Het wederkerend werkwoord (NT2)

• NT2
• Middelbare school
• vmbo lwoo
• Leerjaar 1

Het wederkerend (reflexieve) werkwoord

en het

Wederkerend  voornaamwoord (reflexief pronomen)

Hé, wat doe jij nou?

Ik verzorg mijn haar, ik verzorg mijn lichaam, ik verzorg mijn lippen

(Verzorg = gewoon werkwoord)

Ik verzorg me

(Verzorg + wederkerend werkwoord)

Het wederkerend werkwoord

Wordt veel gebruikt in soaps: 

Ik voel me niet goed.... 

Ik maak me zorgen.... Zij maakt zich zorgen..

..

Wat is het wederkerend werkwoord?

Deze werkwoorden zeggen vaak iets over onszelf

Een wederkerend werkwoord is een werkwoord dat niet zonder een vorm van 'zich' kan. 

- Hannah voelt zich ziek -

Het wederkerend werkwoord

Het woord ''zich'' verwijst altijd terug (wederkerend) naar het onderwerp. 

- Hannah wast zich met zeep - (Zich verwijst naar Hannah)

Het wederkerend werkwoord + wederkerend voornaamwoord

ik voel me niet goed

jij voelt je niet goed

Hij/zij voelt zich niet goed...U voelt zich niet goed 

wij voelen ons niet goed

Jullie voelen je niet goed

Zij voelen zich niet goed 

Het wederkerend werkwoord + wederkerend voornaamwoord

Zich voelen is hier het wederkerend werkwoord 

(reflexief werkwoord)

De vorm van 'zich is het wederkerend voornaamwoord 

(reflexief pronomen)

Inloggen

Willen jullie de app van Lesson up openen en de code invullen? 

Waar verwijst 'zich' naar? in de zin: ''Omid realiseerde zich niet dat hij te laat was.''

"Mijn dochter geeft me een rode roos.'' Is dit een zin met een wederkerend werkwoord?

1. vast
2. nee
3. misschien
4. ja

Hoe is dit in andere talen?

Het Italiaans

Kent andere wederkerende werkwoorden

Mi sveglio                         ''Ik word me wakker''

Mi alzo                               ''Ik sta me op''

Mi pettino                          Ik kam me

Mi lavo i denti                  "Ik poets me de tanden. "

Het Arabisch

Kent geen wederkerende werkwoorden maar de zin verandert.

Bijv.  ik maakte een fout i.p.v. ik vergis me.

-Hierdoor herkennen zij vaak de wederkerende vorm niet. 

-In het Arabisch komen 'normale' voornaamwoorden sowieso op een andere plaats voor in een zin (vaak na een werkwoord) 

Waarom is dit moeilijk voor NT2-leerders?

1. Er moet een nieuw soort voornaamwoord geleerd worden nl. het wederkerend voornaamwoord. Welk wederkerend voornaamwoord hoort bij welke vorm? 

ik-me    

jij-je

hij-zich etc. 

Waarom is dit moeilijk voor NT2-leerders?

2. Sommige werkwoorden zijn altijd wederkerend, sommige werkwoorden zijn soms wederkerend. Dit maakt het voor NT2 leerders onvoorspelbaar.

Bijvoorbeeld 

- Het werkwoord 'vergissen' is altijd wederkerend. 

Ik vergis me, hij vergist zich, wij vergissen ons. 

-''ik vergis jou'' of ''ik vergis mijn boek.''--kan niet. 

- Het werkwoord 'wassen' is soms wederkerend en soms niet.

Ik was me, hij wast zich of ik was mijn auto

Is het werkwoord soms wederkerend en soms niet?

Bij deze werkwoorden kan je, na het wederkerend voornaamwoord, het woord -zelf gebruiken.

Wel: ik was mezelf, ik scheer mezelf. (de betekenis blijft gelijk)

Niet: ik vergis mezelf, wij concentreren onszelf

Waarom is dit moeilijk voor NT2-leerders?

3. De plaats van het wederkerend voornaamwoord is niet altijd hetzelfde

In de hoofdzin: wkv is na het 1e werkwoord  (Hannah wast zich)

In de bijzin:wkv is na het onderwerp (Ik weet niet of zij zich wast)

Bij inversie: wkv is na het onderwerp (Wast Hannah zich?)

Uitleggen wkv--plaats in de zin

Animatie Coutinho

Waarom is dit moeilijk voor NT2-leerders?

Wat dacht je van de wederkerende scheidbare werkwoorden 

Ik kleed me aan

Hij schrijft zich in

Wat en wanneer in de les 

1.  A1: start altijd met het vervoegen van 'normale' werkwoorden 
2. A2: werk aan de vaste wederkerende werkwoorden met de daarbij horende wederkerende voornaamwoorden--Deze uit het hoofd leren!
3. A2/B1: bied de variabele wederkerende werkwoorden aan. 

Verschillende onderdelen in de les

1. wederkerende voornaamwoorden leren bij de verschillende personen. ik - me, hij - zich, jij - je, wij - ons, jullie - je, zij - zich 

2. de plaats in de zin leren bij hoofdzin, inversie en bijzin

3. voorbeelden van wederkerende werkwoorden

4. spreken: bijv. in tweetallen

5. grammatica oefeningen. Zet het wederkerende voornaamwoord op de goede plek.

Voorbeelden

zich aanpassen                                        zich vermaken

zich aanmelden                                        zich herinneren

zich douchen                                             zich schamen

zich ergeren                                               zich verslapen

zich vervelen                                               

zich voelen                                                 EN NOG VEEL MEER

zich opmaken                                           

Spreekoefeningen 

Werk in tweetallen. Stel elkaar de vragen en geef antwoord.

1. Verslaap je je wel eens?

2. Vermaak je je goed in het weekend of verveel jij je vaak?
3. Erger je je wel eens aan je buren?

4. Waar verbaas jij je over in Nederland?

5. Verheug je je op de vakantie?

Grammaticaoefeningen 

Voeg het wederkerend voornaamwoord toe op de goede plek:

1. Ellen maakt bijna nooit op.

2. Hij houdt nooit aan afspraken.

3. Gisteren heb ik goed geamuseerd in het café. 

Voeg het wkv toe:
Ellen maakt bijna nooit op.

Voeg het wkv toe--
Houdt hij nooit aan afspraken? -Let op: vraag: wkv na ''wie''

Voeg het wkv toe (in een bijzin):
Ik weet niet of ik geamuseerd heb?

Bronnen

Ham, B. v. (2019). Zichtbaar Nederlands. Grammatica NT2. Amsterdam: Coutinho.

Tersteeg, W. (2017). In zicht. Amsterdam: Boom.

Toorn-Schutte, J. v. (2004). Eenvoudige basisgrammatica NT2. Amsterdam: Boom.

Bronnen

Zich/u --u vergist. (2025, mei 15). Opgehaald van taaladvies.net: https://taaladvies.net/u-vergist-zich-of-u/

Renkema, J. (2025, mei 15). Wederkerend / wederkerig / wederzijds. Opgehaald van Schrijfwijzer: https://www.schrijfwijzer.nl/taalvragen/verwarwoordenboek/verwarwoord/650/wederkerend-wederkerig-

leren.kleurrijker.nl