3.4: Bronnen: Het landschap verandert

Welkom

Opgeladen laptop op je tafel

Telefoon in de tas

Tas op het rek en Jas in je kluis/ aan de kapstok

Wat gaan we vandaag leren?

Hoge bergen zoals in de Alpen lijken stevig, hard en vast. Maar toch worden deze bergen langzaam afgebroken. IJs, wind en water nemen stenen, zand en klei mee en leggen het op andere plaatsen neer. Bijvoorbeeld in Nederland. Zo veranderen landschappen over duizenden jaren langzaam maar zeker.

Leerdoel: Hoe worden bergen afgebroken?

Erosie

verwering

Erosie

Verwering

Erosie

Verwering

Verwering is het.....

1. ontstaan van gesteente
2. het kapot gaan van gesteente

Wat is verwering?

1. Uiteenvallen van gesteente onder invloed van weer
2. Uiteenvallen van gesteente door plantengroei
3. Uiteenvallen van gesteente onder invloed van mensen

Wat is verwering?

1. Het schuren van gesteente
2. Het afbreken van gesteente

Wat is een stuwwal?

1. Een laag fijn stof door de wind neergelegd.
2. Een heuvelrug die door het landijs is gevormd.
3. Een andere naam voor dekzand.
4. Een diep dal dat door het landijs is uitgeschuurd.

Wat is geen voorbeeld van een stuwwal?

1. Gelderse Vallei
2. Utrechtse Heuvelrug
3. Sallandse Heuvelrug
4. Veluw

Wat is dekzand?

1. door de zee afgezet zand
2. component van zand
3. deken van zand
4. door de wind afgezet zand in ijstijden

Overal in Nederland is dekzand te vinden

1. Juist
2. Onjuist

Het dekzand werd afgezet tijdens ...

1. het saalien
2. het weichselien
3. het eemien
4. het holoceen

Waar komt het dekzand vandaan?

1. Uit de woestijn
2. Uit de noordzee
3. Uit Zuid-Limburg
4. Uit Scandinavië

Begrippen

Aardkorst:    De vaste buitenste schil van de aarde, tussen de 6 en 70 km dik.

Dekzand:      Zand dat de wind in de laatste ijstijd, een koude periode tussen ongeveer 115.000 en 

                     12.000 jaar geleden, in Nederland heeft neergelegd.

Plaat:            Een gebroken stuk van de aardkorst.

Stuwwal:      Een door ijs omhoog geperste heuvel.

Verwering:    Het uit elkaar vallen van vast gesteente door temperatuurverschillen, water en 

                      plantenwortels.

Succescriteria

Wat moet je kennen en kunnen?

• Je kunt uitleggen hoe een gebergte zoals de Alpen ontstaat.
• Je kunt uitleggen hoe gesteente verweert.
• Je kunt beschrijven hoe een gebergte door verwering en erosie wordt afgebroken.
• Je kunt beschrijven wanneer en hoe stuwwallen in Nederland zijn ontstaan.
• Je kunt beschrijven wanneer en hoe denkzand in Nederland is neergelegd.

Aan de slag

Je mag aan de slag met de opdrachten van §3.4 in Learnbeat