Foutieve samentrekking

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Stillezen

LESDOELEN

• Je weet wat een samentrekking is;
• Je kunt de 3 regels opnoemen voor de samentrekking;
• Je kunt een foutieve samentrekking herkennen;
• Je kunt een foutieve samentrekking verbeteren.
  

Wat is een samentrekking?

Bij een samentrekking laat je een woord of een woordgroep die twee keer in de zin voorkomt, een keer weglaten.

Een samentrekking wordt daarom ook wel weglating genoemd.

Samentrekking

• Komt voor bij samengestelde nevenschikkende zinnen
  (en, maar, want, dus, of)

Truus ging naar de stad en Truus kocht twee paar schoenen.

Truus ging naar de stad en kocht twee paar schoenen.

Weggelaten: Truus

Foutieve samentrekking

Samentrekking (weglating) mag alleen als de woorden die je weglaat in beide zinnen: 

1. Bij zinsontleding hetzelfde zinsdeel zijn (onderwerp, lijdend voorwerp etc.) 

De spelcomputer was afgeprijsd en heb ik toen gekocht.

Weggelaten: de spelcomputer

Eerste deel: spelcomputer = onderwerp
Tweede deel: spelcomputer = lijdend voorwerp     -> dus: foutieve samentrekking!

Verbetering: De spelcomputer was afgeprijsd en die heb ik toen gekocht.

Foutieve samentrekking

Samentrekking (weglating) mag alleen als de woorden die je weglaat in beide zinnen: 

2. Bij woordsoortbenoeming dezelfde woordsoort zijn (bv. kww / hww / bw etc.)

Stefan heeft griep en daardoor het schoolfeest gemist.

Weggelaten: Stefan, heeft

Eerste deel: Stefan = znw / heeft = kww
Tweede deel: Stefan = znw  / heeft = hww  -> dus: foutieve samentrekking!

Verbetering: Stefan heeft griep en heeft daardoor het schoolfeest gemist.

Foutieve samentrekking

Samentrekking (weglating) mag alleen als de woorden die je weglaat in beide zinnen: 

3. Dezelfde betekenis hebben.

Mijn oma schonk thee in en daarna aandacht aan ons cadeau.

Weggelaten: mijn oma, schonk

Mijn oma -> in beide delen dezelfde betekenis, mag je dus weglaten in het tweede deel.
Schonk -> NIET dezelfde betekenis (inschenken, aandacht schenken)-> foutieve samentrekking!

Verbetering: Mijn oma schonk thee in en schonk daarna aandacht aan ons cadeau.

De Eerste Kamer heeft de wet aangenomen en geldt vanaf 1 januari.

1. Goede samentrekking
2. Foutieve samentrekking

De cadeautjes stonden onder de trap en werden later uitgepakt.

1. Goede samentrekking
2. Foutieve samentrekking

Zijn broek kostte tachtig euro, maar vind ik niet mooi.'

1. Goede samentrekking
2. Foutieve samentrekking

LESDOELEN

• Je weet wat een samentrekking is;
• Je kunt de 3 regels opnoemen voor de samentrekking;
• Je kunt een foutieve samentrekking herkennen;
• Je kunt een foutieve samentrekking verbeteren.
  

Wat zijn de 3 regels voor de samentrekking?

Opdracht 1

1 - mevrouw van der Wal is in het eerste deel onderwerp en in het tweede deel ook; dit mag je dus weglaten.

- heeft is in het eerste deel hulpwerkwoord en in het tweede deel ook; dit mag je dus weglaten.

2 - Yesser is in het eerste deel onderwerp en in het tweede deel ook; dit mag je dus weglaten.

3 - liep is in beide gedeelten zelfstandig werkwoord, maar een emmer omver lopen is iets anders dan tegen de lamp lopen; dit mag je dus niet weglaten.

4 - is is in het eerste deel koppelwerkwoord en in het tweede deel ook; dit mag je dus weglaten.

nakijken opdracht 2