4.3 Rivieren: adaptief deltamanagement

4.3 Rivieren: adaptief deltamangement
1 / 43
volgende
Slide 1: Tekstslide
AardrijkskundeMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 43 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 120 min

Onderdelen in deze les

4.3 Rivieren: adaptief deltamangement

Slide 1 - Tekstslide

Internationale afspraken
Rivieren gaan over verschillende landsgrenzen heen

Hierom is het noodzakelijk om afspraken te maken met de betreffende landen

Je werkt dan op fluviaal schaalniveau = op ‘rivier’ niveau

Slide 2 - Tekstslide

Het deltaprogramma
Waterveiligheid, zoetwatervoorziening en klimaatrobuustheid
  • Rijkswaterstaat, provincies, gemeenten en waterschappen moeten samenwerken aan dit integraal waterbeleid.
  • Rijkswaterstaat zorgt voor wegen, waterwegen en bescherming tegen overstromingen.
  • Een waterschap zorgt voor veiligheid, voldoende water en schoon water in een bepaald gebied.

Integraal waterbeheer is een vorm van waterbeheer om vraagstukken rondom overstromingen, wateroverlast, droogte en waterkwaliteit in samenhang (schaalniveau, functies en betrokkenen) te beschouwen:
  • Rekening houden met het hele stroomgebied. Nederland is hier onderdeel van. Samenwerking op verschillende schaalniveaus van belang!
  • Verschillende watersystemen (zee, rivieren, meren, sloten, kanalen, grachten en grondwater).
  • Verschillende functies: afvoeren, veiligheid, recreatie, landbouw.
  • Betrokkenen: overheden, bedrijfsleven, boeren, bewoners, toeristen etc.
  • De kustdijken versterken / Waterkeringen verbeteren om Nederland te beschermen tegen zeespiegelstijging (door klimaatverandering).
  • Inspelen op de onregelmatiger wordende afvoer van rivieren.
  • Het waterpeil van het IJsselmeer verhogen om een grotere strategische zoetwatervoorraad te hebben (voor tijden van droogte). 

Slide 3 - Tekstslide

Integraal waterbeheer
Integraal waterbeheer is een vorm van waterbeheer waarin verschillende doelstellingen en beheersvormen samenkomen, zoals het beheer van grondwater, het beschermen tegen overstromingen en het tegengaan van watervervuiling.

Slide 4 - Tekstslide

Integraal waterbeheer
Integraal waterbeheer is een vorm van waterbeheer waarin verschillende doelstellingen en beheersvormen samenkomen

Slide 5 - Tekstslide

Rivieren in NL
Rivieren in NL zijn gekanaliseerd en worden continu gecontroleerd

Kribben zijn aangelegd om de vaargeul diep te houden voor scheepvaart (en erosie en sedimentatie tegen te gaan)
Stuwen zijn aangelegd om de waterstand te regelen

Slide 6 - Tekstslide

Dwarsprofiel rivier

Slide 7 - Tekstslide

Buitendijks
Binnendijks

Slide 8 - Tekstslide

Binnendijks / Buitendijks gebied
Binnendijks = de droge landzijde van de dijk die beschermd moet worden tegen het water. Bijvoorbeeld een polder.

Buitendijks = het gebied dat niet door dijken wordt beschermd en dus mag en kan overstromen

Slide 9 - Tekstslide

buitendijks
binnendijks

Slide 10 - Tekstslide

zomerbed
Binnendijks
Winterdijk
Uiterwaarde
Winterbed
Zomerdijk
Buitendijks

Slide 11 - Sleepvraag

Bescherming
Tot 1953 was de stelregel: dijken moeten zo hoog mogelijk zijn om het water buiten te houden
Constant dijkverzwaring: dijken verhogen en verstevigen bleek niet te werken

Slide 12 - Tekstslide

Bescherming
Na een aantal (bijna-) overstromingen is gekozen voor een nieuw beleid: ruimte voor de rivier.
De dijken langs de Rijn, Maas en Waal stonden tijdenlang op doorbreken in de periode vanaf 1993
Op deze manier moet het water beter opgevangen en verdeeld worden

Gevolg: grootschalige renovatie van het NL’se rivierenlandschap --> 34 projecten om knelpunten op te lossen in een periode van 15 jaar.
Realiseren veiliger rivierengebied en aantrekkelijkere leefomgeving

Slide 13 - Tekstslide

projecten 'Ruimte voor de rivier' in NL
Verschillende maatregelen voor ruimte voor de rivier

Slide 14 - Tekstslide

Ruimte voor de Rivier

Slide 15 - Tekstslide

Ruimte voor de Rivier
Doel:
  • Genoeg water uit de kraan
  • Schoon water
  • Waterstand op peil voor droogte, maar ook bij wateroverlast
  • Bescherming tegen overstromingen

Slide 16 - Tekstslide

Hoe creëren we ruimte?

  • Uiterwaardenvergraving
  • Waterberging
  • Zomerbedverdieping
  • Rivierverruiming
  • Obstakelverwijdering



  • Kribverlaging
  • Hoogwatergeul
  • Dijkverlegging
  • Dijkverbetering




Slide 17 - Tekstslide

Slide 18 - Video

De uiterwaarden liggen in binnendijks gebied
A
Juist
B
onjuist

Slide 19 - Quizvraag

Wat is binnendijks?
A
Het gebied waar de rivier stroomt en mag overstromen.
B
Het gebied waar wij wonen en veilig zijn.
C
Het gebied tussen de zomerdijk en de winterdijk.

Slide 20 - Quizvraag

Wat is het fluviaal schaalniveau?
A
Lokaal schaalniveau
B
schaalniveau van meerdere steden
C
schaalniveau op van de gehele rivier (stroomgebied)
D
Schaalniveau dat steeds verandert.

Slide 21 - Quizvraag

Welke maatregel van Ruimte voor de rivier, hoort bij het binnendijksgebied?
A
nevengeul
B
uiterwaardvergraving
C
hoogwatergeul
D
zomerbedverdieping

Slide 22 - Quizvraag

Het project Ruimte voor de Rivier is ontwikkeld na..
A
De waternoodramp van 1953
B
De overstromingen in 1993
C
De bijna overstromingen in 1995
D
Kletsnatte winter van 2019

Slide 23 - Quizvraag

De hoofddoelstelling van
de projecten Ruimte voor
de Rivier is ..
A
zorgen voor goede kwaliteit van het water
B
zorgen voor veiligheid
C
zorgen voor voldoende water
D
zorgen voor mooie natuurgebieden

Slide 24 - Quizvraag

Bijv. Hoogwatergeul
Hoogwatergeul voor de IJssel bij Veessen-Wapenveld
De geul loopt door bestaande uiterwaarden en zorgt dat het water bij de dorpen en steden die stroomopwaarts langs de rivier liggen flink lager komt te staan.

Slide 25 - Tekstslide

Knelpunten
Het Rijk heeft de doelstellingen vastgelegd, maar is voor de uitvoering afhankelijk van gemeenten, landeigenaren, bedrijven, waterschappen, ministeries, provincies, Rijkswaterstaat en bewoners
Dat betekent: veel verschillende mensen met veel verschillende belangen: alle neuzen moeten dezelfde kant op om de doelstellingen te kunnen bereiken.

Slide 26 - Tekstslide

Volgende slides:
Voorbeelden van Ruimte voor de Rivier

Slide 27 - Tekstslide

Slide 28 - Tekstslide

Slide 29 - Tekstslide

Slide 30 - Tekstslide

Slide 31 - Tekstslide

Slide 32 - Tekstslide

Slide 33 - Tekstslide

Slide 34 - Tekstslide

Noem het voordeel en het nadeel van het kanaliseren van rivieren.

Slide 35 - Open vraag

In het verleden zijn kribben aangelegd, waarom? En waarom worden ze tegenwoordig verlaagd?

Slide 36 - Open vraag

De hoofddoelstelling van
de projecten Ruimte voor
de Rivier is ..
A
zorgen voor goede kwaliteit van het water
B
zorgen voor veiligheid
C
zorgen voor voldoende water
D
zorgen voor mooie natuurgebieden

Slide 37 - Quizvraag

Welke twee maatregelen van het plan Ruimte voor de rivier worden toegepast
A
Dijk verleggen Nevengeul graven
B
Nevengeul graven Rivierbed verdiepen
C
Rivierbed verdiepen Dijk verleggen
D
Uiterwaard uitgraven Dijk verleggen

Slide 38 - Quizvraag

Het project Ruimte voor de Rivier bestaat uit verschillende maatregelen.

Wat is de overeenkomst tussen al die maatregelen?
A
De bewoners in het gebied moeten vertrekken.
B
De dijken worden verplaatst.
C
Er wordt veel zand weggeschept.
D
Het rivierwater kan sneller wegstromen.

Slide 39 - Quizvraag

Wat is geen maatregel in
het kader van Ruimte voor
de Rivier?
A
kribverlaging
B
aanleg nevengeul
C
kanaliseren
D
dijkverlegging

Slide 40 - Quizvraag

Wat is zijn nog meer doelen van ruimte voor de rivier (behalve vergroten veiligheid)
A
natuurontwikkeling en recreatie
B
recreatie en zorgen voor extra vaarroutes
C
natuurontwikkeling en zorgen voor extra vaarroutes

Slide 41 - Quizvraag

Welke maatregel uit het project 'ruimte voor de rivier' zie je in de afbeelding
A
Dijkverlegging
B
Uiterwaardafgraving
C
Obstakelverwijdering
D
Nevengeul

Slide 42 - Quizvraag

Bij de aanleg van natuurlijke oevers werken de rijksoverheid en de waterschappen nauw samen.
Welke term hoort hierbij?
A
Adaptatie
B
Fluviaal schaalniveau
C
Integraal waterbeleid
D
Ruimte voor de rivier

Slide 43 - Quizvraag