VWO5 H2 par. 4

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

VWO 5 - Hoofdstuk 2

Aarde - Endogene en exogene processen

Paragraaf 4

Aardbevingen

Leerdoelen par. 2.4

• Je begrijpt het verband tussen ontstaan en kracht van een aardbeving en de platentektoniek.
• Je begrijpt dat endogene processen bijdragen aan het ontstaan van plooien, breuken, vulkanen, aardbevingen en gebergten.

Schaal van Richter

• deze schaal geeft aan hoe zwaar aardbevingen zijn (=magnitude)

• elke schaal omhoog betekent dat de aardbeving 10x sterker is (logaritmische schaal)
• vanaf schaal 3 kunnen mensen het voelen

Hoeveel zwaarder was de aardbeving in Haiti in 2010 (7 op de Richterschaal) dan die bij Roermond in 1992 (5,8 op de schaal van Richter)

1. ongeveer 1,2x
2. ongeveer 14x
3. ongeveer even zwaar
4. ongeveer 2x

Schaal van Mercalli

De schaal van Mercalli meet de aangerichte schade op een plek

Wat zijn voordelen/nadelen van de schalen van Mercalli en Richter?

Voordelen / Nadelen

Mercalli / Richter

• Kracht kan objectief en snel gemeten worden
• Schade kan pas later goed worden vastgesteld
• Richterschaal heeft geen einde
• Voor mensen is schade relevanter dan kracht

Meten van seismische activiteit

0

Platentektoniek en aardbevingen

Meeste aardbevingen ontstaan door platentektoniek

    - convergente en transforme plaatgrenzen

            - veel drukopbouw

            - krachtige aardbevingen

    - divergente plaatgrenzen

             - weinig drukopbouw

             - minder krachtige aardbevingen

Epicentrum en hypocentrum

• Epicentrum: plaats aan het aardoppervlak die recht boven. de plaats van de aardbeving in de aardkorst ligt
• Hypocentrum: plaats van de aardbeving in de aardkorst (kan tot honderden kilometers diep liggen)

Tsunami

Vloedgolf die ontstaat door een aardbeving

Korte video

Tsunami

Vloedgolf die ontstaat door een aardbeving

    - aardplaten die de beving veroorzaken verplaatsen in

      één keer veel water

    - epicentrum ligt aan de kust of in een oceaan

Op volle zee: lange, niet heel hoge golven

Grote snelheid

Bij de kust: ondieper

    - golf wordt hoger

    - grote ravage op het land

Onnatuurlijke aardbevingen

 

• Gaswinning
  
• Olieproductie
  
• Stuwmeer
  
• Mijnbouw
  
• Waterwinning
  
• Inbrengen van water bij winning schaliegas en schalieolie

Mogelijke winplaatsen 

schaliegas en schalieolie

Convergente platen > plooingsgesteente

Divergente platen > breukgesteente

Extra

Aardbevingen voorspellen?

0