H7 grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom!

Pak alvast je grammaticaboekje

Deze les

H7 grammatica

Lesdoelen

Aan het eind van de les...

... weet je dat er twee verschillende soorten zinnen zijn, in welke taal dan ook;

... kan je het werkwoordelijk en naamwoordelijk gezegde in een zin herkennen en benoemen.

Even opfrissen

Waarom staan de zinnetjes ook alweer in deze twee groepen?

mama ... lief

meloen ... bah

broertje ... boos

popje ... stout

auto ... rood

snoepje ... lekker

papa ... slapen

treintje ... tjoektjoek

hondje ... blaffen

Tommie ... lachen

oma ... breien

tante ... zingen

Iets doen of iets zijn!

mama is lief

meloen is bah

broertje is boos

popje is stout

auto is rood

snoepje is lekker

papa doet slapen

treintje doet tjoektjoek

hondje doet blaffen

Tommie doet lachen

oma doet breien

tante doet zingen

Vergelijk deze twee zinnen

A: Jan bakt brood.

B: Jan is bakker. 

Twee verschillende soorten zinnen

• In alle talen op de wereld zijn er zinnen waarbij het onderwerp iets DOET of iets IS!
• A: Zinnen waarin iets of iemand (het onderwerp) iets doet of waarin er iets gebeurt (handeling, gebeuren, zich ergens bevinden). 
  'Jan bakt brood.': aan 'bakt' zie je wat het onderwerp doet.
• B: Zinnen waarin iets of iemand (het onderwerp) iets is (toestand of eigenschap).
  ‘Jan is bakker’: aan 'is bakker' zie je wat het onderwerp is.

Werkwoordelijk en naamwoordelijk gezegde

• A: Zinnen waarin iets of iemand (het onderwerp) iets doet of waarin er iets gebeurt. (Jan bakt brood.)
• B: Zinnen waarin iets of iemand (het onderwerp) iets is. (Jan is bakker.)

• A-zinnen hebben een werkwoordelijk gezegde in zich. (bakt)
• B-zinnen hebben een naamwoordelijk gezegde in zich. (is bakker)

Oefenen

• Maak opdracht 13, blz. 21: geef per zin aan of de zin een wg of een ng heeft. 
• +- 5 minuten
• We kijken daarna samen na en gaan door met de uitleg

Werkwoordelijk gezegde

• Meestal zitten er alleen werkwoorden in een werkwoordelijk gezegde (WG)
• Jan heeft brood gebakken. WG?
• Jan zou brood kunnen willen bakken. WG?
• Handeling (wat iemand doet) is 'bakken'
• Handeling = het werkwoord dat het meest precies aangeeft wat er gebeurt 

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

• Heeft oom Kees jouw fiets gerepareerd?
• Mijn broer zou mijn huiswerk maken.
• Ik zou hem maar niet teveel beloven. 

Naamwoordelijk gezegde

• In een naamwoordelijk gezegde zit altijd minstens één ww en minstens één zn of bn 
• Jan is aardig. NG?
• Jan wordt bakker. NG?
• Jan is bakker geworden. NG?
• De docent was vorige week ziek. NG?

Aan de slag

• Lees zelf nog eens de theorie 
• Maak opdracht 14 en 15, blz. 23
• Na 10-15 minuten bespreken we het na
• Klaar? Oefenen voor de toets of boek kiezen/ lenen

Gezegde

Werkwoordelijk: zegt wat iemand doet (alle werkwoorden in de zin). 

Handeling is wat er 'gebeurt' in de zin. 

Naamwoordelijk: zegt wat iemand is (of wordt)

Toestand/eigenschap + werkwoord(en)

Koppelt het onderwerp aan een eigenschap

Samengestelde zinnen

• De zinnen die we tot nu hebben behandeld hebben één persoonsvorm. Dan noem je de zin enkelvoudig.
• Er zijn ook zinnen met meer persoonsvormen; meerdere handelingen. 
• 'Ik loop naar mijn fiets en stuur een berichtje.'
• Dat noem je samengestelde zinnen. 

Even checken

• Wat is de functie van het onderwerp in een zin?
• Wat bedoelen we met 'de handeling' van een zin?
• Welke twee soorten zinnen zijn er?
• Wat noteer je als er wordt gevraagd naar het werkwoordelijk gezegde?
• Wat noteer je als er wordt gevraagd naar het naamwoordelijk gezegde?

Vooruitblik

Volgende les: 

- H8 grammatica

- Boek 2 gekozen (en meen naar de les)