Spelling en interpunctie

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 4

Spelling en grammatica

- hoofdletters en leestekens

- aan elkaar of los

- tussenletters

- woordvolgorde

- verwijswoorden

Hoofdletters en leestekens

Je krijgt telkens een zin te zien zonder hoofdletters en leesteken. 

1. Kopieer de zin (ctrl+c) 

2. Plak de zin in het antwoord (ctrl+v)

3. Voeg hoofdletters en leestekens op de juiste plekken in. 

Hoe moet een citaat ook alweer? Kijk nog even naar onderstaande voorbeelden, let goed op de plek van de aanhalingstekens! 

Mees riep: 'Kijk uit voor die fietser!'

'We halen een hond uit het asiel', zei Imke. 

'Spelen we zaterdag uit of thuis?' vroeg Jonne aan de trainer. 

Kopieer de zin en plaats hoofdletters en leestekens op de juiste plek. Wees heel precies!

de britse moeder van annemiek van veen komt langs in meppel voor een limburgs gebakje

Kopieer de zin en plaats hoofdletters en leestekens op de juiste plek. Wees heel precies.

younes wil jij voor mij een pak suiker en drie snickers kopen bij de jumbo

Kopieer de zin en plaats hoofdletters en leestekens op de juiste plek. Wees heel precies.

meneer van dam zei in het noorden van engeland vieren ze pasen op zaterdag en zondag

Kopieer de zin en plaats hoofdletters en leestekens op de juiste plek. Wees heel precies.

bah wat stinkt het hier riep erik tegen zijn moeder

Aan elkaar of los?

Je krijgt straks opdrachtjes voor aan elkaar of los. Hoe zat het ook alweer? Dit zijn de regels:

1. ezelsbruggetje: laatste = los

- lange afstandsloper (lange zegt iets over afstand)

- langeafstandsloper (lange zet iets over de loper) 

2. werkwoorden die beginnen met een voorzetsel (op, in, uit, naast, door, over, etc.) schrijf je aan elkaar: de hond uitlaten 

3. woorden met er-, daar-, hier-, en waar-  plus een voorzetsel, schrijf je aan elkaar: erin, daarachter, hierbij, waarover, etc. 

Welke is goed?

(De bonen zijn bruin!)

1. bruine bonensoep
2. bruinebonensoep

Welke is goed?

1. kassa bon
2. kassabon

Welke is goed?

1. motorbootverzekering
2. motor bootverzekering
3. motor boot verzekering

Welke is goed?

1. vijf euro biljet
2. vijf eurobiljet
3. vijfeurobiljet

Welke is goed?

1. daar achter
2. daarachter

Welke is goed?

1. Ik ga er over na denken.
2. Ik ga er over nadenken.
3. Ik ga erover na denken.
4. Ik ga erover nadenken.

Welke is goed?

1. Ik ga er over na denken.
2. Ik ga er over nadenken.
3. Ik ga erover na denken.
4. Ik ga erover nadenken.

tussenletters

-en- 

- als het eerste woord een zelfstandig naamwoord is (mensen, dieren, dingen, planten) met alleen een meervoud op -en

rozengeur, hondenmand

-e-

- als het eerste woord een meervoud op -s heeft garages -> garagebedrijf

- als het eerste woord een meervoud op -s en -en heeft groenten, groentes -> groentesoep

- als het eerste woord iets is waar maar één van is zon -> zonnebril

- als het eerste woord een versterkende betekenis heeft apetrots, reuzesterk

-s-

- als je de -s hoort stationsstraat (stationsklok!)

Welke is juist?

1. maneschijn
2. manenschijn
3. manesschijn

Welke is juist?

1. reuzeleuk
2. reuzenleuk
3. reuzesleuk

Welke is juist?

1. bejaardehangplek
2. bejaardenhangplek
3. bejaardeshangplek

Waarom is het gemeenteraad en niet gemeentenraad?

1. omdat er maar één 'gemeente' is
2. omdat 'gemeente' versterkend werkt
3. omdat 'gemeente' twee meervouden heeft: gemeenten, gemeentes

Waarom is het rijstepap en niet rijstenpap?

1. omdat 'rijst' versterkend werkt
2. omdat 'rijst' geen zelfstandig naamwoord is
3. omdat 'rijst' geen meervoudsvorm heeft
4. omdat 'rijst' twee meervoudsvormen heeft

Waarom is het 'huilebalk'?

1. omdat 'huilen' versterkend werkt
2. omdat 'huilen' geen zelfstandig naamwoord is
3. omdat 'huilen' geen meervoudsvorm heeft

Maak een samenstelling van de twee woorden: computer + storing

Maak een samenstelling van de twee woorden: beveiliging + systeem

Maak een samenstelling van de twee woorden: broodje + zaak

Maak een samenstelling van de twee woorden: kennismaking + spel

woordvolgorde

Kies telkens de zin met de juiste woordvolgorde. 

Kies de juiste woordvolgorde.

1. Julia weet veel over voeding en ze gaat er ook een opleiding voor doen.
2. Julia weet veel over voeding en gaat ze er ook een opleiding voor doen.

Kies de juiste woordvolgorde.

1. Het in elkaar zetten van die Ikea-kast lukt vast beter, als je leest eerst de handleiding.
2. Het in elkaar zetten van die Ikea-kast lukt vast beter, als je eerst de handleiding lees.

Kies de juiste woordvolgorde.

1. Rayyaan heeft een zwemabonnement genomen, omdat ze wil vaker gaan zwemmen.
2. Rayyaan heeft een zwemabonnement genomen, omdat ze vaker wil gaan zwemmen.

verwijswoorden

de-woorden: verwijs met deze of die

het-woorden: verwijs met dit of dat

zinnen: verwijs met dat of wat

Koen heeft mij uitgenodigd voor zijn verjaardag. Dat vind ik leuk!

Koen heeft mij uitgenodigd voor zijn verjaardag, wat ik leuk vind. 

personen: voorzetsel + wie - Dat is het meisje met wie ik naar de bios ga.

dingen, dieren: voorzetsel + wat - Dat is het paard waarvoor ik brokjes heb gekocht.

De schilder door wie/waardoor Luuk is geïnspireerd, is Vincent van Gogh

1. door wie
2. waardoor

De klas met wie / waarmee ik naar Walibi gaat, is niet mijn eigen klas.

1. door wie
2. waardoor

Is zij het meisje ___ twee jaar ouder is dan jij?

1. dat
2. wat
3. die
4. dit

Dat is mijn bureaustoel, maar ___ hier zit veel beter.

1. dit
2. die
3. wat
4. deze

De kantine heeft een nieuwe menukaart gemaakt, ____ ik heel fijn vind.

1. dat
2. wat

De kantine heeft een nieuwe menukaart gemaakt. ____ vind ik heel fijn.

1. dat
2. wat

Dat is de website ____ mijn zusje de eigenaar is.

1. waarvan
2. van wie

Ben gaat zwemmen en hij neemt ___ eigen duikbril mee.

1. haar
2. zijn

Ik ben _____ huiswerk vergeten te maken.

1. me
2. mijn

Ik ben _____ huiswerk vergeten te maken.

1. me
2. mijn

Welke is goed?

1. Die hond waarmee ik een uur heb gelopen, ligt nu languit voor de kachel.
2. Die hond met wie ik een uur heb gelopen, ligt nu languit voor de kachel.

Welke is goed?

1. Het bedrijf bij wie Omar stage loopt, is leuk.
2. Het bedrijf waarbij Omar stage loopt, is leuk.

De vader van het jongetje die op voetbal zit, wacht in de kantine.

Wie zit er op voetbal?

1. de vader
2. het jongetje

Hoe zit dat?

De vader van het jongetje die op voetbal zit, wacht in de kantine. 

die = bij de-woorden (de tafel/die tafel)

dat = bij het-woorden (het huis/dat huis)

aap + verblijf

1. apeverblijf
2. apenverblijf

aap + trots

1. apetrots
2. apentrots

station + straat

1. stationstraat
2. stationsstraat

spinnen + wiel

1. spinnewil
2. spinnenwiel

maan + schijn

1. maneschijn
2. manenschijn

groente + soep

1. groentesoep
2. groentensoep

1. Meneer Van der Veen gaat op vakantie.
2. Meneer van der Veen gaat op vakantie.

1. Mevrouw S. van der Meer is ziek.
2. Mevrouw S. Van der Meer is ziek.