NN H1 : Leesteksten verkennen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Doelen: 

- Je herkent het onderwerp en de hoofdgedachte van een tekst.

- Je weet wat een schrijver met zijn tekst wil bereiken en voor wie de tekst bedoeld is.

- Je weet waarop je moet letten, als je wilt weten of de informatie in een tekst betrouwbaar is.

Onderwerp van een tekst

• Het onderwerp geeft in één woord of in een aantal woorden aan waar de tekst over gaat.
• Het onderwerp is nooit een hele zin.
• Je kunt het onderwerp vaak al uit de titel halen.
• Vaak wordt het onderwerp letterlijk herhaald in de tekst.
• In de inleiding wordt meestal het onderwerp genoemd.

Wat is het 'onderwerp' van een tekst?

1. Dit vertelt in enkele woorden waar tekst over gaat.
2. Geeft de conclusie van de tekst.

Wat is het onderwerp van de tekst?

1. supermodel Doutzen Kroes
2. optredens van bekende artiesten
3. actie van Dance4Life
4. inzameling van 350 duizend euro

Wat is het onderwerp van de tekst?

1. mbo-opleidingen in Nederland
2. onwenselijke situatie
3. stage mbo
4. stage voor illegale jongeren

Wat is het onderwerp van de tekst?

1. straf voor circus
2. Tjechisch circus
3. vergeten krokodil
4. verwaarlozing

Wat is het onderwerp van de tekst?

1. biologische scharreleieren
2. eieren
3. test consumentenbond

Wat is het onderwerp van de tekst?

1. geldverspilling
2. energieverspilling
3. het weggooien van eten
4. de Weggooitest

Het onderwerp van een tekst...

1. beschrijft in één zin of in een paar zinnen waarover de tekst gaat.
2. beschrijft in één alinea waarover de tekst gaat.
3. beschrijft in één woord of in een paar woorden waarover de tekst gaat.
4. beschrijft de inleiding van een tekst.

Hoofdgedachte

• De hoofdgedachte van een tekst geeft in één zin de belangrijkste informatie uit de tekst weer.
• Het is dus de kortst mogelijke samenvatting van een tekst.
• Je kunt de hoofdgedachte formuleren door antwoord te geven op de vraag: Wat zegt de schrijver over het onderwerp?
  
• Vaak vind je de hoofdgedachte in de inleiding van een tekst.

Wat is de hoofdgedachte?

De hoofdgedachte = ?

1. Man vindt vogelspin in fruit, dit is vrij uniek.
2. Arnhemmer Bart van den Akker houdt van druiven.
3. Albert Heijn vindt de vondst van een vogelspin uitzonderlijk.
4. De vrouw van Bart van den Akker koopt druiven.

Wat is de hoofdgedachte?

1. Twee scholen in de Randstad verbieden leerlingen examen te doen
2. Een school mag een leerling adviseren af te zien van examen
3. Vijf leerlingen meldden zich de afgelopen maand bij het LAKS
4. Om een hoog slagingspercentage te garanderen, weigeren scholen leerlingen met slechte cijfers examen te laten doen

De hoofdgedachte is:

1. een ander woord voor onderwerp
2. altijd te vinden in de titel van de tekst
3. De kortste samenvatting van de tekst in één zin.
4. Hier heb ik echt nog nooit van gehoord.

Tekstdoel

• Elke tekst heeft een bepaald doel. De doelen kunnen zijn:
• Informeren (informatie geven, geen mening)
• Instrueren (stap voor stap vertellen hoe iemand wat moet doen)
• Overhalen (activeren)
• Overtuigen (betogen, een mening met argumenten)

Voorbeelden

Informeren: nieuwsbericht, achtergrondartikel, bijsluiter medicijn, brochure, voorlichtingsfolder.

Instrueren: recept, handleiding, gebruiksaanwijzing.

Overtuigen: betoog, ingezonden brief.

Overhalen: reclames op de tv, affiches die hangen in bushokjes, uitnodigingen voor feestjes.

Wat is het doel van deze tekst?

1. informeren
2. amuseren
3. instrueren
4. overtuigen

Wat is het doel van deze tekst?

1. Informeren
2. Instrueren
3. overtuigen of betogen
4. overhalen of activeren

Wat is het doel van deze tekst?

1. informeren
2. instrueren
3. instructeren
4. amuseren

Wat is het tekstdoel?

1. Instrueren
2. Informeren
3. Overtuigen
4. Overhalen

Betrouwbaarheid

Bij betrouwbaarheid van een tekst let je op vier dingen:

1. Bron
2. Schrijver
3. Doel van de tekst
   
4. De datum

Betrouwbaarheid van een tekst

• Niet alles wat je leest is betrouwbaar.
• Een betrouwbare tekst heeft controleerbare feiten. 

Betrouwbare informatie

• bestaat uit feiten. Je kunt controleren waar de informatie vandaan komt en de precieze informatiebron terugvinden
  
• als de informatie van een deskundige afkomstig is, vergroot dat de betrouwbaarheid
• is actueel.