In deze les zitten 41 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 4 videos.
Lesduur is: 60 min
Onderdelen in deze les
B-boek of online methode
Lees: 'Een agrarische economie'
Hoofdstuk 4 - Paragraaf 1
In stilte!
Klaar? Log in via LessonUP
Slide 1 - Tekstslide
§4.1 Leven op het platteland
Deel I
Slide 2 - Tekstslide
Huiswerk
Schrijf op in je agenda
Maken opdracht 3 t/m 12 van §4.1
Slide 3 - Tekstslide
Leerdoelen
Je kunt uitleggen:
- Hoe de economie van West-Europa in de vroege middeleeuwen verandert en waarom deze zo verandert
- Hoe een middeleeuws domein eruitziet
- Hoe het hofstelsel werkt en welke plaats horigen in dat stelsel hebben
Slide 4 - Tekstslide
Het Domein
In de middeleeuwen is bijna iedereen een boer
Boeren werken op het land, maar dat is vaak niet van hen
Dit is vaak van een rijke heer of van een klooster
Dit gebied van de domeinheer wordt het domein genoemd
Slide 5 - Tekstslide
De edelen
Eignaars van de grond, bestuurden het land, zorgden voor rechtspraak en voerden oorlog
Huis van de heer
Vaak niet meer dan een iets groter houten huis met een muur. Hierkonden de boeren schuilen bij een aanval.
Ophaalbrug
Kan gesloten worden bij een aanval
Gracht
Extra verdediging tijdens een aanval
Simpele huizen
Binnen de muren voor de belangrijkste mensen
Boomgaard
Ook binnen de muren werd voedsel verbouwd. Alle opbrengst hier was voor de heer
Boer buiten de muur
Er waren twee soorten boeren:
Vrije boeren: bezaten hun eigen grond
Horigen:hadden geen bezit en moesten werken voor de heer
Herendiensten
Horigen werden door de heer beschermd en gevoed, maar daar wilde de heer wel iets voor terug
De heer kon vragen om herendiensten
graan malen
druiven persen
vechten voor de heer
graan betalen
wegen onderhouden
gracht graven
Vroomland
Dit is het land van de heer. De oogst die hier wordt binnen gehaald, gaat rechtstreeks naar de heer. Het werk werd gedaan door de horigen (herendiensten).
Weiland
Buiten de muren lagen weilanden voor de dieren
Slide 6 - Tekstslide
Filmpje
Het domein
Slide 7 - Tekstslide
Slide 8 - Video
Filmpje
Leven op het domein
(Het verhaal van Nederland)
Slide 9 - Tekstslide
Slide 10 - Video
Hoe worden de halfvrije boeren uit het filmpje genoemd?
A
Slaven
B
Horigen
C
Hovelingen
D
Heren
Slide 11 - Quizvraag
De horige
De boeren op het domein zijn geen slaven
Maar weinig boeren zijn echt vrij
Zo mogen ze bijvoorbeeld niet weg zonder toestemming
Deze halfvrije boeren noemen we horigen
Komt van het oude woord "ghehorich" wat gehoorzamen betekent. Horigen waren dus gehoorzaam (aan de heer)
Slide 12 - Tekstslide
Mysteriespel: Wie is de graandief?
Slide 13 - Tekstslide
Wie is de graandief?
Open de envelop:
20 kaartjes met kleine verhalen
Opdrachtenblad
Grote kaart met het verhaal
Slide 14 - Tekstslide
7 personages
Vrije boer Dirk: Werkt als boer op het domein
Graaf Egibald: Domeinheer en eigenaar van de grond
Horige boer Frederik: Werkt als boer op het domein
Vrouwen en dochter van boer Frederik
Rentmeester Frans: Ontvangt pacht (belasting) van de boeren voor de graaf
Slide 15 - Tekstslide
Huiswerk
Schrijf op in je agenda
Maken opdracht 4 en 5 van §4.1
Slide 16 - Tekstslide
§4.1 Leven op het platteland
Deel II
Slide 17 - Tekstslide
Leerdoelen
Je kunt uitleggen:
- Hoe de economie van West-Europa in de vroege middeleeuwen verandert en waarom deze zo verandert
- Hoe een middeleeuws domein eruitziet
- Hoe het hofstelsel werkt en welke plaats horigen in dat stelsel hebben
Slide 18 - Tekstslide
Hoe heet dit tijdvak?
A
Tijd van Monniken en Heren
B
Tijd van Monniken en Ridders
C
Tijd van Ridders en Kerken
D
Tijd van Kerken en Ridders
Slide 19 - Quizvraag
Over welke tijd gaat
dit tijdvak?
A
100-600
B
600-1000
C
600-1200
D
500-1000
Slide 20 - Quizvraag
Eerst de naam:
De Middeleeuwen
De tijd na het Romeinse Rijk (Oudheid) en vóór de Nieuwe Tijd.
Het ligt in het midden van die twee perioden: tussenperiode
Ongeveer tussen 500 en 1500
Vroege Middeleeuwen: 500-1000
Late Middeleeuwen: 1000-1500
Slide 21 - Tekstslide
Tijd van Grieken en Romeinen
(500 v. Chr. - 500 n. Chr.)
Tijd van Monniken en Ridders
(500-1000)
(Vroege Middeleeuwen)
Tijd van Steden en Staten
(1000-1500)
(Late Middeleeuwen)
1492: Columbus 'ontdekt' Amerika
(Einde van de Middeleeuwen)
⚓️
476: Val van het West-Romeinse Rijk
(Begin van de Middeleeuwen)
🔥
Tijd van Ontdekkers en Hervormers
(1500-1600)
Tijd van Regenten en Vorsten
(1600-1700)
Tijd van Pruiken en Revoluties
(1700-1800)
Slide 22 - Tekstslide
Onrustige tijden in Europa
500-800
Na de val van het West-Romeinse Rijk zijn er veel oorlogen Reizen is gevaarlijk en de meeste mensen leven in dorpjes
op het platteland. Grote steden, zoals Rome, zijn er niet (meer)
Slide 23 - Tekstslide
Agrarische samenleving
Na de van het Romeinse Rijk wordt reizen erg gevaarlijk
Veel mensen durven hierdoor niet meer te handelen
Veel stedelingen moeten voor zichzelf gaan zorgen als boer
Zo ontstaat een agrarische samenleving
Een samenleving waarin bijna iedereen een boer is en er vrijwel geen steden zijn
Slide 24 - Tekstslide
Slide 25 - Tekstslide
Filmpje
Leven op het domein
(Het verhaal van Nederland)
Slide 26 - Tekstslide
Slide 27 - Video
Waarom horige worden?
De boeren kiezen er vaak voor om horige te worden
Dit doen ze omdat het een onveilige en arme tijd is
De heer kan de boerenbeschermen
In ruil daarvoor doen ze klusjes voor de heer: herendiensten
Hij heeft wapens en een burcht (kasteel)
Slide 28 - Tekstslide
Wat is geen reden om horige te worden?
A
Veel mensen hebben geen eigen land
B
Veel criminelen vluchten van de heer
C
Veel mensen lijden honger
D
Veel mensen zijn onveilig
Slide 29 - Quizvraag
Slide 30 - Tekstslide
Rechten
Plichten
Slide 31 - Tekstslide
Het hofstelsel
Het domein wordt soms ook wel het hof genoemd
De horigen werken dus op het hof van de heer
In ruil daarvoor geeft de heer bescherming op het hof
Deze afspraak noemen we het hofstelsel
Alles draait om de hoeve (boerdrij) van de heer, ook wel hof genoemd
Slide 32 - Tekstslide
Hofstelsel
Boeren
Slide 33 - Tekstslide
Hofstelsel
Honger
Armoede
Onveilig
Boeren
Slide 34 - Tekstslide
Hofstelsel
Honger
Armoede
Onveilig
Rijke boer
(de heer)
Boeren
Slide 35 - Tekstslide
Hofstelsel
Honger
Armoede
Onveilig
Rijke boer (de heer)
De heer geeft
Bescherming
Landbouwgrond
Boeren
Slide 36 - Tekstslide
Hofstelsel
Honger
Armoede
Onveilig
Rijke boer (de heer)
De heer geeft
Bescherming
Landbouwgrond
In ruil geeft de boer:
Deel van oogst
Herendiensten
Horigen
Slide 37 - Tekstslide
De edelen
Eignaars van de grond, bestuurden het land, zorgden voor rechtspraak en voerden oorlog
Huis van de heer
Vaak niet meer dan een iets groter houten huis met een muur. Hierkonden de boeren schuilen bij een aanval.
Ophaalbrug
Kan gesloten worden bij een aanval
Gracht
Extra verdediging tijdens een aanval
Simpele huizen
Binnen de muren voor de belangrijkste mensen
Boomgaard
Ook binnen de muren werd voedsel verbouwd. Alle opbrengst hier was voor de heer
Boer buiten de muur
Er waren twee soorten boeren:
Vrije boeren: bezaten hun eigen grond
Horigen:hadden geen bezit en moesten werken voor de heer
Herendiensten
Horigen werden door de heer beschermd en gevoed, maar daar wilde de heer wel iets voor terug
De heer kon vragen om herendiensten
graan malen
druiven persen
vechten voor de heer
graan betalen
wegen onderhouden
gracht graven
Vroomland
Dit is het land van de heer. De oogst die hier wordt binnen gehaald, gaat rechtstreeks naar de heer. Het werk werd gedaan door de horigen (herendiensten).
Weiland
Buiten de muren lagen weilanden voor de dieren
Slide 38 - Tekstslide
Huiswerk
Schrijf op in je agenda
Maken opdracht 3 t/m 12 van §4.1
Slide 39 - Tekstslide
Slide 40 - Video
Leerdoelen
Je kunt uitleggen:
- Hoe de economie van West-Europa in de vroege middeleeuwen verandert en waarom deze zo verandert
- Hoe een middeleeuws domein eruitziet
- Hoe het hofstelsel werkt en welke plaats horigen in dat stelsel hebben