zuid amerika par 2.3

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Politiek par 2.3

Paragrafen H2, thema's en dimensies

• §1: Migranten in een nieuw continent 
• Dimensies: demografisch (& fysisch) §2: Armoede en welvaart
• Dimensie: economisch 
• §3: Wie trekt er aan de touwtjes?
  
• Dimensie: politiek
• §4: Cultuur en etniciteit
  
• Dimensie: sociaal-cultureel 

Deze les

Wat? Machtsstructuren in Zuid-Amerika

Hoe en waardoor heeft de politiek in Zuid-Amerika zich ontwikkeld?

Wat weet je hiervan?

machu picchu (Peru)

Wat valt op?

Beschrijf & verklaar

Plaatje zegt veel over geschiedenis Z-Amerika.

Toen de Spaanse conquistadores (veroveraars) in 1532 binnentrokken schakelden de inheemse maatschappelijke bovenlaag uit, verwoestten de tempels en paleizen van de Inca’s en bouwden op de fundamenten ervan hun kerken en overheidsgebouwen (figuur 2.24 uit de GEO).

Plaatje zegt veel over geschiedenis Z-Amerika.

Toen de Spaanse conquistadores (veroveraars) in 1532 binnentrokken schakelden de inheemse maatschappelijke bovenlaag uit, verwoestten de tempels en paleizen van de Inca’s en bouwden op de fundamenten ervan hun kerken en overheidsgebouwen (figuur 2.24 uit de GEO).

Inca's

13e eeuw

elite vs. onderhorige massa

Uitvoeren macht

en "bescherming"

Belasting en diensten

Elite

Bestuurslaag en leger

Boeren, burgerij (onderhorig)

Spaanse overheersing

• formele machtstructuur
• informele machtstructuur

Oligarchen

Pachtboeren en knechten

Cliëntelisme/patronage

Spanje en Portugal kwamen in 18de eeuw tegenover koloniën te staan. Welke onvrede was er bij de koloniën?

Feodale structuur

• 1825 bijna alle landen onafhankelijk
• feodale structuur bleef bestaan
• machtshebbers hebben geen belang bij goede voorzieningen armere massa op het platteland
• ontsnappen? --> vlucht naar de stad 
• FEODALE STELSEL GRONDOORZAAK economische achterstand en politieke problemen Zuid Amerika

Koloniale periode 

Spanje & Portugal overheersen

Slaven werkten op de plantages

Inheemse gebieden niet

gekoloniseerd.

Vorming van de oligarchie

Macht in kleine groep elitairen

Staat in dienst van de elite

door gebrek aan invloed van ver. Geen centraal duidelijk gezag want die zaten in spanje portugal op afstand dus kon oligarchie ontstaan. elite die de informele macht heeft.

Elite steeds meer eigengerijd willen meer inspraak op wat er in land gebeurd. Bijv bepalen met wie gehandeld wordt. Ze willen handelen met andere landen, maar Spanje/portugal bepalen met wie gehandeld wordt. 

Opkomst van het populisme

Oligarchie zet kwaad bloed bij bevolking --> populistische partijen spelen hier op in. 

• Latijnse populus betekent volk.
• Populisten --> belangrijk is charismatische leider en 
• spreken namens 'de mensen' of 'het volk'. 

'De mensen zijn het zat', 'het volk pikt het niet langer' en 'het is de schuld van de elite'. Zomaar drie zinnetjes die je met een heel klein beetje speuren al snel tegenkomt in toespraken en campagnes van populistische politici. Want populisten spreken altijd namens 'de mensen' of 'het volk'. Het Latijnse woord populus betekent niet voor niets letterlijk volk.

Wie is dit?

https://www.youtube.com/watch?v=QQ3moqxqByM

Wie is dit?

Wie is dit?

Argentinië: Evita & Juan Perón

Wat maakt de volgende speech van Evita Perón populistisch?

https://www.youtube.com/watch?v=Dr7ymWtnHWc

Populistisch omdat....

Populisten

Delen de samenleving op in twee kampen: de elite en het volk. De elite zou corrupt zijn en niet goed luisteren naar wat het volk wil. Populisten zien het volk als één grote massa, waarvan alle neuzen dezelfde kant op staan.

Na WO II --> bemoeiens vanuit de VS

Doel: tegengaan communisme in Zuid-Amerika (Koude Oorlog)

Gevolgen: militaire regimes aan de macht (geholpen door VS)

Pas in de economische crisis van de jaren '80 zijn de meeste van deze regimes afgezet

Grote verschillen in visie na onafhankelijkheid

leger voelde zich geroepen om orde te herstellen. Legerleiding aan de macht 

vb Argentijnse Junta

Continent verscheurd door Koude oorlog

- Beide machtspolen proberen invloed te krijgen

- Grote ongelijkheid binnen Zuid Amerika lijkt te stevenen op 'Marxistische' revolutie

- VS probeert liberale regimes te behouden

- Cuba crisis

 

De huidige tijd

Strijd tussen neo-liberalisme & linkse regimes

Onrust Chili

Onrust

De regio heeft teruglopende economische groei

Subsidies / sociale programma's minder

Klaar met corruptie / elite die de macht heeft

Veranderende mentaliteit

Feodale structuur

- bleef bestaan

- machtshebbers hebben geen belang bij goede voorzieningen armere massa op het platteland

- grote vlucht naar de stad 

FEODALE STELSEL GRONDOORZAAK economische achterstand en politieke problemen Zuid Amerika

Wat heeft een feodaal systeem met oligarchie en cliëntelisme te maken?

Koppel de begrippen aan de juiste voorbeelden

De Spaanse conquistadores misbruikten de inheemse bevolking op grootschalige wijze, ondanks de bescherming die het Spaanse koningshuis had beloofd. 

De trias politica is een theorie van de staatsinrichting waarin de staat opgedeeld is in drie organen die elkaars functioneren bewaken.

Bolsonaro wil de Braziliaanse samenleving ‘reinigen’ van alles wat niet deugt, te beginnen met criminelen.

In de 19e eeuw werd Paraguay bestuurd door een machtige groep grootgrondbezitters die afstamden van de kolonisten.

President Macri van Argentinië hief de importheffingen op voedsel op en privatiseerde veel overheidsbedrijven.

De baas van de lokale politie krijgt een stuk grond in ruil voor zijn steun aan de dictator.

informele machtsstructuur

oligarchie

populisme

neoliberalisme

cliëntelisme

formele machtsstructuur

werktijd:

par 2.3

4 maak alle opdrachten (behalve verdieping) Kijk goed na! Antwoorden staan in Teams!