Spieren werking

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Spieren

Leerdoel

Je kunt de bouw en werking van spieren beschrijven.

Spieren

Veel spieren zitten aan botten vast met skeletspieren. Door deze skeletspieren beweeg je je lichaam. 

Alle skeletspieren samen vormen je spierstelsel

De opbouw van een spier

Spierfibrillen

Een spierfibril bestaat uit 2 soorten eiwitdraden, die filamenten heten.

• Myosine (donkere band)
• Actine (lichte band)

Door impulsen schuiven actine en myosine in elkaar, daardoor wordt de spiervezel korter.

Spierwerking

Spieren zitten via ….. vast aan botten

Ze zijn opgebouwd uit allemaal....

Die vezels kunnen …….. Zodat de spier korter en langer wordt

Spieren werken pas als ze een seintje krijgen uit de ……

De ……. geven dit seintje door aan de spieren

pezen

spiervezels

in en uit elkaar schuiven

hersenen

zenuwen

werking 

Wordt een spier geprikkeld via een motorische zenuw, dan komen er Ca2+ -ionen vrij die zich verspreiden tussen de actine- en myosinefilamenten,

waardoor interactie ontstaat tussen beide filamenten

De myosinekopjes hechten zich vast aan actine.

=> kopjes buigen

=> actine-filamenten naar binnen trekken

=> Z - lijnen dichter bij elkaar

=> de sarcomeer wordt korter en dikker 

=> spier korter en dikker 

Skeletspieren

Motorisch eindplaatje:

het uiteinde van een vertakt zenuwvezel 

van een bewegingszenuwcel

Motorische eenheid:

alle spiervezels die via motorische eindplaatsjes in verbinding staan

 met één bewegingszenuwcel

Spier

spierbundel

spiervezel

spierfibril

De aansturing van een spier

Motorische eenheid (motor unit) = zenuwvezel + aantal spiervezels

- per spier vele motorische eenheden 

- hoe meer motorische eenheden geprikkeld worden, hoe sterker de spier samentrekt.

 alle vezels in 1 eenheid trekken samen

- coördinatie vanuit hersenen

- grove bewegingen: veel vezels per motorische eenheid

- fijne bewegingen: beperkt aantal vezels per motorische eenheid

Wat is een motorische eenheid?

1. Een soort motorclub
2. Een groepje spiervezels die altijd tegelijk samentrekken
3. Een groepje spieren die altijd tegelijk samentrekken

Invloed van training

A

B

C

A: Spiervezel nog niet in omvang toegenomen.

B: Na training nog niet in omvang toegenomen; echter werken er meer spiervezels mee (intramusculaire coordinatie).

C: Niet alleen meer vezels werken mee, ook de spiervezels zijn in omvang toegenomen (hypertrofie)

Soorten spiervezels

Spiervezeltype 1 = Slow Twitch

• rode vezels
  
• bevat veel mitochondriën
  
• hoge aerobe capaciteit
  
• Duurkracht

Spiervezeltype 2 = Fast Twitch

• witte vezels
  
• groter dan type 1 
• gemiddelde/lage aerobe capaciteit 
• (sub)maximale kracht

Fast Twitch en Slow Twitch

de marathonloper heeft meer type II vezels dan een sprinter

1. waar
2. niet waar

Spierstofwisseling

chemische energie aanwezig in de vorm van een reservesuiker, nl. glycogeen. 

Spierstofwisseling

Een spier in werking verbruikt ongeveer 15 keer meer energie als een spier in rust.

beweging: 

glycogeen in de spieren => glucosemoleculen 

glucose wordt verbonden met zuurstof => energie: CELADEMHALING

afvalstoffen: water en kooldioxide

.

Spierstofwisseling

Aëroob proces: energie uit glucose wordt vrijgemaakt door zuurstof.

Anaëroob proces: energie uit glucose wordt vrijgemaakt zonder zuurstof. Er ontstaat melkzuur en dit wordt als afvalstof afgegeven aan het bloed. Een grote hoeveelheid melkzuur zorgt voor pijnlijke en vermoeide spieren (spierpijn). Er is minder controle over de spieren. Bij teveel melkzuur kan er spierkramp optreden.

+

=>

+

reservesuiker glycogeen wordt omgezet in

H2O

zuurstof

glucose

koolstofdioxide

water

Wat is een afvalstof bij de anaerobe spierstofwisseling?

1. glucose
2. zuurstof
3. melkzuur
4. glycogeen

Welk stofwisselingsproces veroorzaakt melkzuur?

1. aberoob proces
2. aëroob proces
3. anaëroob proces
4. bij alle soorten spierstofwisseling

Antagonistisch paar

Spieren werken samen.

Elke spier heeft een antagonist: een spier die de tegenovergestelde beweging maakt.

Buigspieren en strekspieren.

Beide typen zijn ook nodig om houding te kunnen vasthouden. 

Wat zijn antagonisten

1. Spieren met een zelfde werking
2. Spieren met een tegenovergestelde werking

Wat zijn GEEN antagonisten?

1. Rugspier en buikspier
2. Quadriceps en hamstrings
3. Scheenbeenspier en kuitspier
4. Kuitspier en bovenbeenspier

Leerdoel behaald?

Je kunt de bouw en werking van spieren beschrijven.