5.2 Besluiten en besturen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

§5.2 Besluiten en besturen

Leerdoelen

• Uitleggen wat we verstaan onder de watersnoodramp
  
• Hoe wetten tot stand komen en worden uitgevoerd
• Hoe lagere overheden tot stand komen en werken
• Hoe het bestuur van het Koninkrijk der Nederlanden is geregeld
• Hoe de regering en het parlement tot stand komen en werken

Invloed op de politiek

• Regering moest een adviesorgaan krijgen om veiligheid van de kust te verdedigen.
  
• Wetsvoorstel: 1955 Deltawet
  
• Goedgekeurd in 1958. Eerst Tweede Kamer, dan Eerste Kamer en daarna tekent de koning(in) het.

Invloed op de politiek

• Na de watersnoodramp stopte de overheid miljarden euro’s in de Deltawerken.
  
• Doel: Nooit meer een watersnoodramp!
  
• “ U bent veilig!”Aldus oud-koningin Beatrix.

Een wet uitvoeren, hoe gaat dat?

Voorbeeld: Watersnoordramp 1953.

• Drie weken na de ramp: deltacommissie (deskundigen die een plan bedachten).
• Kabinet (ministers en staatssecretarissen) nam deze plannen over.
• Kabinet maakt een wetsvoorstel.
• Tweede kamer keurt wetsvoorstel goed.
• Eerste kamer keurt wetsvoorstel goed.
• Koning(in) zet handtekening.
• Deltaplan wordt uitgevoerd.

Deltawerken

Onthouden

Parlement: Eerste en Tweede kamer

Kabinet: Ministers en Staatssecretarissen 

Regering: Koning en ministers

Invloed in de politiek

• Elke 4 jaar ( of zolang als ze het met elkaar uithouden) : verkiezingen om Tweede Kamer (150 leden) nu op 29 oktober 2025

• Nederlands staatsburgers kiezen hun vertegenwoordiger. ---> actief kiesrecht
  
• Nederlands staatsburgers mogen zichzelf ook verkiesbaar stellen ---->passief kiesrecht
  

Formatie

• Na de verkiezingen gaan de partijen formeren om een kabinet te vormen ( duurt heel heel lang)
• Kabinet bepaalt wat de komende 4 jaar gebeurt
• Vaak grootste partijen die gaan samenwerken als de ideeën overeenkomen. Willen een meerderheid in de kamer.
• Tweede kamer controleert het kabinet.

Coalitie en oppositie

• Partijen die in de regering/kabinet samenwerken, heten: coalitie.
• Partijen die niet in de regering zitten, maar wel in de Tweede Kamer, heten: oppositie
• De oppositie controleert de coalitie

Invloed op de politiek

Eerste kamer (75 leden): Controlerende functie --> vb. wetsvoorstellen controleren

Eerste kamer wordt niet gekozen door de burgers, maar door de provincie (provinciale staten)

Onschendbaar

• Koning is onschendbaar, ministers verantwoordelijk
• --> = ministeriële verantwoordelijkheid.

• Geen macht bij koning 

Rol van de media

Media controleert het kabinet en de regering.

Door:

Vragen stellen

Informatie achterhalen

Burgerinitiatieven promoten (handtekeningen actie)

Lagere overheden

Provinciale staten: besluiten over zaken die te groot zijn voor gemeenten, maar die niet landelijk geregeld worden zoals natuurgebieden.

Gemeente: gaat over zaken die in steden en dorpen spelen.

Waterschappen: zorgen in hun gebied voor de dijken en de waterkwaliteit.

Rijksoverheid: bestuurt het land

Regering: Koning en ministers

Kabinet: ministers en staatssecretarissen 

Parlement: Eerste en Tweede Kamer

Fractie: leden van een politieke partij

Staatssecretaris: ondersteunt een minister met een zware taak bijv. bij Onderwijs Cultuur Wetenschap - cultuur en media

Voert wetten en overheidstaken uit, maakt begrotingen

link naar website overheid

Bestuur van het koninkrijk

Koninkrijk: Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten

Hebben Nederlandse nationaliteit

Landen hebben hun eigen regering

Rijksministerraad besturen het koninkrijk, kunnen ingrijpen als dat nodig is

Aan de slag...

Maak de opdrachten:

1,2,3 (5,7)

Een wet uitvoeren, hoe gaat dat?

Voorbeeld: Watersnoordramp 1953.

• Drie weken na de ramp: deltacommissie (deskundigen die een plan bedachten).
• Kabinet (ministers en staatssecretarissen) nam deze plannen over.
• Kabinet maakt een wetsvoorstel.
• Tweede kamer keurt wetsvoorstel goed.
• Eerste kamer keurt wetsvoorstel goed.
• Koning zet handtekening.
• Deltaplan wordt uitgevoerd.