alkanen en alkenen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

nos.nl

eenvandaag.avrotros.nl

Koolstofchemie

Deel 1: Alkanen  en alkenen (par. 2.1 en 2.2)

Lesdoelen

- Je kan aangeven hoe de destillatie van aardolie verloopt;

- Je kan de formules en naam geven van de eerste zes alkanen en de eerste vijf alkenen;
                         en de algemene formules voor alkenen en alkanen geven en ermee werken;

- Je kan bij een gegeven structuurformule van een alkaan of alkeen de juiste systematische naam geven (en andersom);

                        en hierbij ook zijgroepen in de naam/structuurformule verwerken;

Alkanen 

Formule	Naam
CH 4	methaan
C 2 H 6	ethaan
C 3 H 8	propaan
C 4 H 10	butaan
C 5 H 12	pentaan
C 6 H 14	hexaan

Groep stoffen (meestal) afkomstig uit aardgas en aardolie

Algemene formule alkanen: C_nH_2n+2

Deze moet je uit je hoofd kennen. 

Ezelsbruggetje:  Mama En Papa Bestellen Pizza Hawaii

Alkanen 

Isomeren:

Gelijke molecuulformule, andere structuurformules

Vertakte en onvertakte ketens

Vb.: C₄H₁₀

butaan

methylpropaan

Zijgroepen (functionele groepen)

Voorvoegsel	zijgroep	Voorvoegsel	zijgroep
Methyl-	-CH 3	fluor-	-F
Ethyl-	-CH 2 CH 3	chloor-	-Cl
		broom-	-Br
		jood-	-I

fluormethaan

Tabel staat op pagina 41. Nodig bij naamgeving. (voor de toets moet je deze uit je hoofd kennen)

Naamgeving alkanen

1. Zoek de langste koolstofketen en geef de juiste naam daarbij

 

2. Zijn er zijgroepen? Zo, ja welke?

3. Geef de plaats (zo laag mogelijk) en hoeveelheid van de zijgroepen aan.

Naamgeving alkanen 

1. Zoek de langste koolstofketen en geef de juiste naam daarbij

  

2. Zijn er zijgroepen? Zo, ja welke?

3. Geef de plaats (zo laag mogelijk) en hoeveelheid van de zijgroepen aan.

Geef de naam van deze structuur

Andersom

Geef de structuurformule van 2-chloor-3-methylbutaan. 

Aan de slag 

Maak de volgende opgaven :

10,12,13,14,16,17 van paragraaf 2.1 

Alkenen 

paragraaf 2.2 

Lesdoelen

■ Je kunt uitleggen wat de begrippen verzadigd en onverzadigd betekenen als het om koolwaterstoffen gaat

   -  en in een structuurformule herkennen of het om een      verzadigde of onverzadigde stof gaat.

■ Je kan uitleggen wat het begrip isomeren inhoudt en voorbeelden van isomeren geven.

■ Je kunt bij een gegeven structuurformule van een alkanol of alkaanamine de systematische naam geven (en andersom);

Vorige keer: alkanen en zijgroepen 

Teken de structuurformule van de volgende stof

2-broom-1-chloor-3-ethylhexaan

Antwoord

2-broom-1-chloor-3-ethylhexaan

Alkanen zijn verzadigde koolwaterstoffen 

Vandaag gaan we het hebben over alkenen (onverzadigde koolwaterstoffen)

Verzadigd of onverzadigd

Verzadigd = alleen enkele bindingen tussen de C-atomen.

Onverzadigd = bevat dubbele bindingen tussen de C-atomen. 

Alkanen zijn verzadigde koolwaterstoffen. 

Alkenen 

Groep stoffen (meestal) afkomstig uit aardgas en aardolie

  

Algemene formule alkenen: C_nH_2n

Waarom geen metheen?

Formule	Naam
C 2 H 4	etheen
C 3 H 6	propeen
C 4 H 8	buteen
C 5 H 10	penteen
C 6 H 12	hexeen

Alkenen hebben één dubbele binding

etheen

propeen

but-1-een

1. Zoek de langste koolstofketen en geef de juiste naam daarbij

 

2. Zijn er dubbele bindingen en zijgroepen?

3. Geef de plaats (zo laag mogelijk) en hoeveelheid van de zijgroepen en dubbele bindingen aan.

Andersom

Teken de structuurformule van 2-jood-3-methylpent-1-een

Teken de structuurformule van
1-broomhex-2-een.

Aan de slag 

Maak de volgende opgaven:

10,12,13,14,16,17 (paragraaf 2.1) als je deze nog niet af hebt

25,27,28,29 (paragraaf 2.2)

(als je klaar bent verder met: 37 t/m 39, 43, 44)

Opgave 24 

blokschema's 

reactievat: wat gebeurt er? 

Stofstroom A

Stofstroom B

Stofstroom C

In vak: wat gebeurt er?

Bij pijl: welke stof(fen) gaan erin/-uit?

guidogeeftles.nl