1572 (hv)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Stripboek

(korte inleiding + afbeelding voorkant strip)

1 Willem werd ‘een zwijgzaam manneke’ genoemd bij zijn geboorte. Welk grapje met zijn bijnaam werd hier gemaakt?

1. Willem de Dappere
2. Willem van Oranje
3. Willem de Zwijger
4. Vader des Vaderlands

2 De één zijn dood is de ander zijn brood. 

Van wie erfde Willem titels en bezittingen?

1. Karel V
2. Maria van Hongarije
3. Willem de Rijke
4. René van Chalon

3 In welk geloof werd Willem van Nassau opgevoed?

1. katholieke geloof
2. hervormde geloof
3. lutherse geloof
4. calvinistische geloof

4 Willem van Nassau trouwde in 1551 met zijn eerste vrouw. Hoe heette zij?

1. Anna van Saksen
2. Anna van Buren
3. Charlotte van Bourbon
4. Louise de Coligny

5 In welk jaar volgde Filips II de zijn vader keizer Karel V op?

1. 1550
2. 1555
3. 1572
4. 1584

6 Filips II wilde de ketters keihard aanpakken. 

Wie waren deze ketters?

1. Nederlandse edelen
2. Spaanse edelen
3. Franse edelen
4. aanhangers nieuwe geloof

7 In welk jaar was de Beeldenstorm?

1. 1555
2. 1566
3. 1572
4. 1579

8 Wie volgde in 1568 Margaretha van Parma op als landvoogd van de Nederlanden?

1. hertog van Alva
2. Lodewijk van Nassau
3. Hendrik van Brederode
4. graaf van Egmond

9 In 1568 vond de eerste grote slag plaats van wat later de Tachtigjarige Oorlog wordt genoemd. In welke plaats?

1. Dillenburg
2. Brussel
3. Heiligerlee
4. Arenberg

10 Op 1 april 1572 werd Brielle door de watergeuzen veroverd. Wie was de opperbevelhebber van de vloot?

1. Lumey
2. Treslong
3. Alva
4. Koppestock

11 In 1572 werden 19 katholieke geestelijken opgehangen in Brielle. Hoe werden ze later genoemd?

1. watergeuzen
2. martelaren van Gorkum
3. soldaten van het geloof
4. spionnen van Alva

12 In welke stad traden de Spanjaarden in november 1572 hard op tegen de bewoners?

1. Deventer
2. Kampen
3. Zutphen
4. Delft

13 Welke stad viert nog elk jaar op 3 oktober met haring en witbrood dat het werd ontzet?

1. Haarlem
2. Alkmaar
3. Naarden
4. Leiden

14 Welke functie kreeg Willem van Oranje door de Pacificatie van Gent?

1. legerleider
2. koning
3. keizer
4. stadhouder

15 In 1579 werd de Unie van Utrecht getekend. 

Wat is er een belangrijk onderdeel van?

1. vrijheid van godsdienst
2. vrede met Filips II
3. afschaffing belastingen
4. afzetten van Filips II

16 Waarmee maakten de Nederlanden zich in 1581 definitief los van Filips II?

1. Onafhankelijkheids-verklaring
2. Unie van Atrecht
3. Plakkaat van Verlatinghe
4. Gezamenlijke Staten-Generaal

17 In 1582 overleefde Willem een moordaanslag. Zijn vrouw overleed door uitputting. 

Hoe heette zij?

1. Anna van Buren
2. Anna van Saksen
3. Charlotte van Bourbon
4. Louise de Coligny

18 Wie vermoordde in 1584 Willem van Oranje in Delft?

1. Zijn lijfwacht
2. Balthasar Gerards
3. Frederik Hendrik
4. Jan van Asseliers

19 Wie volgde Willem van Oranje als eerste op in de strijd tegen de Spanjaarden?

1. Frederik Hendrik
2. Willem II
3. Maurits van Oranje
4. Lodewijk van Oranje

20 In welk jaar eindigde de Tachtigjarige Oorlog met de Vrede van Münster?

1. 1609
2. 1621
3. 1642
4. 1648

1572

In de strip en het verhaal over de geboorte van Nederland zijn verschillende gebeurtenissen en personen belangrijk.

Op de volgende dia's worden er vragen over gesteld.

Wie, wat, wanneer?

In de volgende dia's komen jaartallen, personen en gebeurtenissen langs.
Wanneer gebeurde wat? 

1572

1576

1579

1580

1581

1581

Inname Den Briel

Pacificatie van Gent

Unie van Atrecht en Utrecht

Willem van Oranje in de ban

Plakkaat van Verlatinghe

Willem van Oranje vermoord

Op 1 april 1572 voer geuzenleider Willem Bloys van Treslong de vloot van de Watergeuzen de Maasmond in en ging voor zijn geboortestad Den Briel (Brielle) voor anker. Bloys van Treslong en admiraal Lumey, aanvoerder van de Watergeuzen, besloten om samen Brielle te veroveren. Jan Pietersz. Coppelstock, veerman tussen Brielle en Maassluis, moest burgemeester Koekebakker vragen om de stad over te geven. De burgemeester weigerde echter. Vervolgens werd de stad – in naam van Oranje – toch ingenomen. Hiermee was Brielle de eerste vrije stad van de Nederlanden en verloor Alva “zijn bril”.

Op 26 juni 1572 zond geuzenleider  Mentheda 16 schepen en 150 krijgslieden naar Gorinchem. Drossaard Casper Turck, trouw aan de koning, beschoot vanuit zijn kasteel de opstandige stad. Op dit kasteel zaten ook de geestelijken die de stad waren ontvlucht. Op 27 juni, kort na middernacht, gaf Caspar Turck het kasteel over. In strijd met de gedane toezegging werden de geestelijken gevangengenomen en op 7 juli 1572 door de geuzen overgebracht naar Brielle. Tijdens de martelingen bleven ze standvastig in hun geloof. Lumey liet hen ter dood brengen in de nacht van 8 op 9 juli in een schuur in Rugge, even buiten Brielle. Zij kwamen bekend te staan als de Martelaren van Gorcum.

Naarden kwam in augustus 1572 in handen van de geuzen. In november sloegen de koningsgezinde troepen onder leiding van Don Frederik het beleg voor de stad. De grachten waren dichtgevroren en de stadsmuren verkeerden in slechte staat. Het stadsbestuur zond een afvaardiging naar de Spaanse bevelhebber om overgave aan te bieden. Ze kregen de toezegging dat geen burger een haar zou worden gekrenkt. 400 Spaanse musketiers trokken op 1 december 1572 de stad binnen. Honderden burgers werden vermoord en de stad werd in brand gestoken. 

Filips II van Spanje werd op 21 mei 1527 geboren, als enige zoon van keizer Karel V. Filips II volgde in 1555 zijn vader op in de Nederlanden en Spanje. In 1559 stelde Filips zijn halfzus Margaretha van Parma aan als landvoogdes over de Nederlanden. Filips trok zich vervolgens terug in Spanje om nooit meer in de Nederlanden terug te keren. 

Willem van Oranje was stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht. Hij wordt een van de invloedrijkste edellieden. Zijn verhouding met Filips II verslechtert. Oranje wordt de belangrijkste woordvoerder van de adellijke oppositiepartij. Hij wil minder strenge kettervervolgingen.

Hij organiseert vanaf 1568 verschillende militaire invallen in de Nederlanden om een einde te maken aan het bewind van Alva.

De Slag op het Lanakerveld is een nooit gevoerde veldslag tussen de legers van Willem van Oranje en die van de Hertog van Alva op 9 oktober 1568 op het Lanakerveld bij Maastricht. De slag maakte deel uit van Oranjes eerste invasie tijdens de Tachtigjarige Oorlog.

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

Ik zie...

Ik denk...

Ik vraag mij af...

Graaf Willem van den Bergh, een zwager van Willem van Oranje, veroverde op 10 juni 1572 de eerste grote stad van zijn veldtocht: Zutphen. In Zutphen had in 1566 geen Beeldenstorm plaatsgevonden en de bewoners waren er ook hoofdzakelijk katholiek gebleven. De katholieke kerken en kloosters werden volgens overlevering door Van den Bergh alsnog verwoest, onschuldige monniken vermoord en nonnen verkracht. De aanval van de opstandelingen was daarmee vooral gericht op de Katholieke kerk als een ‘Spaans’ instituut. Een tegenreactie kon niet uitblijven en leidde tot de tweede grote massamoord in de Nederlandse opstand: de wreede moordt tot Zutphen. Op 12 november veroverde Don Frederik, de zoon van de hertog van Alva, de stad waarbij hij de vermeende opdracht had gekregen de stad uit te moorden. Ruim 500 mensen zouden zijn verdronken onder het ijs in de IJssel. Verhalen over deze wandaden werden in pamfletten verspreid en leidden tot de overgave van alle steden in de noordelijke en oostelijke grensgewesten.

Ik was rooms-katholiek.

1

Ik was verdraagzaam.

2

Ik had meer macht dan mijn vader.

3

Ik ben in Duitsland geboren.

4

Ze noemden mij Vader des vaderlands.

5

Wie ben ik?

Willem van Oranje

Hertog van Alva

Don Frederik

Marnix van Sint Aldegonde

Kenau Simon Hasselaar

Filips II

Domino!

Leg de stenen op de goede plek zodat de juiste volgorde ontstaat.

1

2

3

4

5

6

Eerst dit...

...dan dit!

Bedenk een vraag bij 

het antwoord!

Begrippen

Personen

Jaartallen

Plaatsen

Leg het verband uit tussen de afbeeldingen die je kiest.

Welke foto's horen bij elkaar?

Kies steeds 1 afbeelding uit de onderstaande groep, en sleep deze naar het vak erboven.

Leg in de volgende slide uit, wat het verband is tussen de afbeeldingen die je hebt ge

Welke foto's horen bij elkaar?

Kies steeds 1 afbeelding uit de onderstaande groep, en sleep deze naar het vak erboven.

Leg in de volgende slide uit, wat het verband is tussen de afbeeldingen die je hebt ge