H3 en H4 (alle slides die van belang zijn voor de toets)

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

Criminaliteit H3.1

wie worden er criminineel?

Risicofactoren oorzaken                        Beschermende factoren

risicofactoren:

De kans op het ontwikkelen van strafbaar gedrag neemt toe als kinderen te kampen

hebben met een opeenstapeling van elkaar versterkende risicofactoren zoals:

 Psychische of gedragsproblemen

 Een onveilige opvoeding

 Problematisch drank- en/of drugsgebruik

 Foute vrienden/groepsdruk

risicofactoren:

De kans op het ontwikkelen van strafbaar gedrag neemt toe als kinderen te kampen

hebben met een opeenstapeling van elkaar versterkende risicofactoren zoals:

 Psychische of gedragsproblemen

 Een onveilige opvoeding

 Problematisch drank- en/of drugsgebruik

 Foute vrienden/groepsdruk

Beschermende factoren:

Omgekeerd bestaan er ook beschermende factoren, die zorgen voor een kleinere kans op crimineel gedrag. Het gaat hier bijvoorbeeld om:

- het hebben van een baan/het volgen van onderwijs;

- een relatie hebben/deel zijn van een hecht gezin;

- het beschikken over goede sociale vaardigheden.

stopt het criminele gedrag?

Uit onderzoek blijkt dat:

- Veel jongeren lichte vergrijpen plegen. - De meesten worden geen volwassen criminelen.

- Ongeveer 5% van de jongens blijft wel doorgaan met crimineel gedrag.

- Dit noem je recidivisten: Personen die zich bij herhaling schuldig maken aan het plegen van strafbare feiten.

Kenmerken  van veelvoorkomende criminaliteit zijn:

- het gaat om strafbaar gedrag wat heel veel voorkomt; - veel schade veroorzaakt;

- hinderlijk is en gevoelens van onveiligheid geeft.

Veelvoorkomende criminaliteit wordt in het algemeen licht bestraft zeker bij een eerste

overtreding.

3.2 Theorieën over criminaliteit

- Proberen te verklaren waarom criminelen iets doen.

- Handig want dan kun je het beter aanpakken/oplossen.

Aangeleerd gedragstheorie:

Je 'leert' crimineel gedrag van je ouders/vrienden.

Bindingstheorie:

Deze theorie stelt dat de maatschappelijke binding (met gezin, school, vriendengroep, vrijetijdsverenigingen) criminaliteit sterk doet verminderen. 

Wanneer je een hechte band hebt met mensen in je omgeving dan ga je minder snel criminele dingen doen.

Rationele-keuze-theorie:

Deze theorie stelt dat een misdrijf altijd een rationele afweging is. 

Een afweging van kosten:

- Hoe groot is de kans dat ik gepakt wordt

- Hoe goed is de beveiliging

- Hoe goed is de sociale controle

En wat levert het op?

-Hoeveel geld

- Goederen

'De gelegenheid maakt de dief'

Etikettentheorie:

Deze theorie stelt dat wanneer de omgeving het etiket ‘crimineel’ op een persoon drukt, die persoon zich hier ook naar gaat gedragen. 

Dit gebeurt mogelijk bij mensen die zich afwijkend gedragen of al eerder een misdaad hebben begaan.

Anomietheorie:

Anomie betekent letterlijk normloosheid.

Maatschappelijk succes is in de westerse samenleving heel belangrijk.

Niet iedereen lukt dat (bijvoorbeeld door armoede, discriminatie of gebrek aan opleiding).

Volgens deze theorie is succesvol zijn of lijken belangrijker dan de manier waarop je dat bereikt.

Neutraliseringstheorie:

Deze theorie stelt dat crimineel gedrag bij jongeren in groepsverband vaak wordt ontkend, doordat zij de schuld buiten zichzelf leggen. 

Ze ontkennen hun eigen verantwoordelijk voor het criminele gedrag of ontkennen dat iemand slachtoffer ervan wordt of anderen hiermee schade is toegebracht.

Nederland is een rechtsstaat:

een rechtsstaat is een land waar de rechten en plichten van de burgers en de overheid zijn vastgelegd in de wet.

rechtsbescherming:

In een rechtsstaat moet de overheid de rechten van burgers beschermen.

De overheid mag haar macht niet misbruiken en te ver gaan.

Hoe wordt daarvoor gezorgd?

Rechtsbescherming blijkt uit de volgende kenmerken van de rechtsstaat:

• Er is sprake van een machtenscheiding; de rechter is onpartijdig en onafhankelijk van
  

de uitvoerende en wetgevende macht. (4.2)

• Er zijn grondrechten; belangrijk is het beschermen van de individuele vrijheid van de

burger.

• Alle burgers zijn voor de wet gelijk. Er is sprake van rechtsgelijkheid.
•   Je weet wat er gebeurd als je de wet overtreed: er is sprake van rechtszekerheid.
• Het handelen van een overheid moet altijd gebaseerd zijn op een wet. Legaliteitsbeginsel

Dit alles beschermd onze rechten.

De overheid heeft in een rechtsstaat 2 belangrijke taken:

-Rechtshandhaving: er wordt gezorgd dat de wet wordt nageleefd.

- Rechtsbescherming: burgers worden beschermd tegen teveel macht van de overheid.

De scheiding van machten

In onze democratie is de macht verdeelt over verschillende mensen.

Zo heeft nooit 1 groep alle macht.

Trias Politica 

De politieke macht is in 3 delen gescheiden 

	wetgevende macht	uitvoerende macht	rechterlijke macht
wie	ministers en parlement	ministers en ambtenaren	rechters
wat	stellen vast aan welke wetten burgers en overheid zich moeten houden	zorgen dat wetten goed worden uitgevoerd	beoordelen of burgers en overheid zich aan de wet houden en oordeelt in conflicten

Aantekening voor het examen