Trede 13 - Tekstopbouw

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Trede 13 - Tekstopbouw

Leerdoelen 

• Ik kan de hoofdgedachte van een tekst aangeven.
• Ik kan in een informatieve tekst de hoofdzaken en bijzaken onderscheiden.
• Ik kan de opbouw van een informatieve tekst herkennen en de verschillende delen aanduiden.
• Ik kan de sleutelwoorden in een tekst aanduiden.
• Ik kan de gepaste kop/titel of tussentitels voor een tekst bedenken.
• Ik kan de signaalwoorden van een chronologische structuur in een tekst aanduiden.
• Ik kan de kenmerken van een chronologische structuur aanduiden.
• Ik kan de termen alinea en opbouw (inleiding, midden en slot) gebruiken.

Hoe noem je het eerste deel van een tekst?

1. Kern
2. Middenstuk
3. Slot
4. Inleiding

Hoe introduceer je het onderwerp in de inleiding?

1. met een anekdote
2. met een voorbeeld
3. met veel informatie
4. met een bijzondere situatie

Wat is de opbouw van een tekst?

1. Inleiding en kern
2. Inleiding, middenstuk en slot
3. Kern en slot
4. Inleiding en slot

Wat is een tussenkop?

1. Een alinea
2. Een titel van een alinea
3. De titel
4. De bron

Wat is NIET waar?
Een alinea....

1. ..begint altijd op een nieuwe regel.
2. ....springt soms bij de eerste regel een beetje in.
3. ......gaat over een deel van het onderwerp.
4. .....heeft altijd een tussenkopje.

Wat is een deelonderwerp?

1. Een onderwerp van een tekst
2. De titel
3. Een onderwerp van een alinea
4. De schrijver van een tekst

Wat kun je NIET vinden in het slot?

1. een samenvatting
2. een anekdote
3. een conclusie
4. dat je naar de toekomst kijkt

Hoofdgedachte

Wat is volgens jou een 'hoofdgedachte'?

Hoofdgedachte

Hoofdgedachte = het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp zegt.

Zo vind je een hoofdgedachte:
1. Onderwerp zoeken.

2. Wat is het belangrijkste wat er over het onderwerp gezegd wordt? Antwoord in één zin. 

Hoofdgedachte

Waar kan de hoofdgedachte in de tekst staan?

- Inleiding

- Slot

(- titel)

Soms staat hij er letterlijk in, maar soms moet je de hoofdgedachte zelf formuleren

Oefening

Wat is het onderwerp?

Oefening

Geeft de afbeelding voldoende informatie als je mee wilt doen?

Tekstopbouw en verbanden

Tekstopbouw

inleiding	onderwerp, aandacht trekken
kern	uitwerking onderwerp, deelonderwerpen, meeste alinea's, soms tussenkoppen
slot	samenvatting/conclusie, geen nieuwe informatie!

Tussenkop

Soms hebben alinea's in het middenstuk ook tussenkopjes.

Een tussenkopje is een titel boven een alinea.

Een tussenkopje helpt vaak bij het deelonderwerp.

Alinea's

Alinea's

Een goede schrijver verdeelt zijn/haar tekst in kleine stukjes. Dit noem je een alinea.

Een schrijver kan op verschillende manieren laten zien dat iets een alinea is.

Alinea's

• begint op een nieuwe regel
• begint na een witregel

Kernzin

• De belangrijkste zin van een alinea.
• Deze staat vaak vooraan in een alinea.
• Deze kan ook aan het einde van een alinea staan.

Signaalwoorden

Verbindingsmanieren

Alinea's kunnen op verschillende manieren met elkaar verbonden worden. Je zorgt ervoor dat de tekst een geheel vormt.

Signaalwoorden en herhalingen

Met een signaalwoord

Het signaalwoord aan de begin van een alinea geeft het verband aan met de vorige alinea.

Bijvoorbeeld: ten eerste, verder, maar, daarnaast

Door herhaling

Aan het begin van een alinea worden woorden of woordgroepen uit de vorige alinea herhaald.

Signaalwoorden en herhalingen

Een tekst zonder signaalwoorden bestaat eigenlijk niet! (Zelfs in boekjes van Nijntje worden signaalwoorden gebruikt).

Zelfs het simpelste woordje 'en' is een signaalwoord.

Ik pakte mijn fiets EN fietste naar school. --> Er wordt iets OPGESOMD!

Lees de tekst

Opdracht: Lees de tekst.

Wat is de kernzin van alinea 1?

Antwoord

Op 5 juli zal Wild in the Streets gehouden worden.

Wat is de kernzin van alinea 2?

Antwoord

Schoenenfabrikant Emerica vraagt dit jaar speciaal aandacht voor Skatepark Amsterdam.

Waarom vraagt Emerica speciaal aandacht voor Skatepark Amsterdam?

Antwoord

Gemeente Amsterdam wil het enige indoorskatepark in Amsterdam sluiten.

Wat is de hoofdgedachte van de tekst?

Antwoord

Hoofdgedachte: Het evenement Wild in the Streets wordt op 5 juli gehouden.

Wat is de juiste vorm van de hoofdgedachte?

1. Een volledige zin
2. Eén of een paar woorden
3. Een werkwoord
4. Slechts één woord

Waar zoek je in een tekst de hoofdgedachte?

1. Titel
2. Inleiding
3. Kern
4. Slot