les 2 - ondersteuningsmodule klas 3

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

§3.3 Formuletaal van stoffen

Van atomen, elementen 

naar 

moleculen

(elementen of verbindingen)

Formuletaal

Leerdoel van deze paragraaf:

• Je kan de formule van een stof afleiden uit de molecuultekening;
• Je kan de formules van een aantal elementen geven;
• je kan de formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam is gegeven;
• Je kan de naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule is gegeven;
• Je kan het massapercentage van een atoomsoort in een verbinding berekenen

Leerdoelen

de formule van een stof afleiden uit de molecuultekening;

de formules van elementen geven;

de formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam is gegeven;

de naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule is gegeven;

het massapercentage van een atoomsoort in een verbinding berekenen

Weektaak

Maak de opgaven van §3.3 voor aankomende les

Koperdraad is buigzaam
Is dit een voorbeeld van micro of macro niveau?

1. Macro
2. Micro

De moleculen trillen op een vaste plaats in het rooster

1. Macro
2. Micro

Macro of micro?
Een teddybeer voelt zacht aan.

1. Macroniveau
2. Microniveau

Micro of macro-niveau:

De deeltjes van water liggen stil tegen elkaar aan.

1. Macroniveau
2. Microniveau

De stof water heeft een hoge kookpunt

1. Macro
2. Micro

Elementen

In het periodieksysteem staan alle elementen genoemd. De naam van een element begint altijd met een hoofdletter. De naam van een element kan uit 1 of uit 2 letters bestaan. Wanneer de naam uit 2 letters bestaat, is de tweede letter altijd een kleine letter. 

Let dus goed op hoofdletters en 

kleine letters.

H  = waterstof
He = helium

Leerdoelen

de formule van een stof afleiden uit de molecuultekening;

de formules van elementen geven;

de formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam is gegeven;

de naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule is gegeven;

het massapercentage van een atoomsoort in een verbinding berekenen

Weektaak

Maak de opgaven van §3.3 voor aankomende les

De molecuulformule

Atomen stellen we voor als bolletjes met
een elementsymbool.

Cl

H

H

O

O

C

C

O

H

Weektaak

Maak de opgaven van §3.3 voor aankomende les

Leerdoelen

de formule van een stof afleiden uit de molecuultekening;

de formules van elementen geven;

de formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam is gegeven;

de naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule is gegeven;

het massapercentage van een atoomsoort in een verbinding berekenen

De molecuulformule

De elementen kunnen we samenvoegen tot moleculen.

CO₂                                                                                                          

 

Molecuultekening

C

O

O

H

H

O

Index: geeft het aantal atomen aan (staat rechtsonder het symbool)

H₂O

Leerdoelen

de formule van een stof afleiden uit de molecuultekening;

de formules van elementen geven;

de formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam is gegeven;

de naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule is gegeven;

het massapercentage van een atoomsoort in een verbinding berekenen

Weektaak

Maak de opgaven van §3.3 voor aankomende les

De molecuulformule

Meerdere moleculen worden weergegeven met
het coëfficiënt. Dit getal komt voor het molecuul te staan.

C

O

O

C

C

C

C

O

O

O

O

O

O

O

O

Hier is de coëfficiënt 5

dus 5 CO₂

Leerdoelen

de formule van een stof afleiden uit de molecuultekening;

de formules van elementen geven;

de formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam is gegeven;

de naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule is gegeven;

het massapercentage van een atoomsoort in een verbinding berekenen

Weektaak

Maak de opgaven van §3.3 voor aankomende les

Hoeveel atomen zie je?

1. 5
2. 10
3. 15
4. 0

Hoeveel atoomsoorten zie je?

1. 3
2. 2
3. 5
4. 0

Hoeveel moleculen zie je hier?

1. 2
2. 3
3. 4
4. 9

Hoeveel atomen zie je?

1. 2
2. 3
3. 4
4. 9

Hoeveel atoomsoorten zie je?

1. 2
2. 3
3. 4
4. 9

Opdracht

Uit hoeveel moleculen en atomen (per soort) bestaan de volgende moleculen:

O₂

H₂O

4 CH₄

7 C₆H₁₂O₆

Leerdoelen

de formule van een stof afleiden uit de molecuultekening;

de formules van elementen geven;

de formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam is gegeven;

de naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule is gegeven;

het massapercentage van een atoomsoort in een verbinding berekenen

Weektaak

Maak de opgaven van §3.3 voor aankomende les

Moleculen

De molecuulformule geeft de soort en het aantal atomen in een molecuul weer, je zet de symbolen van de atomen in alfabetische volgorde.
De index achter het symbool van een atoomsoort geeft aan hoeveel van deze atomen er in een molecuul zitten.
De coëfficiënt geeft het aantal moleculen weer.

Leerdoelen

de formule van een stof afleiden uit de molecuultekening;

de formules van elementen geven;

de formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam is gegeven;

de naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule is gegeven;

het massapercentage van een atoomsoort in een verbinding berekenen

Weektaak

Maak de opgaven van §3.3 voor aankomende les

EINDE

Moleculen:

elementen 
en

verbindingen

Claudia Fietst Nooit In Haar Oude  Broek

De moleculen van deze atomen bestaat altijd uit twee dezelfde atomen:

- Cl2 :    Chloor-molecuul

- F2   :    Fluor-molecuul

- N₂  :    Stikstof-molecuul

- I₂    :    Jood-molecuul

- H₂  :    Waterstof-molecuul

- O₂   :    Zuurstof-molecuul

- Br₂  :    Broom-molecuul

Leerdoelen

de formule van een stof afleiden uit de molecuultekening;

de formules van elementen geven;

de formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam is gegeven;

de naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule is gegeven;

het massapercentage van een atoomsoort in een verbinding berekenen

Weektaak

Maak de opgaven van §3.3 voor aankomende les

Wat is de molecuulformule van deze stof?

Molecuulmassa

Stoffen hebben massa's, stoffen bestaan uit moleculen, moleculen bestaan uit atomen, dus atomen hebben massa's.

De massa van een waterstofatoom is 1,66 x 10^-27 kg! 

Niet zo handig hè? 

Daarom is de atomaire massa-eenheid (unit=u) bedacht. 

1 u = 1,66 x 10-27 kg

Leerdoelen

de formule van een stof afleiden uit de molecuultekening;

de formules van elementen geven;

de formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam is gegeven;

de naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule is gegeven;

het massapercentage van een atoomsoort in een verbinding berekenen

Weektaak

Maak de opgaven van §3.3 voor aankomende les

Atoommassa's en molecuulmassa's 

Atoommassa's van iedere atoomsoort kun je aflezen in het Periodiek systeem 

Molecuulmassa berekenen van verbindingen

Atoommassa's van alle atomen in 1 molecuul bij elkaar optellen.

De molecuulmassa van NaCl = 1 x 22,990 + 1 x 35,45 = 58,44 u

Leerdoelen

de formule van een stof afleiden uit de molecuultekening;

de formules van elementen geven;

de formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam is gegeven;

de naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule is gegeven;

het massapercentage van een atoomsoort in een verbinding berekenen

Weektaak

Maak de opgaven van §3.3 voor aankomende les

https:

O (zuurstof)

O₂

H₂O

AgCl

C₆H₁₂O₆

32

18

16

143,32

180,16 u

Wat is de atoommassa van zilver?

Wat is de molecuulmassa van
Denk aan een berekening.

KNO​3​​

Het gehalte van een atoomsoort in een verbinding

Als je de molecuulformule van een stof weet, kun je uitrekenen wat het gehalte van een bepaalde atoomsoort in dat molecuul is. Eerst bereken je de totale massa van het molecuul aan de hand van de molecuulformule en dan de totale massa van de gevraagde atoomsoort.

Leerdoelen

de formule van een stof afleiden uit de molecuultekening;

de formules van elementen geven;

de formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam is gegeven;

de naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule is gegeven;

het massapercentage van een atoomsoort in een verbinding berekenen

Weektaak

Maak de opgaven van §3.3 voor aankomende les

Bereken het massapercentage van O in

C​9​​H​8​​O​4​​

Voorbeeld

HAVO

Maak en leer §3.3

Voor aankomende les

VWO

Maak en leer §3.3

Voor aankomende les

3.3 Formuletaal evaluatie

Je kan de formule van een stof afleiden uit de molecuultekening;

Je kan de formules van een aantal elementen geven;

je kan de formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam is gegeven;

Je kan de naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule is gegeven;

Je kan het massapercentage van een atoomsoort in een verbinding berekenen

Leerdoelen

de formule van een stof afleiden uit de molecuultekening;

de formules van elementen geven;

de formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam is gegeven;

de naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule is gegeven;

het massapercentage van een atoomsoort in een verbinding berekenen

Weektaak

Maak de opgaven van §3.3 voor aankomende les

Leerdoelen

de formule van een stof afleiden uit de molecuultekening;

de formules van elementen geven;

de formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam is gegeven;

de naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule is gegeven;

het massapercentage van een atoomsoort in een verbinding berekenen

Weektaak

Maak de opgaven van §3.3 voor aankomende les

Welk leerdoel vind ik het meest lastig?

Noteer de formule van zwaveldioxide

Wat is de formule van waterdamp?

1. H​2​​O(l)
2. H​2​​(l)
3. H​2​​O(g)
4. H​2​​(g)

Geef de naam van de stof met deze formule

Geef de naam van deze molecuulsoort :

Wat is de juiste formule van de stof fosforzuur?

1. H​3​​PO​4​​
2. HP​3​​O​4​​
3. HP​4​​O​3​​
4. H​4​​PO​3​​

De formule van aluminiumoxide is:


Aluminiumoxide is een

Al​2​​O​3​​(s)

1. mengsel
2. zuivere stof