10.6 Planteneters, vleeseters en alleseters

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

10.6 Planteneters, vleeseters en alleseters

Thema 10 voeding en vertering

Wat weten we al?

Waar begint de vertering van voedsel?

1. Maag
2. Darmen
3. Mondholte
4. Slokdarm

Wat sluit de neusholte af tijdens het slikken?

1. Het strotklepje
2. De huig
3. De tong
4. De mond

Wat is de functie van maagzuur?

1. Maakt voedsel zachter.
2. Reguleert de bloedsuikerspiegel.
3. Helpt bij de vertering van koolhydraten.
4. Doodt bijna alle bacteriën.

Wat verbindt de twaalfvingerige darm met de dunne darm?

1. Slokdarm
2. Dikke darm
3. Lever
4. Maag

Hoe noemen we de uitstulpingen van de darmwand?

1. Buikspieren
2. Darmvlokken
3. Maagzweren
4. Darmzakjes

Wat gebeurt er in de dikke darm met de voedselresten?

1. De voedselresten worden afgebroken tot voedingsstoffen.
2. Het water wordt toegevoegd aan de voedselresten.
3. Het water wordt bijna al het water uit de voedselresten gehaald.
4. De voedselresten worden gemengd met enzymen.

Begrippen 10.5

• Anus
• Dikke darm
• Dunne darm
• Endeldarm
• Gal
• Galblaas
• Keelholte
• Kiezen

• Maag
• Maagzuur
• Mondholte
• Slokdarm
• Speeksel
• Tanden
• Tong
• Twaalfvingerige darm 

Leerdoelen 10.6

• Je kunt de delen van een tand of kies noemen.
• Je kunt omschrijven wat tandplak en tanderosie zijn.
• Je kunt uitleggen waarom planteneters een langere darm hebben dan vleeseters.
• Je kunt uitleggen wat de functie is van plooikiezen, knipkiezen en knobbelkiezen.

Tanden en kiezen

• Het gebit van een mens bestaat uit kiezen, snijtanden en hoektanden.
• Met tanden bijt je het voedsel af, met kiezen kauw je het fijn.
• Het deel van de tand dat in de kaak zit, heet wortel. Wat erboven zit de kroon. 
• De kroon is bedekt met glazuur. Glazuur is een harde laag die de tand of kies beschermt. 
• Onder het glazuur zit het tandbeen, hierin liggen bloedvaten en zenuwen.
• Het tandbeen van de wortels is bedekt met cement. Hiermee zit de tand of kies in de kaak vast. De kaak is bedekt met tandvlees.
• De kaak is bedekt met tandvlees

Wat bedekt de kroon van een tand of kies?

1. Tandvlees
2. Tandbeen
3. Glazuur
4. Cement

Verzorging van het gebit

• Niet alle bacteriën worden gedood door speeksel. 
• Bij niet goed poetsen, kan er een laagje tandplak op je tanden ontstaan.
• De aantasting van het gebit heet tandbederf. 
• Tandpasta bevat fluoride, dit maakt het glazuur steviger. 
• Kinderen krijgen vaak een fluoridebehandeling om het glazuur te versterken.
• Door te veel suiker, kan er tanderosie ontstaan. Het zuur uit de voeding tast het glazuur aan. 

Wat is de functie van fluoride in tandpasta?

1. Verwijdert tandplak
2. Verkleurt de tanden
3. Maakt het glazuur steviger
4. Veroorzaakt tanderosie

Planteneters

• Dieren die alleen planten eten, noem je planteneters.
• Planten zijn moeilijk te verteren. Om plantencellen zitten celwanden die uit voedingsvezels bestaan.
• Planteneters hebben plooikiezen. 
• Met plooikiezen kan voedsel heel fijn gemaald worden, waardoor de celwanden kapot gaan.
• Planteneters hebben geen hoektanden.
• Een planteneter kauwt van voren naar achteren, of van links naar rechts.

Wat is moeilijk te verteren in planten?

1. Wortels
2. Bladeren
3. Celwanden
4. Stengels

Vleeseters

• Dieren, die bijna alleen vlees eten, noem je vleeseters.
• Vleeseters hebben knipkiezen, daarmee kunnen ze vlees vak een prooi in stukken 'knippen'.
• Vlees is gemakkelijk te verteren, daarom hoeft vlees niet goed te worden gekauwd.
• Vleeseters hebben grote hoektanden, hiermee kunnen ze hun prooi vastpakken of doden.
• Vleeseters hebben een kort verteringskanaal. Het lichaam van een hond is hierdoor slanker dan het lichaam van een koe. 

Waarom hoeft vlees niet goed te worden gekauwd door vleeseters?

1. Voorkeur voor rauw vlees
2. Sterke kauwspieren
3. Gemakkelijk te verteren
4. Moeilijk te vinden

Alleseters

• Alleseters eten zowel planten als vlees. Mensen zijn alleseters.
• Alles hebben knobbelkiezen, dat zijn kiezen met een knobbelig oppervlak, zodat voedsel kan worden gekauwd en fijngemalen.
• Alleseters hebben hoektanden, deze verschillen per dier in grootte.
• Het verteringskanaal is korten dan van planteneters, maar langer dan van vleeseters

Hoe kun je een alleseter herkennen?

1. Ze hebben platte kiezen en hoektanden.
2. Ze hebben scherpe kiezen en snijtanden.
3. Ze hebben knobbelkiezen en snijtanden.
4. Ze hebben knobbelkiezen en hoektanden.

Begrippen 10.6

• Alleseters
• Cement
• Fluoriode
• Fluoridebehandeling
• Glazuur
• Knipkiezen
• Knobbelkiezen
• Planteneters

• Plooikiezen
• Tandbederf
• Tandbeen
• Tanderosie
• Tandplak
• Vleeseters
• Wortel

Ik kan nu

• Je kunt de delen van een tand of kies noemen.
• Je kunt omschrijven wat tandplak en tanderosie zijn.
• Je kunt uitleggen waarom planteneters een langere darm hebben dan vleeseters.
• Je kunt uitleggen wat de functie is van plooikiezen, knipkiezen en knobbelkiezen.

Aan het werk!

Maken opdrachten 10.6: 1 t/m 7

Klaar?

Laten checken bij docent, bij goedkeuring nakijken.

Klaar?  Werk laten zien aan docent.

Veel fout? -> Maken test jezelf 10.6

Veel goed? -> Maken Samenhang H10