Wetenschappelijke Revolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wetenschappelijke Revolutie

tijdvak 6 Regenten en Vorsten

1600 - 1700

eerst wat herhaling van de vorige kenmerkende aspecten

sleep de begrippen naar het juiste tijdvak

Tijdvak 5

Tijdvak 6

De wetenschappelijke revolutie

Het absolutisme

Een wereldeconomie

De Nederlandse Opstand

1600 - 1700

1500 - 1600

De Gouden Eeuw van Nederland

De Reformatie

De Europese expansie

De renaissance

Sleep de begrippen naar het juiste land

De 7 Nederlanden

Frankrijk in de 17e eeuw

Staten-Generaal 

De stadhouder en de raadspensionaris hebben veel gezag

Bijna alle adel woont bij de koning

Het goddelijk recht om te regeren

Republiek

Absolutisme

Grootsheid en Rijkdom

Gouden Eeuw

Welke handel lag aan de basis van de economische groei van het gewest Holland?

1. De overzeese handel in specerijen en peper
2. Graanhandel met het Oostzeegebied
3. Nijverheid en innovatie in de scheepvaart
4. Gecommercialiseerde landbouw

Plaats  de gebeurtenissen in  chronologische volgorde

1

2

3

4

5

uitvinding democratie

Republiek der Nederlanden wordt opgericht

Feodale stelsel wordt ingevoerd

steeds meer steden krijgen stadsrechten

Romeinse Rijk verandert in keizerrijk

Sleep de begrippen naar de juiste vorm van handel

moedernegotie 

VOC

WIC

specerijen

graanhandel

kaapvaart

Oostzeegebied

Driehoekshandel

Indonesië

Elisabeth Charlotte geeft een negatieve beschrijving van het hofleven onder Madame de Maintenon. Historici beweren dat deze negatieve beschrijving kan worden verklaard vanuit:
- het absolute karakter van het bewind van Lodewijk XIV en
- een persoonlijk motief van Elisabeth Charlotte.

Ondersteun beide verklaringen met een argument en leg daarna uit dat je door de tweede verklaring twijfelt aan de betrouwbaarheid van deze beschrijving.

Plaats  de gebeurtenissen in  chronologische volgorde

1

2

3

4

5

Karel de Grote ontmoet zijn leenman

Willem van Oranje leidt de opstand tegen de Spanjaarden

Romeinse keizer Augustus geeft orders aan zijn generaal

Godfried van Bouillon leidde de eerste kruistocht

Lodewijk XIV ontslaat alle adel uit het leger

Gebruik de bron
In de jaren 1660 introduceert Jean-Baptiste Colbert (1619-1683), de Franse minister van financiën, een nieuw economisch beleid in Frankrijk.
Noem dit nieuwe beleid en leg uit met een verwijzing naar de bron dat dit nieuwe beleid noodzakelijk is.

In 1618-1619 vond een vergadering plaats in Dordrecht om een eind te maken aan onenigheid binnen de calvinistische kerk in de Republiek. De vergaderstukken werden bewaard in een speciaal daarvoor gemaakte kist. De kist had acht sloten: één voor de Staten-Generaal en één voor elk van de zeven gewesten. Alleen als iedereen een vertegenwoordiger met een sleutel stuurde, kon de kist worden geopend.
Leg uit dat deze bijzondere wijze van bewaren van de vergaderstukken paste bij de staatsinrichting van de Republiek.

Nu door met het nieuwe kenmerkende aspect:

De Wetenschappelijke revolutie 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen dat de Wetenschappelijke Revolutie voortkwam uit het humanisme
  
• Je kunt met een voorbeeld duidelijk maken hoe de wetenschappelijke kennis werd uitgebreid
  
• Je weet wat een natuurwet is 
• Je kunt beschrijven hoe de overheid wetenschappelijk onderzoek bevorderde
  
• je kent de gevolgen van de Wetenschappelijke Revolutie

Wetenschap?

Het vergaren van kennis op basis van experiment, waarneming en verstand (ratio)

Wetenschap 

bij de Oude Grieken

Bij de oude Grieken ontstond het wetenschappelijk denken; niet iedereen was nodig in de voedselproductie, dus konden de filosofen onderzoek doen naar de natuur en de mens. Zij vertrouwden daarbij op hun ratio en niet op mythische verklaringen.

Wetenschap 

in de Renaissance 

Bijbel niet langer beschouwd als basis van alle kennis. Kennis komt voort uit waarneming, zoals de klassieken ook al geloofden. Er ontstond een kritische denkhouding bij bovenlaag van de bevolking, mensen werden nieuwsgierig. Humanisten stelden individu centraal en benadrukten belang ratio. 

Wetenschap 

in de renaissance

Maar de Kerk had grote moeite met ontwikkeling wetenschap. Zij accepteerde alleen Bijbel als basis van alle kennis. 

Wetenschappers werden vervolgd.

Door deze houding belemmerde de Kerk de ontwikkeling van de wetenschap

Copernicus (1473-1543)

Copernicus was sterrenkundige en bewees dat de aarde om de zon draait, het heliocentrisch wereldbeeld. Hij durfde zijn ontdekkingen echter niet te publiceren, uit angst voor de Kerk. Voor de Kerk stond namelijk vast dat de aarde het middelpunt is van het heelal, het geocentrisch wereldbeeld. Maar weinig mensen geloofden hem en met degenen die zijn ideeën openlijk verdedigden, liep het niet altijd goed af (Bruno!)

Wetenschappelijke revolutie 

17e eeuw

Gaandeweg kwam de moderne natuurwetenschap tot stand (er was dus geen sprake van een plotselinge verandering!) Deze wetenschap werd gebruikt om te laten zien hoe mooi God de wereld heeft gemaakt. 

De wetenschappers kwamen tot de waarheid door observeren, systematisch experimenteren en logisch redeneren. 

Wetenschappelijke revolutie 

17e eeuw

Er werden instrumenten ontwikkeld om de experimenten goed uit te kunnen voeren.  De lenzen van telescopen werden verbeterd, zodat het onderzoek naar het heelal kon worden verbeterd. Lenzen werden ook toegepast in microscopen waarmee ook insecten en zelf bacteriën konden worden onderzocht.

Galileo Galilei (1564-1642)

Galilei ontwikkelde de telescoop, zodat hij nog beter onderzoek kon doen naar het heelal. Dit stelde hem in staat om te bewijzen dat de aarde om de zon draait. De Kerk veroordeelde ook Galilei, zij het niet tot de brandstapel maar tot huisarrest

geocentrisch wereldbeeld: de aarde is het middelpunt van het heelal. De zon en de andere planeten draaien om de aarde

heliocentrisch wereldbeeld: de zon vormt het middelpunt van het heelal en de aarde draait om de zon

Leg uit waarom de katholieke kerk de ideeën van Galilei gevaarlijk vond

De Wetenschappelijke Revolutie was

1. Een tijd waarin vrouwen meer wetenschap gingen beoefenen.
2. Een tijd waarin wetenschap binnen 10 jaar heel erg veranderde.
3. Een tijd waarin wetenschap veranderde.
4. Een tijd waarin smartphones belangrijk werden.

Leg uit waarom zonder de wetenschappelijke revolutie Lodewijk de XIV zich geen zonnekoning genoemd zou hebben.

Ontwikkeling van de wetenschap

De wetenschap werd bevorderd door:

• de oprichting van Académies (in Frankrijk!) en  wetenschappelijke verenigingen waar wetenschappers gezamenlijk werkten. De overheid stimuleerde de wetenschap, want kennis is macht
• de ontwikkeling van instrumenten waardoor nieuwe kennis werd ontsloten

Wetenschappelijke Revolutie

Gevolgen: 

• ontdekking van natuurwetten
• vooruitgangsgedachte, de samenleving kan alleen maar beter worden!

wetenschap in de 17e eeuw is ...

1. kennis opdoen door veel verschillende bronnen te gebruiken
2. kritisch nadenken
3. nieuwe kennis opdoen door experimenteren, observeren en logisch nadenken

In de 17e eeuw verandert de manier waarop wetenschappers naar de wereld kijken. Welke zin is onjuist?

1. Ze geloven niet alles wat in de Bijbel en andere oude teksten staat
2. Wetenschappers leggen zich neer bij het oordeel van de kerk
3. Voortaan betekent wetenschap goed naar dingen kijken, veel uitproberen en logisch nadenken

Wat is niet van toepassing op de wetenschappelijke revolutie

1. Er komen meer universiteiten
2. De geschriften van de Grieken en Romeinen zijn doorslaggevend
3. wetenschappers worden soms door de overheid geholpen
4. Kritisch nadenken over beta-wetenschappen is belangrijk

Plaats  de gebeurtenissen in  chronologische volgorde

1

2

3

4

5

Newton ontdekt na veel experimenten meerdere natuurwetten

Middeleeuwse wetenschappers deden onderzoek om de Schepping van God te bewonderen

Griekse filosofen beredeneren dat epilepsie geen straf van Goden is

De Romein Plinius schreef de eerste encyclopedie Naturalis Historia

Humanist Ficino bestudeerde de geschriften van de Griekse filosoof Plato

Waarom zou de kerk wetenschap zo lang tegen hebben gehouden?

1. Veel wetenschap ging tegen de bijbel in
2. Het koste veel geld
3. De Paus was tegen het wetenschappelijk onderzoek
4. De kerk deed dit niet

Een van de bekendste wetenschappers uit de tijd van 'Regenten & Vorsten' was Newton (zie plaatje). Welke uitspraak past bij de werkwijze van de wetenschappers in de tijd van de wetenschappelijke revolutie? De wetenschappers:

1. kwamen voornamelijk uit de Republiek.
2. twijfelden niet aan de juistheid van de Bijbel.
3. vertrouwden steeds meer op hun eigen waarnemingen en logica.
4. vonden dat de filosofen uit de Oudheid per definitie gelijk hadden.

Plaats  de gebeurtenissen in  chronologische volgorde

1

2

3

4

5

Raadspensionaris De Witt kon het Rampjaar niet voorkomen

Filips II stuurt de Hertog van Alva naar de Nederlanden om centralisatie te bespoedigen

Karel de Grote gebruikt leenmannen om zijn grote rijk te besturen

Dankzij belastinginkomsten konden Bourgondische hertogen macht in hun rijk centraliseren

Romeinse keizer Augustus verovert veel nieuw grondgebied

Toen Willem van der Straaten in 1636 hoogleraar werd aan de universiteit van Utrecht, behield hij zijn baan als stadsarts. Hij verplichtte zijn studenten mee te lopen tijdens zijn rondes langs de zieken in het Catharijne-gasthuis. Volgens Van der Straaten kon hij daardoor zijn onderwijs beter laten aansluiten op een nieuwe eis die in de zeventiende eeuw aan wetenschap werd gesteld

Leg uit op welke nieuwe eis aan de wetenschap Van der Straaten zijn onderwijs wilde laten aansluiten door zijn studenten te verplichten mee te lopen tijdens zijn rondes in het Catharijne-gasthuis.

Gebruik bron 1.
leg uit dat de ideeën van Robert Hooke bij dragen
aan het ontstaan van de wetenschappelijke revolutie
van de 17e eeuw .

Gebruik bron 2.
Geef uit de tekst drie redenen hoe instellingen als het theatrum anatonicum bijdragen aan de wetenschappelijke revolutie.

In 1598 werd in Frankrijk het Edict van Nantes uitgevaardigd. Dit maakte een einde aan de burgeroorlog tussen katholieken en protestanten. In 1685 trok koning Lodewijk XIV (1638-1715) het edict weer in, omdat hij één godsdienst in zijn land wilde. Veel Franse protestanten vluchtten toen naar de Nederlandse Republiek.
- Noem twee redenen waarom veel Franse protestanten juist naar de Republiek vluchtten en
leg uit dat het beleid van Lodewijk XIV paste bij het absolutisme van veel vorsten in de zeventiende eeuw.

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen dat de Wetenschappelijke Revolutie voortkwam uit het humanisme
  
• Je kunt met een voorbeeld duidelijk maken hoe de wetenschappelijke kennis werd uitgebreid
  
• Je weet wat een natuurwet is 
• Je kunt beschrijven hoe de overheid wetenschappelijk onderzoek bevorderde
  
• je kent de gevolgen van de Wetenschappelijke Revolutie

werk nu zelf verder 

lees §6.3 Kunst en wetenschap 

maak opdr. 1

Maak je eigen samenvatting van dit kenmerkende aspect