Katheteriseren vrouw / man

• Verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Katherisatie

Blaaskatheterisatie is het inbrengen van een katheter in de urineblaas, zodat de blaas op kunstmatige wijze kan worden geledigd. Een blaaskatheter kan ook worden ingebracht om stoffen in de blaas te brengen. 

Waar denk je aan bij katheteriseren?

Blaaskatheteriseren is een...

1. risicovolle handeling
2. voorbehouden handeling

Urinebuis man

 20-25 cm lang

s-vormige bocht

vergrote prostaat kan de urinebuis vernauwen

vrouw

urinebuis 3-5 cm lang 

 loopt recht naar beneden

Welke indicaties zijn er om een katheter te plaatsen?

• onvoldoende ledigen van de blaas
• inbrengen van medicatie
• voor een operatie of onderzoek
• exact bijhouden van urine output
• afnemen urinekweek
• het bieden van comfort in de terminale/stervensfase
• huidschade door incontinentie die niet wil genezen

Indicaties

precieze monitoring van urineoutput (in acute situaties zoals shock)

langdurige chirurgische ingrepen, chirurgische ingrepen in urogenitaal gebied, behandelingen waarbij grote hoeveelheden diuretica worden toegediend, bepalen van urineresidu na spontane mictie

afname van een urinekweek (bij incontinentie, verminderde contractiliteit van de blaasspier)

toediening van een blaasspoeling

Indicaties voor soort katheterisatie

Eenmalige blaaskatheterisatie (intermitterend)

- urine steriel opvangen voor bacteriologisch onderzoek

- urineretentie bepalen

Indicaties voor soort katheterisatie

Indicatie verblijfskatheter:-  prostaatvergroting met risico op decubitus

- postoperatief, bijvoorbeeld na buik- of bekkenoperatie 

- blaasspoeling

contra indicatie

Zorgvragers met een vergrote prostaat. Er is een grote kans dat je de prostaat tijdens de blaaskatheterisatie beschadigt.

Zorgvragers bij wie het vermoeden bestaat dat de urethra is beschadigd, bijvoorbeeld door een eerdere traumatische blaaskatheterisatie.

Katheters

lumen: naam voor holle slang van de katheter

• enkel lumen: afloop urine
• dubbel lumen: afloop urine en ballon
• triple lumen: afloop urine, ballon en spoelen

Maatvoering: dikte katheter in Ch (Charriere) 

Ballon

op plaats houden van katheter

                                                 6-10 ml steriel water in ballon 

Ballon volledig vullen en daarna water terug laten lopen tot afgesproken hoeveelheid

Glijmiddel

Meestal meerder functies;

• verdovend
• glijmiddel
• desinfecterend
• vult plooien

Drie groepen opvangsystemen

De nachtzak (bedzak). De nachtzak heeft een groot opvangvolume (gemiddeld 2 liter). Deze zak wordt met een ophangrekje aan het bed van de zorgvrager gehangen.

De dagzak (beenzak). Deze zak werkt prima bij zorgvragers die mobiel zijn. De dagzak kan onder de kleding worden gedragen.

Drie groepen opvangsystemen

• Het gesloten opvangsysteem. 
• De katheter en de opvangzak vormen een gesloten afvoersysteem.

minimaliseert het risico op katheter gerelateerde urineweginfecties

heeft een terugslagklep, die voorkomt dat urine terugloopt van de zak in de slang kan een kraantje hebben, waardoor je minder vaak de urinezak hoeft te verwisselen

• Kan een urimeter hebben (een urimeter gebruik je wanneer je nauwkeurig moet meten hoeveel urine de zorgvrager per uur uitscheidt

Waarom hebben vrouwen een verhoogde kans op een blaasontsteking?

1. korte urinebuis
2. lange urinebuis
3. ontbreken prostaat
4. hormonen

eenmalig 

katheteriseren

intermitterend katheteriseren

heeft voorkeur boven verblijfskatheter

verkleint risico op infectie en complicaties

elasticiteit blaas blijft behouden

enkel lumen katheter 

Verblijfskatheter

Soorten katheters

Latex katheter is gemaakt van latexrubber. Het is een soepele katheter, geschikt voor kortdurend gebruik (maximaal 2 weken). Het is een goedkope katheter. 

Deze katheter is niet geschikt voor patiënten met een latex allergie. Contactovergevoeligheid van de huid en irritatie van de urineweg komt regelmatig voor. 

Deze katheters hebben de neiging om snel verstopt te raken door de vorming van steenaanslag.

Deze latex katheter heeft aan de buiten- en binnenzijde een siliconen elastomeer-laagje. De siliconenlaag geeft bescherming tegen urethrale irritatie. Over het algemeen kunnen deze katheters maximaal 6 weken blijven zitten. Deze katheter is niet geschikt voor patiënten met een latex allergie.

Full siliconen katheter

Deze katheter bestaat uit 100% siliconen. De verblijfsduur van deze katheter 8 tot 12 weken is, mits er geen problemen zijn van steenaanslag, verstopping e.d. De katheter wordt gebruikt bij patiënten met een latex-allergie en voor langdurig gebruik.
 

PVC

Siliconen

• PVC: eenmalig/enkel lumen
• Siliconen: 6 weken/dubbel lumen
• Latex: 3 weken/dubbel lumen

Latex/silliconen: 4 weken/ meestal dubbel lumen

Hydrogel katheter: 6 weken/dubbel 

lumen

Spoelkatheter: 3/6 weken/triple lumen

Over het algemeen kunnen deze katheters maximaal 6 weken blijven zitten. 

Full siliconen katheter

Deze katheter bestaat uit 100% siliconen. De verblijfsduur van deze katheter 8 tot 12 weken is, mits er geen problemen zijn van steenaanslag, verstopping e.d. De katheter wordt gebruikt bij patiënten met een latex-allergie en voor langdurig gebruik.

Wat is de functie van glijmiddel?

1. desinfecterend
2. vult plooien
3. verdovend
4. soepeler inbrengen van de katheter

Welke complicaties kunnen er optreden bij het plaatsen van een katheter?

Verwijderen van  blaaskatheter

zodra er geen indicatie meer is

1. Ballon legen (passief)

2. zorgvrager laten zuchten 

3. katheter verwijderen

4. 1e mictie binnen 8 uur

Als je een katheter verwijdert dan laat je de ballon leeglopen. Hoe doe je dat?

1. oefen je druk uit op de stamper
2. vult de spuit vanzelf
3. laat je de zv persen
4. laat je de zv hoesten

Wat is 1 nadeel van een verblijfskatheter?

1. risico op artritis
2. risico op spasme
3. risico op urethritis
4. risico op galstenen

Hoe heet deze speciale katheter?

1. Nelaton katheter
2. Tiemann katheter
3. Ergothan katheter
4. Kugel katheter