Eerste les werkwoordspelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Werkwoordspelling

Werkwoordspelling

Vormen

Persoonsvorm tegenwoordige tijd                         - ik heb

Persoonsvorm verleden tijd                                      - ik had

Gebiedende wijs                                                           - Let op!  

Voltooid deelwoord                                                      - Ik heb opgelet.

Onvoltooid deelwoord                                                 - Ik ga lopend naar huis.

Infinitief (hele werkwoord)                                          - Wij hebben huiswerk.

Bijvoeglijk naamwoord                                          - Ik heb een vergrote foto.

Is het een persoonsvorm?

Deze vraag is heel belangrijk. Kijk maar:

Hier is vorige week een ongeluk gebeur... Het is een gevaarlijk kruispunt. Best kans dat er nog een ongeluk gebeur.. 

Hoe herken je de pv?

De pv past zich aan het onderwerp aan:

Ik neem een Big Mac.

Neem jij een Big Mac?

Hij neemT een Big Mac.

Wij nemEN een Big Mac.

Hoe herken je de pv?

De pv verandert van tijd:             

                              

Ik neem een Big Mac.                                 Ik smul ervan.

Ik nam een Big Mac.                                    Ik smulde ervan.

Sterk werkwoord, want                              Zwak werkwoord, want

het verandert van klank.                            het verandert niet van
                                                                          klank.

Hoe spel je de persoonsvorm?

In de volgende twee overzichtjes zie je hoe je de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd en de persoonsvorm van een zwak werkwoord in de verleden tijd moet spellen.

de(n) of te(n)?

Om te weten of je bij een zwak werkwoord in de verleden tijd nu de(n) of te(n) moet schrijven, gebruik je 't ex-kofschip.

1. hele werkwoord -en  = stam : branden / surfen
2. laatste letter van de stam in 't ex-kofschip?: brand / surf
3. nee: de(n): de(n)
4. ja: te(n): te(n)
5. ik-vorm van werkwoord + uitgang : brandde(n) / surfte(n)

de(n) of te(n)?

Pas wel op bij bijzondere werkwoorden als: verhuizen

1. hele werkwoord -en  = stam : verhuizen
2. laatste letter van de stam in 't ex-kofschip?: nee
3. dus de(n)
4. ik-vorm van werkwoord + uitgang : verhuiSde(n)

Soms ben je nog niet klaar met IETS doen.

Het is onvoltooid.

"Lopend" moet ik naar huis.

'Fluitend' kom ik binnen.

Kermen van de pijn.

Kermen is het hele ww (infinitief). -d-

erbij:

KERMEND

(mopperen) en (huilen) kwam de voetballer de kleedkamer in.

1. mopperent en huilend
2. mopperend en huilent
3. mopperend en huilend

Het is gelukt, het is klaar, het is gedaan. voltooid.

't x-Kofschip

Wat is fout en waarom?

Sjaan (verhuizen) morgen en Job is gisteren (verhuizen)

1. Sjaan verhuisT en Job is verhuisT
2. Sjaan verhuisD en Job is verhuisD
3. Sjaan verhuisT en Job is verhuisD

Andere vormen

Ik heb een Big Mac genomen                               VD

Kwijlend nam ik een hap                                          OD

Ik heb zin om een Big Mac te nemen                    INF

Geef me eens een Big Mac!                                      GW

Ik eet mijn zojuist gekochte Big Mac                    BN

Voltooid deelwoord (VD)

Begint vaak met BE-, GE-, VER- of ONT-.

Eindigt op:   -EN, -D, -T

Twijfel je tussen -d of -t,  gebruik dan weer  't ex-kofschip

Ik heb een Big Mac genomen, want die was afgeprijsd.          

Mijn Big Mac was verbrand. Het vlees leek gekookt.           

Trucjes

Als je er niet met de voorgaande regels uitkomt, dan kun je de verlengproef gebruiken voor het VD en OD.

De weerman heeft mooi weer voorspeld => voorspelde

De weerman keek zoekend rond => zoekende

Trucjes

De infinitief, de gebiedende wijs en het bijvoeglijk naamwoord schrijf je zo kort mogelijk.

De weerman zal mooi weer voorspellen

Voorspel goed weer, weerman!

Het voorspelde goede weer bleef uit.        

Het gebeur... regelmatig dat men fouten maakt in werkwoordspelling.

1. gebeurd
2. gebeurt
3. gebeurdt

Als je verstandig bent, BRAND je daar je vingers niet aan.

1. pvtt
2. vd
3. pvvt
4. bn

De slapende kater was gemakkelijk te fotograferen.

1. OD als BN
2. VD als BN

De (aanbranden) aardappels zijn weggegooid.

1. aangebranden
2. aangebrandde
3. aanbrandende
4. aangebrande

Mijn (intapen) enkel doet nog steeds zeer.

1. Ingetapete
2. Ingetapede
3. Ingetapte
4. Ingetapde

evacueren
De .................. kampen.

1. gëevacueerde
2. geëvacueerde
3. gëevacueerden
4. geëvacueerden

Hij (deleten - vt) de bestanden.

1. delete
2. deletete
3. delette
4. deletette

(vinden) alsjeblieft die bankpas terug, voor er misbruik van wordt gemaakt.

1. Vond
2. Vindt
3. Vind

De stukken (kopiëren - tt) mijn secretaresse niet meer.

1. kopieert
2. kopieërt
3. kopiëren
4. kopieerde

De pas (stofzuigen) vloer lag onder de confetti.

1. stofgezogen
2. gestofzuigde
3. stofgezoge
4. stofgezuigde

Oefenen!

www.gespeld.nl