Drempel 1: de Oerknal

• Natuur, Leven en Technologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

Hoe is de wereld
ontstaan?

Doel van de activiteit:

Een open gesprek over verschillende scheppingstheorieen. 

Voor de activiteit:

Bespreek de vraag met de klas. Sommige leerlingen hebben hier misschien geen antwoord op. Anderen hebben wel eens gehoord over de oerknal en anderen hebben een religieus antwoord op deze vraag. Elk antwoord moet welkom zijn.

Nabespreken:

Laat twee verschillende leerlingen aan het woord die een ander antwoord hebben gegeven. De docent heeft hier de taak van gespreksleider.

Na deze les

• ...weet je dat er meerdere scheppingsverhalen bestaan;
• ...kan je uitleggen wat wetenschap is en heb je zelf een wetenschappelijke proef uitgevoerd;
• ...weet je het verschil tussen een geocentrisch en heliocentrisch wereldbeeld;
• ...kan je uitleggen waarom het universum ooit een enkel punt geweest moet zijn

Doel van de activiteit:

De grootste drie religie's in Nederland kennen het scheppingsverhaal dat de wereld in zes dagen is geschapen. Veel leerlingen kennen (deels) dit verhaal al. 

Met deze activiteit activeer je de voorkennis bij de leerlingen.

Verschillende scheppingsverhalen

Volgens de Maori

De Maori geloven dat het superwezen Io het heelal heeft gemaakt. Hij schiep ook Ranginui, Hemelvader en Papatuanuku, Aardemoeder. Zij plakten aan elkaar. Hun kinderen vonden dat niet fijn waardoor zij hun ouders uit elkaar duwden. Door de Hemelvader en Aardemoeder uit elkaar te drukken ontstond de dag en de nacht.

Volgens de oud-Chinezen

Pangu kwam uit een kosmisch ei. Hij was het eerste levende wezen. De helft van de eierschaal ligt onder hem (dit is de aarde) en de bovenste helft (de hemel) hangt boven hem. Voor duizenden jaren lang duwt Pangu de hemel en de aarde uit elkaar totdat Pangu zelf uiteenvalt. Zijn armen en benen worden bergen en zijn adem de wind. Zijn ogen worden de maan en de zon.

in het kort... heel erg kort!

Volgens de Joden, Christenen en Moslims

In het begin schiep God de hemel en de aarde. In zes dagen creeert God de aarde zoals de aarde nu is.

Dag 1: God creeert licht.

Dag 2: Er komt een scheiding tussen lucht, water en land

Dag 3: Hij schept planten

Dag 4: De planeten, de zon en de maan worden geschapen

Dag 5: De dieren worden geschapen

Dag 6: Hij maakt de mens

Volgens het Hindoeisme

In het begin dreef er een gouden ei op het oerwater, dit was het enige wat bestond. Uit het ei werd Brahma geboren. Zijn eerste woord dat hij uitsprak werd de aarde en het tweede woord werd de hemel. Omdat hij eenzaam was deelde hij zichzelf in tweeen, een man en een vrouw. Zij maakten de andere goden, die uiteindelijk de wereld zullen maken zoals die nu is.

Volgens de oerknaltheorie

Het scheppingsverhaal volgens moderne wetenschap is nog niet af. De theorie beschrijft wel wat we tot op dit moment weten. We nemen aan wat waar is, omdat alles word getoetst. Sommige theorien passen we aan en andere werpen we de prullenbak in als we erachter komen dat iets niet klopt.

Waarom en hoe het universum is ontstaan weten we niet. We weten wel wat er vlak daarna gebeurde...

Veel mensen hebben hetzelfde geloof, maar vullen deze anders in. Zoals ze hier in de tekst staan, is dus niet zoals hoe iedereen ze kent of helemaal correct. Wel lees je hier hoe verschillend de verhalen kunnen zijn.

Doel van de activiteit:

Leerlingen leren dat er verschillende scheppingsverhalen zijn. 

Opdracht:

De leerlingen krijgen 10 minuten de tijd om in stilte alles te lezen. Daarna bespreken we na.

vragen kunnen zijn:

- Wat wist je al?

- Wat vind je van deze verhalen?

- Trekt een verhaal je aan? Waarom? 

Waarom zijn er verschillende scheppingsverhalen?

Doel van deze slide:

Volken die ver uit elkaar leefden, hebben vaak een ander scheppingsverhaal of religie. 

De Goldilocks voorwaarden

Per drempel zijn er Goldilocks voorwaarden. Deze staan in de boeken. Laten we elke les hiermee beginnen

Dit weten we niet!

Dit weten we niet

Een onvoorstelbaar heet en klein heelal

Wat is de wetenschap?

De Oude Grieken waren als een van de eersten die ''waarom-vragen'' stelden.  Hier kwamen belangrijke ontdekkingen uit. Thales (500 voor Christus) was een Griekse geleerde die een theorie bedacht dat zonsverduisteringen voorspelde.

Aristoteles was de ''eerste wetenschapper'', omdat hij gebruikt maakte van systematische onderzoeken en deductie. Hij sloeg zijn werk op in verslagen, waardoor zijn ontdekkingen door anderen getoetst kon worden. Daardoor werden sommige van zijn ontdekkingen later weer bewezen of juist als incorrect bewezen!

''Waarom is dat zo?''

''Hoe komt het dat?''

''Verandert dit als ik iets aanpas?''

Aristoteles (384-322 voor Christus)

Doel van deze slide:

De docent legt uit dat wetenschap is begonnen vanuit de behoefte van de mens de wereld om zich heen te verklaren. Veel wetenschappers stelden ''waarom'' vragen bij antwoorden die hun geloof al gaven. 

Wetenschap is het formuleren van een theorie en deze hevig toetsen op verschillende manieren. Dit kan door 1 of meerdere mensen. Des te meer mensen iets toetsen, des te meer je ervan uit kunt gaan dat iets als waarheid kan worden aangenomen. 

Astronomie of astrologie?

Astronomie is de wetenschap die zich bezighoudt met alles wat er gebeurt buiten de atmosfeer van de aarde.

Astrologie gaat over de verbanden tussen de hemellichamen (sterren en planeteren) en het leven op aarde.

Keer op keer wetenschappelijk bewezen of aangepast!

Nooit wetenschappelijk bewezen!

...maar soms wel geinig...

Benieuwd naar je daghoroscoop?

https://www.elle.com/nl/horoscoop/dag/

De aarde en omvang

• O.a. Aristoteles zei: de aarde is rond!
• Het experiment van Eratosthenes 
• De aarde is het middelpunt van het heelal

Empirische Cyclus