Het was een gevaarlijke tijd en mensen zochten bescherming
voor de bescherming werd een deel van de vrijheid ingeleverd
Slide 4 - Tekstslide
Een donjon, of mottekasteel, was een versterkte wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.
Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.
De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.
De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.
Het vroonhof was de boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.
Bij het vroonhof waren stallen voor de dieren en boomgaarden.
Horigen woonden in vredestijd buiten het vroonhof
Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.
Slide 5 - Tekstslide
Halfvrije boeren
Horigen werden ze genoemd
Rechten: gebruikten een huis met een stuk land
Plichten: belasting betalen en herendiensten doen
Slide 6 - Tekstslide
Drie sociale groepen
Geestelijken --> Bidden
Adel --> Strijden
Boeren --> Werken
Je afkomst bepaalde bij welke groep jij hoorde
Slide 7 - Tekstslide
Slide 8 - Tekstslide
Standen
De geestelijken en de edelen hadden privileges (voorrechten)
Bijvoorbeeld: geen belasting betalen
Hierdoor werden de adel en de geestelijken rijker en de derde stand armer
Slide 9 - Tekstslide
Hofstelsel of leenstelsel?
Herendiensten (klusjes doen voor de heer)
staan = hofstelsel
zitten = leenstelsel
Slide 10 - Tekstslide
Hofstelsel of leenstelsel?
boeren zijn halfvrij
staan = hofstelsel
zitten = leenstelsel
Slide 11 - Tekstslide
Hofstelsel of leenstelsel?
Karel de Grote geeft land aan een generaal
staan = hofstelsel
zitten = leenstelsel
Slide 12 - Tekstslide
Hofstelsel of leenstelsel?
Boeren mochten een stuk grond bij hun huis gebruiken
staan = hofstelsel
zitten = leenstelsel
Slide 13 - Tekstslide
Opdracht standen
Lees de teksten bij de personen
Bij welke stand horen de personen
Leg uit waar je dat aan kan zien
Slide 14 - Tekstslide
Afsluiten
Aan het eind van de les kan je uitleggen
wat het hofstelsel is en hoe het werkt
hoe de standensamenleving werkt
Slide 15 - Tekstslide
Slide 16 - Tekstslide
Opdracht
Teken het hofstelsel
Wat moet er te zien zijn:
- Hof van de heer
- molen, bakker, stal, schuur
- hek met poort, gracht
- land van de heer, huizen van horigen met stukjes land, dieren die rondlopen
Lesduur is: 45 min
