Thema 3 Gaswisseling en uitscheiding B3 De lever

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Thema 3 

Gaswisseling en uitscheiding

B3 

De lever

Lesprogramma

• Introductiefilmpje (4 minuten)
• Leerdoelen B3 (1 minuut)
• Uitleg B3 (15 minuten)
• Zelfstandig opdracht 27  t/m 34 maken (max. 15 minuten)
• Oefen de Flitskaarten en maak Test Jezelf als laatste (5 minuten)

Eerder klaar? 

• Neem context Leefwereld 'Lever uit de 3D-printer' en maak de bijbehorende 

    opdrachten 35

Leerdoelen B3

14.3.1 Je kunt de bouw, werking en functies van de lever beschrijven.

14.3.2 Je kunt uitleggen hoe het inwendige milieu min of meer constant wordt gehouden door de lever (homeostase).

Orgaanvlees, zoals kalfslever, kun je kopen bij de slager. Lever bevat veel vitamine A en ijzer. Je kunt dit vlees gerust af en toe eten, maar niet te veel. De lever is onder andere een opslagplaats voor gifstoffen.

Onderwerpen

• Bouw lever
• Homostase
• Functies lever
• Emulgeren en afbraak rode bloedcellen
  
• Koolhydraat-, eiwit-, en vetstofwisseling
  
• Plasma-eiwitten (stollingsfactoren) en detoxificatie

Bouw van de lever

• Homeostase: constant houden inwedig milieu
• Ligging
• De lever is opgebouwd uit leverlobjes: BiNaS 82D.
• Centraal ligt een vertakking van de leverader.
  
• In de hoekpunten liggen vertakkingen van de galgang, de leverslagader en de poortader.
  
• Bloed komt van de hoekpunten terecht in ruimten tussen de levercellen en stroomt dan naar het midden van een leverlobje.
  
• Gal stroomt van de levercellen naar de hoekpunten van een leverlobje.
  
• Gal via de galgang afgevoerd en opgeslagen in de galblaas.
  
• Gal komt vanuit de galblaas via de galbuis  in de twaalfvingerige darm.
  

Functies lever:

Emulgeren en afbraak

• Galzuren emulgeren vetten en oliën.
  
• In het darmkanaal worden de galzuren omgezet in galzouten.
  
• Afbraak van dode rode bloedcellen.
• Hemoglobine wordt omgezet in bilirubine (galkleurstof).
  
• Galkleurstoffen worden met de gal uitgescheiden.
  
• IJzer wordt omgezet naar ferritine en opgeslagen.
• Opslag mineralen en vitaminen

Koolhydraat-

stofwisseling

• Glucoseconcentratie van het bloed (gemiddeld 0,1%) wordt constant gehouden onder invloed van insuline en glucagon uit de alvleesklier.
  
• Gemaakt door α-cellen (glucagon) en β-cellen (insuline) in de Eilandjes van Langerhans in de alvleesklier 
• Glucose kan worden omgezet in glycogeen.
• Glycogeen wordt o.a. in de lever opgeslagen.

Eiwit-

stofwisseling

• Transaminering: vorming van niet-essentiële aminozuren uit andere aminozuren.

• Desaminering: afbraak van overtollige aminozuren. Hierbij ontstaat o.a. ureum.

Vet-

stofwisseling

• Vorming van niet-essentiële vetzuren uit andere vetzuren, aminozuren of monosachariden.
  
• Beperkt deel van vet wordt opgeslagen.
• Regeling cholesterolconcentratie bloed door vorming en omzetting van cholesterol.
• Cholesterol gevormd, uitgaande van acetylco-enzym A (acetyl-CoA)
• Omgezet in vitamine D en galzuren

Plasma-ewitten en detoxificatie

• Vorming van stollingsfactoren voor bloedstolling, waaronder fibrinogeen en protrombine
• Synthese van plasma-eiwitten, albuminen en globulinen.
• Detoxificatie (ontgifting) van o.a. alcohol, drugs en medicijnen.
• Deel afgebroken en door nieren uitgescheiden.
• Opslag niet-afbreekbare gifstoffen in lever, huid en haren.

Samenhang stofwisseling

• Als er geen glucose meer ligt opgeslagen in de lever en spieren, kan de lever glucose maken uit aminozuren en vetzuren. 
• Acetyl-CoA kan in citroenzuurcyclus worden gedissimileerd of worden gebruikt voor synthese van o.a. glucose en lipiden.
• Deze vetten hopen zich op in lever, met als gevolg vergrote lever.
• Door overmatig alcoholgebruik raken levercellen beschadigd waardoor ze sterven en worden vervangen door bindweefsel. 

levercirrose

Huiswerk

• Maak opdracht 27 t/m 34

• Oefen de Flitskaarten en controleer de leerdoelen 

van B3 met de Test Jezelf

Klaar?

• Neem de Context beroep 'Lever uit de 3D-printer' door en 

maak opdracht 35

Lesafsluiter B3

• Je kunt de bouw, werking en functies van de lever beschrijven

• Je kunt uitleggen hoe het interne milieu min of meer constant wordt gehouden door de lever (homeostase)

https:

Wat was je score?

biologiepagina.nl

Wat was je score?

Twee extra uitlegfilmpjes van

Juf Daniëlle

1 Bouw van de lever met officiële benamingen

2 Van gezonde lever naar levercirrose

Nog een andere uitlegvideo nodig?