5.2 De middeleeuwse stad

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

5.2 De middeleeuwse stad

5.2  De middeleeuwse stad

Leerdoelen

• Je kunt de sociale lagen in een middeleeuwse stad noemen en uitleggen hoe het ambachtswezen was georganiseerd.
• Je kunt uitleggen waarom de invoering van stadsrechten laat zien dat steden in de late middeleeuwen meer macht kregen ten opzichte van de adel.
• Je kunt uitleggen hoe steden in de late middeleeuwen werden bestuurd.

Middeleeuwse stad: sociale groepen

 Sociale groepen in de stad

 Wie in de stad woonde, was een BURGER

1. Rijke kooplieden en belangrijke ambachtslieden
   
2. Winkeliers en gewone ambachtslieden
3. Gewone arbeiders
4. Bedelaars en daklozen

De meeste gilden hadden een prachtig gildehuis. Hier werden, behalve vergaderingen, ook feesten gehouden. Heel het leven draaide om het gilde.

Voorbeelden van ambachten in een middeleeuwse stad:

- smid

- bakker

- timmerman

- meubelmaker

- brouwer

- kleermaker

Het Gilde

Vereniging van ambachtslieden met hetzelfde beroep

Bijvoorbeeld: schoenmakers, kleermakers.

Alleen leden mochten het beroep uitoefenen

Middeleeuwse ambachtslieden aan het werk.

Waarom een Gilde?

Tegen concurrentie

Regels voor:

* Werktijden

* Opleiding

* Prijs en kwaliteit van de producten

Elkaar steunen

Elkaar helpen bij ziekte of overlijden

Middeleeuwse ambachtslieden aan het werk.

Van leerling 

tot meester

• Je mag alleen een eigen bedrijf hebben, als je lid van een gilde bent.

• Hiervoor moet je eerst meester worden:

1. Je begon al erg jong als leerling;
2. Daarna werd je gezel;
3. Als je meesterproef had gedaan kon je meester worden. 

Middeleeuwse ambachtslieden aan het werk.

Stadsrechten

De Heer gaf steden stadsrechten

Stad betaalde de heer voor de rechten.

Zo kon de heer  zijn leger en mensen aan zijn hof (hofhouding) betalen.

Maar de adel werd wel minder machtig en de burgers machtiger!

Stadsrechten

De Heer gaf steden stadsrechten

Stad met stadsrechten mocht: 

• Zelf de stad besturen
• Eigen wetten maken
• Stadsmuur bouwen
• Eigen leger hebben
• Rechtspraak zelf doen
• Eigen munten slaan

Rechters = het bestuur

Wie is de baas?

• De schout is de voorzitter. Aangesteld door de heer
• De schepenen zij zijn de andere rechters.
• Hun taken:
• Misdaden oplossen 
• Misdadigers berechten en laten straffen
• Veiligheid in de stad
• Verdediging van de stad
• Regels in de stad bepalen (wetten)
  ZOVEEL TAKEN?
  DE RECHTBANK WAS EIGENLIJK HET BESTUUR VAN DE STAD!!!

Straffen in de Middeleeuwen

• Zeker: lijfstraffen en doodstraffen kwamen voor...
• ...maar de meeste straffen waren geldboetes!
• Die leverden meer op en kostten minder geld: een beul moet je als stad namelijk ook gewoon betalen!

Kijk naar het volgende filmpje

Over stadsrechten en de burgerij!

Begrippen uit deze les

• Stadsrechten
• Rechtbank
• Schout
• Schepenen