Kritisch Lezen h4 NN6 vwo2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Kritisch lezen

Lezen h4

Wat staan er in de tekst?

1. Vooral feiten
2. Vooral meningen
3. Zowel feiten als meningen

Subjectief betekent....

1. persoonlijk, met meningen
2. heel zakelijk, alleen feiten

Hoe noemen we het als we alleen de feiten noemen (tegenhanger van subjectief)

In een informatieve tekst staan?

1. Meningen
2. Feiten

Feit, mening of argument?

Nederlands is het leukste vak op school.

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Feit, mening of argument?

Ik word namelijk gesteund door de UvA.

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Feit, mening of argument?

Volgens mij zijn de meeste mensen erg bang.

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Feit, mening of argument?

Het overgangsregelement zegt dat je met vijf tekortpunten niet overgaat.

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Feit, mening of argument?

Want geur geeft sommige deodorants net iets extra's.

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Welke woorden horen bij 'subjectief'?

1. bevooroordeeld, feitelijk, gekleurd
2. feitelijk, vooringenomen, zakelijk
3. gekleurd, partijdig, persoonlijk
4. vooringenomen, bevooroordeeld, neutraal

Welke termen horen bij 'objectief'?

1. neutraal, feitelijk, persoonlijk
2. bevooroordeeld, onpartijdig, zakelijk
3. gekleurd, onpartijdig, feitelijk
4. neutraal, zakelijk, onpartijdig

Lezen H5

Bekijk eerst het filmpje van Nieuw Nederlands (volgende dia)

Waar moet je op letten om vast te stellen of een tekst betrouwbaar is?

Waar kun je op letten?

1.  auteur

2.  plaats en datum

3. geïnterviewden

4. volledigheid

5. argumenten

De auteur

Check wie de auteur/schrijver is. 

Is de auteur deskundig over het onderwerp waar hij/zij over schrijft? Heeft hij veel ervaring met het onderwerp of heeft hij er misschien voor gestudeerd?

Is de auteur onpartijdig? Of is hij misschien subjectief? Met welk doel schrijft hij de tekst? Wil hij je ergens van overtuigen (dus subjectief) of wil hij je alleen maar informeren (vaak objectief)?

plaats en datum

Kijk of je kunt achterhalen waar en wanneer de informatie is gepubliceerd. 

Alleereerst is actuele informatie betrouwbaarder dan verouderde informatie. Info over social media van 10 jaar geleden is inmiddels niet meer echt betrouwbaar en correct.

Kijk ook waar de tekst is gepubliceerd. Op social media? In gerenommeerde kranten? Op het journaal of misschien wel op satirische sites als De Speld? De bron van de informatie zegt ook veel over of de informatie die je krijgt betrouwbaar is.

geïnterviewden

Wie komen er in de tekst aan het woord? Alleen de auteur? Of komen er ook anderen aan het woord? Of misschien worden ze geciteerd door de auteur. 

Bekijk of de geïnterviewden misschien belang hebben bij het onderwerp dat wordt besproken, staan ze er subjectief of objectief in? Willen ze je mening beïnvloeden of willen ze je alleen informeren en geven ze zowel voor- als tegenargumenten?

volledigheid

Controleer of de informatie volledig is. Probeer, vaak door je gezonde verstand te gebruiken, te checken of alles wel besproken wordt wat van belang is. Of heeft de auteur misschien wel dingen (expres) achterwege gelaten? 

argumenten

Worden de gegeven argumenten goed onderbouwd? 

Zijn de argumenten bijvoorbeeld gebaseerd op feiten?

Komen zowel voor- als tegenargumenten naar voren? 

Welke bron is het betrouwbaarst?

1. Facebook
2. wetenschappelijk tijdschrift
3. het tijdschrift Libelle
4. Wikipedia

Welke auteur is het deskundigst in huidveroudering?

1. Nikki Tutorials
2. dermatoloog
3. huisarts
4. Linda de Mol

Betrouwbaar of niet?

reclame over afslankschoenen op www.telsell.com

1. betrouwbaar
2. niet betrouwbaar

Betrouwbaar of niet?

een wetenschappelijk artikel in de Volkskrant

1. betrouwbaar
2. niet betrouwbaar

Betrouwbaar of niet?

een artikel over antiverouderingspillen in een folder van de drogist

1. betrouwbaar
2. niet betrouwbaar

De economie is alleen nog te redden als de Nederlandse staat eigenaar wordt van alle banken. Gordon zei dit gisteren nog op tv!

1. betrouwbaar
2. onbetrouwbaar

Waarom is dit onbetrouwbaar?

De economie is alleen nog te redden als de Nederlandse staat eigenaar wordt van alle banken. Gordon zei dit gisteren nog op tv!

1. De tv als medium is geen betrouwbare bron
2. Wat Gordon zegt is helemaal niet waar
3. Gordon is een zanger

ONBETROUWBAAR!

De economie is alleen nog te redden als de Nederlandse staat eigenaar wordt van alle banken. Gordon zei dit gisteren nog op tv!

Gordon is een zanger en geen econoom. Hij is dus niet deskundig op dit gebied. 

Waarom is vorige afbeelding onbetrouwbaar?

1. De schrijver is niet deskundig.
2. De schrijver heeft een bepaald belang.
3. De tekst is gepubliceerd op social media.
4. De tekst is verouderd.

Wat is kritisch lezen?

1. Bij kritisch lezen geef je kritiek op de tekst.
2. Bij kritisch lezen, lees je alleen de bron.
3. Bij kritisch lezen wil je de hele tekst begrijpen.
4. Bij kritisch lezen bekijk je of de tekst betrouwbaar is.

Wat ga je niet na bij kritisch lezen?

1. Je vergelijkt meerdere teksten.
2. Is de bron deskundig?
3. Hoeveel mensen het stuk hebben gelezen.
4. Is de bron betrouwbaar?

FAKE NEWS

Dan nog even dit...

In de afgelopen jaren werd, vooral door Trump, het woord Fake News een bekend begrip. Maar wat is Fake News nu precies? Check daarvoor het filmpje van NOSop3 (een betrouwbare bron) op de volgende slide. 

nos.nl

Dus: 

geloof niet alles wat je leest. Wees kritisch!