3.1 Het Middellandse Zeegebied

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.1 Het Middellandse Zeegebied

H3 Verder kijken dan de Costa's

Boek en schrift (beiden dicht) op tafel

Planning

• Nakijken/vragen stellen H4 'Systeem aarde'.
• Topografie opdracht Middellandse zeegebied
• Theorie 3.1 nalopen
• Werken aan planning

Leerdoelen

• Je kent de topografie van het Middellandse zeegebied.
• Wat zijn de geografische kenmerken van het Middellandse Zeegebied?
  
• Waarom is het zoutgehalte van de Middellandse Zee zo hoog?
  
• Hoe kan de kenmerkende natuurlijke plantengroei in het Middellandse Zeegebied worden verklaard? 
• Op welke manier bepaalt de natuurlijke omgeving de landbouw in het Middellandse Zeegebied?

Afronden H4 systeem aarde

• Jullie krijgen 15 minuten
• Rond de laatste opdracht af en kijk na
• Alle opdrachten van H4 moeten afgerond zijn
• Stel ook al je vragen nog over H4!

Klaar? Lees 3.1 van het boek (over)leven in Europa vast door.

Maak, na het lezen, vast en start met de opdrachten van 3.1.

Intro: topo opdracht MZ-gebied

Je krijgt van de docent per duo een topoblad. 

Je krijgt voor deze opdracht 7 minuten de tijd om zo veel mogelijk te noteren, zonder atlas!

Na die 7 minuten bespreken we de opdracht en weet je welke landen behoren tot het MZ-gebied!

Ligging

GB55 kaartbladen 116 en 117

Kenmerken

• Middellandse Zeeklimaat: Droge, hete zomers; milde, vochtige winters
• Onregelmatige kustlijn
• Nauwelijks eb en vloed

• Warmer en zouter in vergelijking met zeeën met zelfde ligging

Atlaskaarten klimaat MZ-gebied

GB55 kaartbladen 116 en 117

Zeestromen

Oorzaken

• Middellandse Zee lange tijd binnenzee, na stijgen zeepeil liep de straat van Gibraltar onder water.
• Straat van Gibraltar is erg ondiep en smal. Laat weinig water door. 
• Water na 80 jaar geheel ververst.
• Water is warmer -> verdampt meer -> zout blijft achter. 

Temperatuur

Zoutgehalte

Zeestromen

Horizontaal

Oppervlaktestroom: W -> O

Dieptestroom: O -> W

Verticaal:

Kouder, zouter water heeft hogere dichtheid, dus zakt weg.

Voornamelijk daar waar rivieren in de zee uitmonden. 

-> Hoe is dit te verklaren?

Waterbalans

De waterbalans is negatief.

Er verdampt meer water, dan dat er via neerslag en rivieren bij komt. 

Waterpeil stabiel, door aanvoer water uit Atlantische Oceaan, Zwarte zee en Rode Zee

Vegetatie

Vegetatie

• Aangepast aan extreme omstandigheden (droogte, brand, hoge temperaturen, reliëf, rotsachtige bodems)
  
• Kleine naald- en leerachtige bladeren; tegengaan verdamping
  
• Lange wortels; water uit diepere lagen

-> Voorbeeld: tijm

Plantengroei

3 types:

1. Loofbomen:

• lange wortels
  
• Kleine leerachtige bladeren
  
• Behouden blad tijdens droge periode. 
  

Plantengroei

2. Bladverliezende struiken

• bloeien in voorjaar

Landbouw

Plantengroei

3. Maquis

• dicht struikgewas
• Harde altijd groene bladeren
• tussendoor bloeiende planten

-> garrigue: uitgedund 

Mediterrane akkerbouw

• Droge akkerbouw: gehele jaar, laagland

            Cyclus: 1 jaar gebruiken, 1 jaar braak (, 1 jaar extensieve                                     veeteelt bij driejarige cyclus). Nadelen?

• Boom- en struikencultuur: steilere, minder vruchtbare hellingen. 
• Irrigatielandbouw: vlakkere, vruchtbaardere dalen aan de kust, 3 tot 5 oogsten per jaar, arbeids- en kapitaalintensief. 

Veeteelt

• Weinig economische betekenis
  
• Extensief
  
• Nomadisch (verdwijnt) of transhumance
  

Opdrachten

Maak (Over)leven in Europa

Hoofdstuk 3

'Start' opdracht 3

§ 1 opdr. 1 t/m 9