronselden de Nederlanders mensen in andere landen als goedkope arbeidskracht. Dat zijn contractarbeiders.

1. Creolen: nazaten van voormalige Afrikaanse slaven (stadscreolen) en nazaten van weggelopen slaven (boscreolen)
2. Hindostanen en Javanen: migreerden uit Brits-Indië, Java, Indonesië als contractarbeider op de plantages na de afschaffing van de slavernij
3. Chinezen – contractarbeiders uit China
4. Europeanen –  o.a. boeroes: Hollanders

jaartallen toevoegen?

jaar  1650

Tijdbalk

 1700

1750

1800

1850

1900

1950

jaar 2000

Zet de gebeurtenissen in de juiste tijd

Onafhankelijkheid Suriname

Nederland verovert Suriname op Engeland

1650

1667-1863

1890-1930

1873

1975

2022 en 2023

Herdenkingsjaar Slavernijverleden 150-160 jaar

Periode van slavernij op de plantages

Periode van contractarbeid

Excuses van premier Rutte en excuses van Koning Willen Alexander

Afschaffing slavernij

Sleepvraag om de gebeurtenissen in Suriname de tijd te zien over de periode 1650-2023.

Sleep de gebeurtenis naar het juiste tijdsvak.

 Deel 3:  Slavernijverleden

Deel 3

Wat weet jij over

het slavernijverleden?

Wat weten de kinderen al over het slavernijverleden?

Samenvattend filmpje van NOS Journaal (2023)

Transatlantische driehoekshandel

Vervoer (luxe)goederen afkomstig van de plantages zoals suiker, rum, koffie, katoen, zilver en tabak voor de Europese handel.

Schepen uit Europa met handelswaar als vuurwapens, buskruit, ijzer en textiel. Ruilhandel met de plaatselijke machthebbers voor slaven, goud en ivoor. 

Vanuit Ghana worden de slaven ingescheept en vervoerd naar het Caribische gebied.  

1

Zet de nummers op de juiste plek in de driehoekshandel door te slepen.

2

3

Nummers:

Zet de nummers op de juiste plek in de driehoekshandel door te slepen.

Het gaat hier om de route van de driehoekhandel.

1. Schepen uit Europa met handelswaar als vuurwapens, buskruit, ijzer en textiel. Ruilhandel met de plaatselijke machthebbers voor slaven, goud en ivoor. 
   
2. Vanuit Ghana worden de slaven ingescheept en vervoerd naar het Caribische gebied.  
3. Vervoer (luxe)goederen afkomstig van de plantages zoals suiker, rum, koffie, katoen, zilver en tabak voor de Europese handel.
   

Transatlantische driehoekshandel

Vervoer (luxe)goederen afkomstig van de plantages zoals suiker, rum, koffie, katoen, zilver en tabak voor de Europese handel.

Schepen met handelswaar als vuurwapens, buskruit, ijzer en textiel. Ruilhandel met de plaatselijke machthebbers voor slaven, goud en ivoor. 

Vanuit Ghana worden de slaven ingescheept en vervoert naar het Caribische gebied.  

1

2

Antwoord

3

De volgorde van de driehoekhandel is hier visueel in beeld gebracht.

Reken uit hoe lang het geleden is dat deze wet is ingediend.

Vind je dat lang geleden of juist niet?

Reken ook uit hoeveel generaties je terug gaan in je eigen familie om in 1863 uit te komen. Is dat je oma, overgrootoma of betovergrootoma?

Nederland schafte als een van de laatste landen de slavernij af. Bovenaan de wet waarin dit werd geregeld, de Emacipatiewet, staat de datum: 8 augustus 1863. De wet ging op 1 juli 1864 in.

Emacipatiewet 1863

Dit jaar is het 160 jaar geleden dat de slavernij bij wet werd afgeschaft.

Lees het artikel uit de staatskrant van 1863. Hoe lang werden de slaven verplicht om nog op de plantages te blijven werken?

Lees het artikel uit de staatskrant van 1863. Hoe lang werden de slaven verplicht om nog op de plantages te blijven werken?

1. 1 jaar
2. nog 5 jaar
3. geen dag, ze waren direct vrij
4. nog 10 jaar

Het goede antwoord is D: 10 jaar. Daarom spreken velen van niet 160 jaar afschaffing slavernij, maar 150 jaar afschaffing slavernij. Het jaartal 1873 wordt in vele uitingen genoemd als het jaar van afschaffing.

Facts & Figures over het slavernijverleden

• De handel in slaven duurde ongeveer 250 - 300 jaar. 
• 600.000 mensen werden verhandeld door de WIC – West Indische Compagnie, maar ook door de Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC) in de Trans Atlantische driehoekshandel. 
• Mensen werd hun identiteit, naam, herkomst, taal en vrijheid afgepakt. 
• Nederland maakte zich schuldig aan grove schending van mensenrechten. 
• De omstandigheden op de plantages waren afschuwelijk. 
• Nederlandse rijkdom is mede te danken aan de slavernijverleden en de uitbuiting in de koloniën. 
• Niet de slaven maar de slavenhouders werden gecompenseerd voor het verliezen van hun 'verdienmodel.'

Wat zie je in ons straatbeeld dat aan de koloniale tijd herinnert?

Welke producten vind je dagelijks bij ons op tafel die herinneren aan de driehoekshandel?

Doorwerking koloniaal verleden en slavernij vandaag de dag

zichtbare gevolgen

Welke producten vind je dagelijks bij ons op tafel die herinneren aan de driehoekshandel?

Antwoord: specerijen zoals peper en kaneel, koffie, thee, suiker (kwam van de plantages in Suriname)

Hotspot vraag: Wat zie je in ons straatbeeld dat aan de koloniale tijd kan herinneren?
Antwoord: straatnamen, veelkleurige samenleving, eettentjes, standbeelden (+ foto omstreden standbeeld in Hoorn van JP Coen, VOC directeur. Op zijn bevel werden duizenden mensen op Banda vermoord en verjaagd).

Op de nakomelingen van tot slaaf gemaakten: Het slavernijverleden heeft ook mentale sporen achtergelaten van verdriet, onrecht, onvrijheid, maar ook trots en doorzettingsvermogen en het belang van vrijheid. 

Als gevolg van de slavernij is er nog steeds sprake van kansenongelijkheid door racisme en discriminatie.

Doorwerking koloniaal verleden en slavernij vandaag de dag

 onzichtbare gevolgen

Heb je gehoord van het Herdenkingsjaar Slavernijverleden? Wat houdt het in?

Ken je het Surinaamse feest Keti Koti?

• Wat is het?
• Wat wordt er herdacht en gevierd?
• Wat betekenen de woorden 'Keti Koti'
  
• Heb jij dit jaar iets op Keti Koti gedaan?

Overleg in tweetallen/in een groepje welke onderwerpen rondom het 'herdenkingsjaar slavernijverleden' veel in het nieuws zijn en ook discussie oproepen.

Een heel jaar lang besteden we meer aandacht aan en zijn er activiteiten rondom ons koloniale verleden en de slavernij.

Het Herdenkingsjaar Slavernijverleden begint op 1 juli 2023 en loopt tot 1 juli 2024.

In dit Herdenkingsjaar Slavernijverleden wordt extra aandacht gegeven aan het gezamenlijke verleden van Nederland en Suriname en de Caribische eilanden. 

Herdenkingsjaar slavernijverleden

Bestudeer het beeld van Keti Koti met de verbroken ketenen.

• Vind je dit een goed beeld? 
• Heb je een idee voor een ander beeld?  

Antwoord op de open vraag van dia 20.

Antwoorden op Hotspot vragen:

Keti Koti is nationale feestdag in Suriname en op de Antillen. Een dag waarop de Surinaamse gemeenschap de slavernij herdenkt en de afschaffing daarvan viert.

De woorden 'Keti Koti' betekenen 'gebroken ketenen'.

Hotspot discussie:

Denk aan: excuses Rutte/Koning, vrije dag, herstelbetalingen/compensatie etc.

Extra hotspot CKV: de illustratie is gemaakt door kunstenaar Hedy Tjin die ook de filmposter van Kinderen voor Mavungu ontwierp.

Kort NOS Jeugdjournaal item over de betekenis van een vrije dag. Duur: 2:36

Vind jij dat Keti Koti ook in Nederland een vrije dag zou moeten worden?

Ja

Nee

Weet niet

Pol over Keti Koti vrije dag. Bespreek de uitslag.

 Deel 4:  Pikin Slee

Verplaats deze hotspot naar Pikin Slee

Pikin Slee

Weten jullie nog waar Pikin Slee ligt?

Inzoomen op Suriname, het land waar Kinderen van Mavungu zich afspeelt.

Deze slide geeft feitelijke informatie. De kaart op de achtergrond is een uitsnede van Zuid-Amerika.

Op de plek van de rode pin ligt Pikin Slee.

Hier ligt Pikin Slee

Pikin Slee

antwoord

Inzoomen op Suriname, het land waar Kinderen van Mavungu zich afspeelt.

Deze slide geeft feitelijke informatie. De kaart op de achtergrond is een uitsnede van Zuid-Amerika.

Op de plek van de rode pin ligt Pikin Slee.

Pikin Slee

Hun voorouders zijn marrons die wisten te ontkomen aan de slavernij op de plantages, en hier een eigen gemeenschap stichtten.

Het Saramakaanse dorp Pikin Slee ligt aan de bovenloop van de Surinamerivier, midden in het regenwoud. De ongeveer 3000 inwoners leven er nog grotendeels op de traditionele manier. 

Zoek de betekenis op van het woord marron. Waar komt het vandaan?

Zoek ook op wat 'pikin slee' betekent.

Het Saramakaanse dorp Pikin Slee ligt aan de bovenloop van de Surinamerivier, midden in het regenwoud. De ongeveer 3000 inwoners leven er nog grotendeels op de traditionele manier.

Hun voorouders zijn marrons die wisten te ontkomen aan de slavernij op de plantages, en hier een eigen gemeenschap stichtten.

Vragen:

Zoek de betekenis op van het woord marron. Waar komt het vandaan?
Zoek ook op wat 'pikin slee' betekent.

In de volgende slide geven filmmaker Mirjam Marks en journalist Vinjie Haabo antwoord hierop.

Videoboodschap met Vinije Haabo /Mirjam Marks

Korte introductie:

• Vinije stelt zich voor
• afkomstig uit Pikin Slee
• marron
• spreekt saramakaans
  
• geeft antwoord op de vraag van slide 33:

1. betekenis marron
2. betekenis pikin slee

Videoboodschap

In deze video vertelt Vinije Haabo over de betekenis van het woord 'marron' en het dorp Pikin Slee.

Mirjam Marks is filmmaker en woonde met haar gezin in Suriname. Ze maakt jeugdfilms.
Vinije Haabo is journalist en kenner van de Saramakaanse cultuur en taal. Hij komt uit het dorp Pikin Slee en woont nu in Nederland.

Marrons stammen af van gevluchte slaven die werkten op de plantages in de kolonie Suriname.

Deze slaven vluchtten het oerwoud in. Ze voelden zich daar thuis, het leek er op Afrika.

Van de oorspronkelijke oerwoud bewoners (=inheemsen) leerden de gevluchte slaven hoe ze konden overleven.

De Marrons verzetten zich krachtig tegen de slavernij. Zij vielen plantages aan om goederen te bemachtigen en nieuwe mensen vrij te maken.

Het waren dappere en trotse mensen die dit deden.

Ze vonden een veilige plek aan de rivier, ver weg van de plantages en bouwden een nieuw leven op met hulp van de inheemse bevolking en kennis van planten en dieren die ze meenamen uit Afrika.

De Saramakaanse gemeenschap tekende een vredes-verdrag met het koloniaal gezag in 1762, waarna zij in relatieve vrede leefden met het koloniale gouvernement.

Geschiedenis van de marrons (boslandcreolen)

Bron: Saamaka Marron museum in Pikin Slee

http://www.saamakamarronmuseum.com/

Wat is de officiële taal in Suriname?

1. Sranantongo
2. Saramakaans
3. Nederlands
4. Surinaams

Het goede antwoord is C

D is fout: Surinaams bestaat niet als taal

A en B zijn talen die in Suriname worden gesproken.

Saramakaans door de marrons

Sranantongo is de tweede taal in Suriname, 

Taal

Suriname is een veeltalig land. Er komen wel 20 talen voor waarvan het Nederlands en het Sranantongo het meest gesproken zijn.

(invoegen grafiekje/taartpunt)

Dit is een informatieve slide.

Waarom wordt er in Suriname nog steeds/vooral Nederlands gesproken?

1. het is een erfenis uit de tijd dat Nederland Suriname koloniseerde
2. dat is de taal die iedereen leert en begrijpt en dat maakt het gemakkelijk met elkaar te communiceren
3. om de slaven te onderdrukken mochten ze hun eigen taal niet spreken
4. alle antwoorden a, b, en c zijn juist

Marron Taal

Saramakaans

Kenny, Maticha en Yoseva spreken, net als hun dorpelingen, Saramakaans, de taal die de marrons in Pikin Slee spreken. Nederlands is weliswaar de officiële taal, maar in Pikin Slee spreekt er bijna niemand Nederlands. Alleen op school wordt Nederlands gesproken, thuis spreken de kinderen met hun ouders en broertjes en zusjes Saramakaans.  De ouders kunnen hun kinderen dus niet goed helpen met het huiswerk.   De hoofdpersonen Kenny, Maticha en Yoseva beheersen het Nederlands dan ook minder goed.  In Kinderen van Mavungu is Saramakaans de hoofdtaal.

Bespreek met elkaar wat de gevolgen kunnen zijn als je minder goed Nederlands spreekt en leest.

Info voor de docent:

Denk aan het maken van huiswerk, het maken van de cito, het vinden van een bijbaantje, het kiezen voor een vervolgstudie.

Misschien zijn er in de klas kinderen die hier ervaring mee hebben.

Saramakaans voor beginners (aanvullen VH + extra blad)

Sleep de woorden naar de juiste betekenis. In deze sleepopdracht vind je zelf uit waar het Saramakaans z'n oorsprong kent. Tip: zeg de woorden hardop!

Welke talen herken jij in de saramakaanse woorden van de sleepvraag?

Videoboodschap

In deze video vertelt Vinije Haabo over de herkomst van het Saramakaans.

Hoe klinkt het Saramakaans, hoe spreek je het uit.

1

2

3

4

5

wan

fo

dii

tu

feifi

Bij deze les zit een woordenlijst 'Saramakaans voor beginners'. Daarin staan woorden uit de film opgenomen met daarbij de herkomst van het woord vermeld. Het Saramakaans is een rijke taal die gevormd is door het Portugees, Engels, Frans, Afrikaans, Nederlands en inheems.

De woordenlijst 'Saramakaans voor beginners' is samengesteld door Vinjie Haabo.

Bespreek met de leerlingen wat een cultuur is. Wat zijn gebruiken, tradities en wat zijn rituelen?

Wat hoort er bij de Nederlandse cultuur?

Wat is een cultuur?
Wat hoort er bij een cultuur?

Leg aan de leerlingen uit wat we verstaan onder een cultuur.

Wat hoort er bij een cultuur: taal, kunst, gebruiken, rituelen, tradities.

Bespreek daarna de Nederlandse cultuur. Vraag de leerlingen voorbeelden te geven wat bij de Nederlandse cultuur hoort.

Dit is een introductie op de volgende slide over de marron cultuur.

Marron cultuur

In Pikin Slee wonen de nazaten van de marrons, weggelopen slaven.  De voorouders van de marrons kwamen uit Afrika. Zij namen Afrikaanse gebruiken, tradities en rituelen mee. Ook de taal en de kennis van de natuur reisden mee.  We noemen dit de marron-cultuur.

Veel tradities en rituelen zijn in de overleving bewaard gebleven. De mensen leven nog steeds samen met de natuur, bosgoden spelen een belangrijke rol in hun leven.

Drie belangrijke elementen uit de marroncultuur die zijn meegenomen uit de Afrikaanse cultuur komen nu aan bod.

De marron Cultuur is opgenomen is de UNESCO lijst van immatrieel erfgoed. Op die lijst staan typisch Nederlandse culturele gebruiken en tradities zoals fierljeppen in Friesland of carnaval vieren in Limburg. Door het verleden is de marron cultuur is dus ook onderdeel van de Nederlandse cultuur.

Notitie voor de docent:

Sabine: CKV vraag van maken?

Video met Vinije Haabo

introductie op pikin slee:

Wanneer en hoe is Pikin Slee ontstaan, wie wonen er nu, welke taal wordt er gesproken, hoe is de relatie met de inheemsen, betekenis Pikin slee.

Hoe ziet het dagelijks leven er uit?

Geloof, gebruiken, rituelen (ter introductie op de film)

Pangi

kledingstuk/omslagdoek met verschillende dessins en betekenissen (geruit, angisa (driehoek, getrouwd); Bij dit kledingstuk horen rituelen.

Tori

gesproken verhalen die van generatie op generatie worden doorgegeven

Apinti

hiermee worden belangrijke boodschappen en aankondigingen van dorp tot dorp overgebracht; kent zijn oorsprong in West-Afrika;

Een bekende tori gaat over de vlucht van een groep marrons vernoemd naar hun leider Broos. De legende vertelt dat deze 'Brooskampers' op hun vlucht werden geholpen door een reusachtige kaaiman. Het Surinaams liedje 'Bigi Kaiman' gaat hierover.

De tekst van het liedje kun je op de foto meelezen.

Tori over de kaaiman

Een bekende tori gaat over de vlucht van een groep marrons vernoemd naar hun leider Broos. De legende vertelt dat deze 'Brooskampers' op hun vlucht werden geholpen door een reusachtige kaaiman. Het Surinaams liedje 'Bigi Kaiman' gaat hierover.

De tekst van het liedje kun je op de foto meelezen.

Link naar video: https://vimeo.com/617138305

Na deze introductie op Suriname, de marroncultuur en Pikin Slee gaan jullie kijken naar Kinderen van Mavungu.

Luister naar Mirjam Marks die vertelt waarom Kinderen van Mavungu is gemaakt en Vinije Haabo over de waarde van deze serie.

(invoegen video)

Videoboodschap

Luister naar Mirjam Marks en Vinije Haabo

Invoegen kijklink KvM