5.4 De opstand (deel 2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

5.4 De opstand: deel 2 

21. De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had. 

22. Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat 

Programma 

1. Terugblikvragen- Review Questions (15 min.)
2. Uitleg opdracht- The assignment explained (10 min.)
3. Zelfstandig: aan de slag met de opdracht (rest van de twee lessen) - Working in group at the assignment 

Leerdoelen

• Je kent de economische, politieke, en religieuze oorzaken van de Nederlandse opstand
• Je kunt beschrijven hoe uit de Opstand de Republiek de Zeven Verenigde Nederlanden ontstond 
• Je kunt de gevolgen van de Opstand voor de bestuurlijke en religieuze verhoudingen in de Republiek beschrijven  

Keuzemenu

Keuze 1: meedoen met het reguliere programma. Volg de instructies van de docent. 

Keuze 2: Zelfstandig aan de slag (in stilte) 

• Maak de lessonup (5.4 de opstand (deel 2))
• Werk de leerdoelen van 5.4 uit. 
• Klaar? Ga aan de slag met de opdracht (zie Teams)

Gebruik de bron

Dit beeld stelt David voor, een figuur uit de Bijbel. Dit beeld is gemaakt aan het begin van de Tijd van ontdekkers en hervormers.

➤Waarom past dit beeld zo goed bij de ideeën van de Renaissance? 

Gebruik de bron 

1. Het is een beeld dat bij een Bijbelverhaal hoort. In de Renaissance waren de Kerk, de Bijbel en het christendom belangrijker dan tijdens de Middeleeuwen.
2. Kunstenaars uit de Renaissance wilden net zulke kunst maken als kunstenaars in de Oudheid. En dit beeld ziet er uit als een écht mens, net als de beelden uit de Tijd van Grieken en Romeinen.
3. David leefde in Noord-Italië, waar de Renaissance begon.
4. David leefde in de Oudheid. In de Renaissance was er veel aandacht voor de Oudheid.

'Handel tussen drie plaatsen, zoals tussen Afrika, Amerika en Europa'.

Welk woord hoort bij bovenstaande omschrijving?

Kritiek op aflaten 

Leef somber, bid en lees de bijbel

Steun van Duitse edelen 

geneve 

Rotterdam

Lof der zotheid: kritiek op levenswijze geestelijke 

Predestinatie 

Calvijn 

De oplossing ligt binnen de katholieke kerk 

Monnik 

Humanist

Populair in Nederland

Tegen een koning met een verkeerd geloof, mag je in opstand komen 

Respecteer de macht van de koning 

Luther 

Erasmus 

1

2

3

4

5

Verovering Constantinopel

Vrede van Ausburg

Ontdekking Amerika

Uitvinding boekdruk

kunst

95 STELLINGEN

Welke twee zinnen zijn juist?

1. Erasmus' kritiek was vergelijkbaar met Luther.
2. Luther vertaalde de Bijbel in het Nederlands.
3. Een ander woord voor hervorming is Renaissance.
4. Zonder boekdrukkunst had Luther veel minder aanhangers gehad.

Welk kenmerkend aspect of onderdeel daaruit, hoort NIET bij de 16e eeuw?

1. Het begin van de Europese expansie
2. De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de Klassieke Oudheid
3. Het conflict in de Nederlanden
4. De bijzondere plaats in staatkundig en economisch opzicht van de Nederlandse Republiek

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Pacificatie van Gent

Republiek opgericht 

Vrede van Munster 

Plakkaat van Verlantighe 

Unie van Atrecht 

Unie van Utrecht 

Beeldenstorm

Twaalfjarig bestand 

Willem van Oranje vermoord 

Smeekschrift

Verklaring waarin de noordelijke gewesten Fillips II officieel afzetten als hun vorst, omdat hij de wil van het volk niet uitvoert

Unie van Utrecht

Plakkaat van Verlantinghe 

Unie van Atrecht 

Pacificatie van Gent

Vrede van Munster 

Vrede tussen het Habsburgse Rijk en de Republiek. De Republiek wordt officieel erkend als  onafhankelijk land

Verbond tussen zuidelijke gewesten en Filips II tegen de opstandige gewesten

Verbond tussen noordelijke gewensten, met als doel de Spaanse soldaten uit de Nederlanden te verjagen 

Verbond tussen vrijwel alle Nederlandse gewesten tegen de Spaanse soldaten 

De Nederlanden	Privileges	Edelen
Belastingen	Predestinatie	Filip II
Somber/hard werken	Hoofdstad (Brussel)	Decentraal
Gewesten	Koning afzetten mag (bij verkeerd geloof)	Vanuit een punt

Voorbeeld van een juist antwoord:

Particularisme: De strijd van steden, edelen en gewesten, voor het behoud van privileges...

Calvinisten: De Nederlanden, Predestinatie, Somber/hard werken, Koning afzetten mag

Centralisatie: het streven van vorsten om hun grondgebied vanuit een punt te besturen

De Nederlanden	Privileges	Edelen
Belastingen	Predestinatie	Filip II
Somber/hard werken	Hoofdstad (Brussel)	Decentraal
Gewesten	Koning afzetten mag (bij verkeerd geloof)	Vanuit een punt

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Unie van Atrecht 

Beeldenstorm 

Vrede van Munster 

Unie van Utrecht 

Pacificatie van Gent 

Plakkaat van Verlatinghe 

Willem van Oranje vermoord 

Twaalfjarig bestand 

Hagenpreken

Republiek opgericht 

Opdracht 

1. Groepjes van 5 
2.  Jullie gaan een museumzaal inrichten voor de brugklas rond een bepaald thema in de Nederlandse Opstand 
3. Dit betekent: 10-15 afbeeldingen met uitleg 
4. De Thema's: 

• De oorzaken van de Nederlandse Opstand in 15 voorwerpen/ afbeeldingen;
• Het verloop van de Nederlandse Opstand 1566-1648 in vijftien voorwerpen/ afbeeldingen (De belangrijkste momenten);
• De tien belangrijkste hoofdrolspelers van de Opstand (van twee kanten!).
• De gevolgen van de Nederlandse Opstand op verschillende gebieden in 15 afbeeldingen

Opdracht 

1. Ga de rest van de les aan de slag met de vragen in de lessonup (vanaf pag. 11) 

2. Zorg dat deze af zijn voor de volgende les 

3. Klaar? Lees de groepsopdracht in Teams 

Beantwoord hier de vraag op de vorige pagina

Beantwoord hier de vraag op de vorige pagina

Gebruik de bron op de vorige pagina. Leg uit wat het verband is tussen de leer van Calvijn en het afzweren van Filips II als koning van Nederland

Lesdoelen check

1 Je kent de economische, politieke en religieuze oorzaken van de Nederlandse opstand 

2. Je kunt beschrijven hoe uit de opstand de Republiek der Zeven verenigde Nederlanden ontstond

3. Je kunt de gevolgen van de Opstand voor de bestuurlijke en religieuze verhoudingen in de Republiek beschrijven

KA: 

22. Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat