H2P5 Les van 1 november

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

H2P5 Veiligheid

Met stoffen werken ken gevaren en risico's.

Als je de stoffen kent, kan je er veilig mee werken.

Succes!

Deze les: 

• Leerdoelen
• Belangrijke woorden 
• Theorie
• Vragen maken

Leerdoelen

• Ik kan gevarensymbolen herkennen
• Ik weet welke maatregelen ik moet nemen bij gevaarlijke stoffen
• Ik weet hoe je moet opzoeken wát je moet doen bij ongelukken met gevaarlijke stoffen

Belangrijke woorden-1

• Gevarensymbool
• gifwijzer
• H-zin
• Irriterend
• Licht ontvlambaar

Belangrijke woorden-2

• Pictogram
• P-zin
• Veiligheidskaart

Uitleg gevaarlijke stoffen-1

Sommige stoffen zoals alcohol branden al bij een lage temperatuur. Stoffen die gemakkelijk in brand vliegen, zijn licht ontvlambaar. Andere voorbeelden van licht ontvlambare stoffen zijn wasbenzine en spiritus.

Sommige stoffen zoals ammoniak beschadigen snel je ogen of je huid. Deze stoffen zijn irriterend. Andere voorbeelden zijn ovenreiniger en gootsteenontstopper.

Uitleg gevaarlijke stoffen-2

Welke gevaren een stof heeft, kun je zien aan het gevarensymbool. Een andere naam voor gevarensymbool is pictogram. In figuur 1 zie je pictogrammen die in Nederland worden gebruikt.

Soms gebruik je in huis gevaarlijke stoffen. Meestal hebben die flessen een kindveilige sluiting. Een kind kan de dop van zo’n fles niet zelf opendraaien.

1- In de keukenkast staan verschillende flessen.
Hoe weet je op een veilige manier in welke fles benzine zit?

1. De fles met een kleurloze vloeistof is de benzine
2. Ik lees de etiketten en vind zo de fles met benzine
3. Ik ruik voorzichtig aan elke fles tot ik de fles met benzine vind.

2- Waarom zitten er op sommige flessen doppen met een kindveilige sluiting?

3- Op een etiket staat dit pictogram.
Wat is de betekenis van dit pictogram?

1. bijtend (corrosief)
2. explosief
3. giftig
4. schadelijk (irriterend)

4- Wat betekend het als een stof irriterend is?

1. Dat die stof alleen gevaarlijk is als je hem aanraakt of inademt
2. Dat die stof alleen gevaarlijk is als je hem aanraakt of inslikt
3. Dat die stof alleen gevaarlijk is als je hem inademt of inslikt
4. Dat die stof alleen gevaarlijk is als je hem aanraakt, inademt of inslikt

5- Schrijf drie stoffen op die ontvlambaar zijn.

Uitleg informatie op etiketten-1

Op de verpakking van een gevaarlijke stof hoort een duidelijk etiket te staan (figuur 2). Dat staat in de wet. Je ziet zulke etiketten niet alleen bij stoffen waar je thuis mee werkt. Je komt ze ook tegen op de potjes en flessen in het natuur- en scheikundelokaal. De overheid heeft regels gemaakt voor de informatie op het etiket.

Uitleg informatie op etiketten-2

Op etiketten zie je gevarensymbolen. Verder kun je op het etiket H- en P-zinnen tegenkomen. De H staat voor Hazard (Engels) = gevaar. Een H-zin geeft dus aan voor welk gevaar je moet oppassen. De P staat voor Precaution (Engels) = voorzorgsmaatregel. Een P-zin geeft aan welke voorzorgsmaatregelen je moet nemen als je met die stof gaat werken.

Uitleg informatie op etiketten-3

Op een etiket past niet veel informatie. Daarom wordt er voor elke gevaarlijke stof ook een veiligheidskaart gemaakt. Op zo’n kaart kun je lezen wat de gevaren zijn en welke veiligheidsmaatregelen je moet nemen. Ook staat er op wat je bij een ongeluk moet doen.

Uitleg informatie op etiketten-4

6- Nitroglycerine is een vloeistof die ontploft als je schudt met de fles waar deze stof in zit.

Welk gevarensymbool moet zeker op de fles staan?

1. explosief
2. niet mengen
3. ontvlambaar
4. schadelijk

Uitleg Veilig werken-1

• Werk je met een gevaarlijke stof, dan is het slim om plastic handschoenen te gebruiken. 
• Hiermee voorkom je dat je de stoffen op je huid krijgt. 
• Zet ook een veiligheidsbril op als je met gevaarlijke stoffen werkt. 
• Zo zorg je ervoor dat ze niet in je ogen kunnen komen. 
• Met een schort of labjas bescherm je je kleren.

Uitleg Veilig werken-2

• Leidinggevenden van bedrijven en scholen kunnen je ook verplichten om bijvoorbeeld je ogen te beschermen. 
• Hiervoor kunnen ze in een ruimte het bord van de volgende dia plaatsen. Zo’n bord heet een gebodsbord. 
• Gebodsborden zijn blauw van kleur.
  

Uitleg Veilig werken-3

• Zelfs als je heel voorzichtig bent, kan er iets misgaan. Dan gebruik je de gifwijzer. 
• Hierin staat voor iedere schadelijke stof wat je kunt doen. De gifwijzer kun je kopen bij de apotheek. 
• Hij is ook beschikbaar als app (figuur 6). 
• De belangrijkste regel als er iets is misgegaan: bel altijd eerst de huisarts.

Uitleg Veilig werken-4

Uitleg Veilig werken-5

Uitleg

Aan het werk 

Maken:

Als je klaar bent

Na deze les, wil ik...

de uitleg nog 1 keer horen

meer voorbeelden krijgen

meer oefeningen maken

de leerstof thuis nog even bekijken

overgaan naar nieuwe leerstof

nog meer te weten komen over de leerstof

niet meer te weten komen over de leerstof

nog iets anders (vul de vraag op de volgende slide in)

Onthouden-1

De belangrijkste pictogrammen

Onthouden-2

• De gevaren van een stof staan met een gevarensymbool (= pictogram) op het etiket.
• Op het etiket staan ook H- en P-zinnen.
• Een H-zin geeft aan voor welk gevaar je moet oppassen.
• (de "H" van Hazard, betekend gevaar)
• Een P-zin geeft aan welke voorzorgsmaatregelen je moet nemen als je met een stof gaat werken.
• (de "P" van precaution, betekend voorzorgsmaatregel)
• Alle informatie die niet op het etiket past kun je op de veiligheidskaart van een stof vinden.

Onthouden-3

• Om veilig te werken met stoffen gebruik je:
• • plastic handschoenen;
• • een veiligheidsbril;
• • een schort of labjas.
• In de gifwijzer staat wat je kunt doen bij een ongeluk met een gevaarlijke stof.
• Bel altijd eerst de huisarts!!!

Hulp

• Lees de lesstof (nog eens) door 
  In je boek of online NOVA
• Vraag een klasgenoot
• mail SJA
  ([e-mail]) 
  

Extra stof

Je mag Test Jezelf van H2P5 gaan maken.

Leerdoel van deze les

Hoeveel sterren geef je jezelf?

Minimaal 1 ster, maximaal 5 sterren

Ik kan gevarensymbolen herkennen
Ik kan voorzorgsmaatregelen noemen bij het gebruik van gevaarlijke stoffen
Ik kan beschrijven hoe je kunt opzoeken wat je moet doen in geval van ongelukken met gevaarlijke stoffen.