Lessenserie Kijken en Luisteren- begrippen en oefeningen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Kijken en Luisteren

De komende lessen ga je oefenen met het maken van een luistertoets.

Daarvoor moet je eerst kennis hebben van een aantal begrippen. Daar gaat deze les over. 

Tekstdoelen en voorbeelden

1. Informeren (nieuwsbericht krant)

2. Uitleg geven (schoolboek/ instructie)

3. Overhalen (advertentie of oproep)

4. Overtuigen (mening of stelling ergens over, met argumenten)

5. Amuseren (spannend verhaal)

* Stelling= uitspraak of mening van iemand. * Argument= reden waarmee je je mening onderbouwt

Spreekdoelen en voorbeelden

1. Informeren (nieuwsbericht op Jeugdjournaal)

2. Uitleg geven (filmpje over natuur of hoe je iets maakt)

3. Overhalen (reclame op radio of presentatie over leerlingenraad met oproep)

4. Overtuigen (van iemands mening) 5. Amuseren (luisterboek)

Welk spreekdoel past bij dit fragment? Kies de belangrijkste

1. Informeren
2. Uitleg geven
3. Overhalen
4. Overtuigen

Welk spreekdoel past bij deze filmpjes?

1. Informeren
2. Uitleg geven
3. Overhalen
4. Amuseren

Welk spreekdoel is hier het meest belangrijk?

1. informeren
2. uitleg geven
3. amuseren
4. overtuigen

Taalgebruik

* Formeel= hoe het hoort/ zakelijk/ met "u" (bijv. nieuwslezer NOS Journaal)

* Informeel= vrije tijd/ niet zakelijk, met "je/ jij" (bijv. hoe leerlingen tegen elkaar praten)

* Het taalgebruik en stemgebruik moet afgestemd zijn op het publiek. Je past de taal aan. Bijvoorbeeld bij het Jeugdjournaal hoor je "je en jij" en de stem is enthousiast.

Verbaal en non-verbaal

* Verbaal= wat er gezegd wordt, de woorden

* Non-verbaal= wat er niet gezegd wordt, maar wel te zien/ te horen is. -Lichaamstaal: houding, gebaren, gezichtsuitdrukking, oogcontact

-Stemgebruik: intonatie (hoe klinkt iemand), tempo van praten

-Bij een goede presentatie past alles bij elkaar. Dus de manier waarop iemand iets zegt, past bij wat er gezegd wordt. 

Welke is de goede volgorde van de stappen van het kijk- en luisterplan?

1. verkennen, verwerken, begrijpen
2. begrijpen, verkennen, verwerken
3. verkennen, begrijpen, verwerken
4. begrijpen, verwerken, verkennen

televisieprogramma's

Je krijgt nu 5 vragen over reclame of tv-programma's. 

Kies bij elk programma welk spreekdoel erbij hoort. 

Tussen haakjes staat om wat voor soort programma het gaat, dus als je het programma niet kent, kun je toch de vraag beantwoorden! 

Ik hou van Holland (quiz/spel)

1. amuseren
2. informeren
3. overhalen
4. uitleggen

reclame voor een vakantiepark

1. amuseren
2. overtuigen
3. overhalen
4. uitleggen

Op 1. (praatprogramma)

1. amuseren
2. informeren
3. overhalen
4. overtuigen

Jeugdjournaal

1. amuseren
2. informeren
3. overhalen
4. uitleggen

Grenzeloos Koken (kookprogramma)

1. amuseren
2. informeren
3. overhalen
4. uitleggen

Fragment 1

Kijk en luister naar het volgende fragment.

Beantwoord daarna de vragen. 

Je mag aantekeningen maken, dus zorg dat je een kladblaadje klaar hebt liggen. 

vms.thiememeulenhoff.nl

Wat is het spreekdoel?

1. informeren
2. uitleg geven
3. overhalen
4. overtuigen

Wie is het publiek?

1. kleuters
2. jongeren
3. volwassenen
4. biologen

Is het taalgebruik van Freek formeel of informeel? Leg je antwoord uit.

Zijn tempo is

1. snel
2. langzaam
3. normaal

Zijn toonhoogte is...

1. hoog
2. laag
3. normaal

Het volume van de stem is...

1. normaal
2. zacht
3. hard

Zijn intonatie is ...

1. vrolijk
2. serieus

Passen het taal- en stemgebruik bij het publiek? Leg je antwoord uit.

Noteer in één woord wat het onderwerp is van het fragment.

Welke kleur heeft de vrouwtjesmuisspin?

Hoe komt de muisspin aan zijn naam?

Les 2: kijken en luisteren

Aantekeningen maken

Tijdens de luistertoets maak je aantekeningen. In deze les leer je hoe je dat handig kunt doen. 

Welke zes tips ken je nu?

Fragment

Kijk en luister naar het volgende fragment.

Je mag dit fragment 1 keer luisteren, maar je mag aantekeningen maken. Zorg dat je een kladblaadje klaar hebt liggen. 

Beantwoord daarna de volgende vragen. 

vms.thiememeulenhoff.nl

Schrijf in maximaal 5 zinnen een samenvatting van dit filmpje.

Oefentoets

Bekijk het fragment over 'Aangespoelde zeeschildpadden'

Maak aantekeningen en beantwoord de vragen.