TicToc

• Mens & Maatschappij
• Verzorgende
• +5
• Middelbare school
• MBO
• vmbo g, t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 4-6
• Studiejaar 1-4

Introductie

Deze les duurt een uur en is geschikt voor mbo en leerjaar 4, 5 en 6 van het voortgezet onderwijs. Aan de hand van vragen en stellingen ga je met je leerlingen of studenten in gesprek over de korte documentaire 'TicToc'. Thema’s: neurodiversiteit, sport, empowerment, anders zijn, mentale gezondheid

Instructies

Docenten worden geadviseerd voorafgaand aan het kijken van de film met hun leerlingen/studenten de synopsis te lezen en wat voorbereidende vragen te behandelen. Op slide 8 starten de verwerkingsvragen voor na de film. De vragen in deze digitale les zijn ook in een PDF samengebracht; klik hier om deze te openen.

Vakken en kerndoelen 

Dit materiaal sluit aan bij de volgende vakken en kerndoelen voor het voortgezet onderwijs - Nederlands: 1, 4, 5, 6, Mens en Maatschappij: 36, 37, 38, 43, Kunst en Cultuur: 50, 52 en Burgerschap. Daarnaast wordt aanspraak gedaan op de vijf kernvaardigheden uit de doorlopende leerlijn Film: beleven, verwoorden, onderzoeken, reflecteren en creëren.

IDFA's scholierenprogramma wordt mede mogelijk gemaakt door Deloitte, Fonds 21 en inVision Ondertiteling BV. 

Mark Waters, Verenigd Koninkrijk, 2020

TicToc

Welkom! Deze les is onderdeel van het IDFA scholierenprogramma.

Kijken

Tekst

Vraag

Opdracht

Als er een icoon in beeld staat kun je erop klikken. Er zijn vragen en (kijk)opdrachten.

Lees de synopsis

Felix is zestien, een stoere jongen die houdt van fitness en sport. Maar als hij foto’s van vroeger bekijkt, kan hij nauwelijks geloven dat hij dat zorgeloze kind was. Want Felix heeft het syndroom van Gilles de la Tourette en dat maakt het leven zwaar. Het wordt nog zwaarder door het onbegrip dat hij vaak tegenkomt, mensen die hem beledigen en direct hun oordeel klaar hebben. Duidelijk maken wat Tourette echt is: dat is zijn missie.

Wat is Gilles de la Tourette? Omschrijf het in je eigen woorden, of zoek een definitie op internet.

Wat weet je er al over? Waar heb je jouw voorkennis vandaan?

Bekijk (een deel van) de video op de volgende slide.

Vragen over Gilles de la Tourette

• "Het syndroom van Gilles de la Tourette wordt gekenmerkt door tics. Een tic is een onwillekeurige, snelle, ongecontroleerde en stereotype beweging of vocale uiting. De dwang om de tic uit te voeren is vaak heel moeilijk beheersbaar. Het scala aan tics is zeer breed en van persoon tot persoon verschillend. Voorbeelden zijn: rukkende bewegingen met armen of benen, knipperen met de ogen, het trekken van gezichten, hoesten, snuiven, herhaling van zinnetjes en soms zelfs schelden." (Bron: Hersenstichting)
• Eigen antwoorden

Video: Funny Tourettes Syndrome TikTok Compilation (YouTube)

Wat heb je gezien? Welk gevoel kreeg je tijdens het kijken naar deze compilatie?

Stelling: eens of oneens?

'Het is goed dat mensen met Gilles de la Tourette deze video's maken en delen.'

Vragen over de video

• Eigen antwoorden
• Eigen antwoorden. Laat leerlingen/studenten hun mening onderbouwen met argumenten.

Bekijk de film

TicToc, Mark Waters, 2020

Wat vond je van de film?

Hoe voelde jij je tijdens het kijken naar deze documentaire?  

Welke gedachten en/of vragen kwamen omhoog tijdens het kijken?

Vragen over de filmervaring

• Eigen antwoorden
• Eigen antwoorden
• Eigen antwoorden

Wat is een documentaire? Omschrijf het in je eigen woorden, of zoek een definitie op internet.

Wat is volgens jou het belangrijkste verschil tussen TicToc en de YouTubevideo die je daarvoor hebt bekeken?

Vragen over het genre

• Documentaire is een filmgenre. Anders dan speelfilms laten documentaires personen en/of gebeurtenissen zien die buiten de film echt bestaan.
• TicToc is professioneel geproduceerd. Het 'uiterlijk' van de film, ook wel de vorm, is bewust zo gemaakt om de inhoud te ondersteunen of versterken. De video's in de YouTube-video zijn minder bewust vormgegeven.

Wat is volgens jou de boodschap van de film?

Welke scène is je het meest bijgebleven? Waarom?

Vragen over de film

• Eigen antwoorden. Regisseur Mark Waters: "De media heeft een beeld van Tourettes gecreëerd dat grappig aandoet, maar dat is echt niet de realiteit. Mijn intentie was om Felix zo eerlijk mogelijk te laten spreken over hoe het werkelijk is om met Tourettes te moeten leven."
• Eigen antwoorden

Felix vertelt over de manier waarop sommige mensen reageren op zijn tics. Welke ervaringen deelt hij?

Hoe voelt Felix zich door deze reacties van onbekenden?  

Vragen over vervelende reacties

• Felix wordt uitgelachen, belachelijk gemaakt en nagedaan. Ook denken mensen dat hij liegt, dat hij geen Tourettes heeft maar doet alsof.
• Hij voelt zich onbegrepen. Hij moet constant de situatie uitleggen en verantwoorden waarom hij doet wat hij doet. Hij moet mensen overtuigen van het feit dat hij er niet over liegt; dat frustreert hem. Ook voelt hij zich geïsoleerd en angstig, omdat mensen heftig en agressief kunnen reageren.  

Waarom denk je dat de regisseur heeft gekozen de documentaire te beginnen met een scène waarin Felix foto's van vroeger bekijkt?

Wat is volgens jou het belangrijkste thema van het gesprek dat Felix heeft op het basketbalveld?

Vragen over de betekenissen van specifieke scènes

• Felix concludeert dat hij vroeger gelukkiger was; hij mist de dagen waarop hij nog 'normaal' was. Deze scène legt uit dat er iets veranderd is, dat er nu iets 'mis' is. 
• Felix wordt door zijn aandoening belemmerd in het najagen van zijn dromen. 

Net als diversiteit in huidskleur of seksuele oriëntatie bestaat er ook neurodiversiteit: verschillen in hoe hersenen werken. Gilles de la Tourette valt hieronder, net als o.a. autisme, AD(H)D, dwangstoornissen en dyslexie.

Ken jij iemand met een vorm van neurodiversiteit?

Vragen over neurodiversiteit

• Eigen antwoorden

Wordt er binnen jouw vriendenkring of familie wel eens gepraat over neurodiversiteit? Waarom wel of niet?

Heeft deze documentaire jouw beeld van neurodiverse mensen veranderd? Licht je antwoord toe.

Vragen over neurodiversiteit

• Eigen antwoorden
• Eigen antwoorden

Waarom leert Felix boksen?

Felix hoopt zichzelf te leren verdedigen. Welke functie vervult het boksen mogelijk nog meer voor hem?

Vragen over Felix' wens om te leren boksen

• Hij wil zichzelf kunnen verdedigen, mocht zich een situatie voordoen waarin hij bedreigd wordt. Al hoopt hij dat een intimiderende spiermassa zo'n situatie zou voorkomen.
• Het is goed voor zijn zelfvertrouwen. De tics zijn een constante herinnering aan het feit dat hij zijn lichaam niet onder controle heeft; het boksen is een manier om deze controle terug te pakken en zich sterk te voelen. Hij wordt even weer één met zijn lichaam, in plaats van ertegen te vechten.

Welke sfeer voel jij bij de beelden in deze documentaire?  

Op welke manier creëert de regisseur deze sfeer? Denk aan ruimte, licht, geluid, montage, etc.

Vragen over de vorm

• Eigen antwoorden
• De kleuren in de film zijn grauw en duister. Een groot deel van de film speelt zich af in donkere kamers, waar Felix alleen is. Er zijn lege stiltes en weinig muziek.

In deze documentaire wordt veel gebruik gemaakt van close-ups. Waarom denk je dat de regisseur hiervoor heeft gekozen?

Ook zien we Felix met ontbloot bovenlijf voor de spiegel. Waarom?

Vragen over de vorm

• Door de close-ups worden de bewegingen die Felix maakt door zijn tics goed zichtbaar. 
• De kijker ziet hierdoor bijna in detail hoe zijn spieren op spanning staan tijdens de tics en aanvallen.

Welke functie denk je dat de beelden van het landschap vervullen in deze documentaire?

Stelling: eens of oneens?

'TicToc heeft kenmerken van een dramafilm.'

Vragen over de vorm

• Deze beelden worden door de regisseur gebruikt om kalmte te creëren. Ook dienen ze als overgangsscènes, wanneer van onderwerp veranderd wordt. Regisseur Mark: "Om de kijker ruimte te geven voor reflectie, heb ik bewust gekozen voor rust; in zowel vorm als tempo." 
• Eigen antwoorden

Stelling: eens of oneens?

'TicToc heeft kenmerken van een thriller.'

Stelling: eens of oneens?

'TicToc heeft kenmerken van een horrorfilm.'

Stellingen met betrekking tot de vorm

• Eigen antwoorden
• Eigen antwoorden

Ter verdieping kun je leerlingen, voordat ze reageren op de stellingen, een lijst met kenmerken van deze genres laten opstellen.

Noteer twee vragen die je aan de filmmaker zou willen stellen.

Noteer twee vragen die je aan Felix zou willen stellen.

Onbeantwoorde vragen

• Eigen antwoorden
• Eigen antwoorden

IDFA's scholierenprogramma wordt mede mogelijk gemaakt door Deloitte, Fonds 21 en inVision Ondertiteling. 

IDFA is altijd benieuwd naar de manier waarop ons lesmateriaal in de klas is behandeld. Heb je tips en/of aanvullingen voor ons of voor andere docenten? Laat het ons weten via [e-mail]. Bedankt!

Tip voor docenten: met een gratis Docschool Online lidmaatschap krijg je toegang tot meer dan honderd documentaires en bijbehorend lesmateriaal. Lees meer en meld je aan op idfa.nl/docschoolonline