Oorlog in Nederland

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 8

De Tweede Wereldoorlog

De bezetting van Nederland

Wat weet je al over
de tweede wereldoorlog in je stad/dorp?

Wat gaan we doen vandaag

Jullie weten wat er tijdens de tweede wereldoorlog gebeurde met de slachtoffers, de daders en de omstanders. 

Jullie weten waarom de slag om Arnhem zo belangrijk was en wat daar toen allemaal is gebeurd. 

Jullie gaan een woordweb maken met alle belangrijke dingen die je uit deze presentatie te zien krijgt.

Nederland mobiliseert

november 1939

• De Nederlandse regering hoopt dat, net als tijdens de Eerste Wereldoorlog, Nederland neutraal zou blijven. 
• Uiteindelijk wordt pas laat besloten om tóch te mobiliseren.

Duitsland valt aan

10 mei 1940

• Op vrijdagmorgen, om 3.55, valt het Duitse leger het slecht bewapende Nederland aan. 
• Op sommige plekken wordt nog behoorlijk tegenstand geboden, maar tegen de overmacht is niets opgewassen.
  

Bommen op Rotterdam

14 mei 1940

• Hoewel de stad zich al heeft overgegeven, bombarderen de Duitsers Rotterdam tóch.
• Het bombardement duurt maar een kwartier, maar de binnenstad is verwoest, en zal pas na de oorlog weer worden opgebouwd.

Rotterdam 

Nederland capituleert

15 mei 1940

• Na het bombardement op Rotterdam, en de Duitse dreiging om ook andere steden te bombaderen, kan Nederland niets anders dan zich overgeven.
• In totaal komen in de meidagen van 1940 ongeveer 2200 mensen om het leven. "de slachtoffers"

Anton Mussert

"Daders"

De NSB (Nationaal-Socialistische Beweging)

De eerste bezettingsmaanden

mei 1940 - februari 1941

• De Duitsers gedragen zich meestal keurig en de meeste Nederlanders pakken hun normale leven op en werken met de Duitsers samen.
• Dat noemen we in oorlogstermen "Omstanders"
• Nederlandse bedrijven kunnen goed geld verdienen aan de Duitse oorlog. Zijn dit daders of omstanders?

Jodenvervolging in Nederland

vanaf mei 1940

Net als in andere delen van het Duitse Rijk worden snel anti-Joodse maatregelen, zoals het ontslag van Joodse ambtenaren of de registratieplicht.

Februaristaking

februari 1941

• De eerste grote verzetsactie tegen de Duitse bezetter in Nederland.
• Aanleiding waren de razzia's in Amsterdam, als reactie op de moord op een NSB-er. 

Vanaf april 1941 verschijnen de bordjes "Voor Joden verboden" 

in de Nederlandse steden. "Slachtoffers"

Vanaf mei 1942 zijn Joden verplicht om een Jodenster te dragen.

In dat jaar gaan ook de eerste Joden naar vernietigingskampen. Hier begint de Holocaust in Nederland. Kijk maar bij onze tijdlijn. Daar zie je de eerste deportaties.

Onderduiken

• Onderduiken om je te verbergen zodat je niet wordt opgepakt door de politie of Duitsers. 
• Dit zijn niet alleen Joden, maar iedereen die het risico loopt opgepakt te worden: studenten, mannen, verzetsstrijders enz. 
• Op het hoogtepunt zijn er alleen al in Nederland ruim 350.000 mensen ondergedoken

Wat is verzet?

• In totaal waren er rond de 45.000 Nederlanders die actief verzet pleegden. 
• Maar dat konden ze niet doen zonder de hulp van honderduizenden anderen.
• Verzet plegen was levensgevaarlijk: niet alleen voor jezelf, maar ook voor je omgeving.
• Zijn er verzetsstrijders in jouw dorp of stad waar je een verhaal over kent? Nee? zet het woord verzet op je a4!

Vorige week woensdag was het 80 jaar geleden dat de bevrijding begon. D-Day is van start gegaan!

D-day was echter niet het succes waar de geallieerden op hadden gehoopt.

Het lukte de Britten, Canadezen en Amerikanen maar moeilijk om door de defensie van de Duitsers te breken. 

In de vorige slide werd gesproken over 'doorstoten.' Dit is een millitaire term voor ten aanval gaan. 

Waarom is Arnhem belangrijk? 

Dichtbij de Duitse verdedigingslinie en de rivieren.

Slag om Arnhem

september 1944

• De Geallieerden willen doorstoten tot het noordelijk deel van Nederland, om daar vandaan Duitsland binnen te vallen, maar ze vergissen zich in kracht van de Duitsers. 
• Operatie Market Garden is mislukt bij Arnhem.

la

laL

Landing in Oosterbeek van Britse parachutisten op 14 september 1944 Operatie Marktet Garden is van start!

Hongerwinter

november 1944 - april 1945

Waar ligt:

Arnhem

Huissen

Elst(gelderland)

Oosterhout?

(Ongeveer)

Wat konden omstanders niet meer doen toen operatie Market Garden begon? 

Schrijf op je A4.

• Er was geen voedsel in het  noordwesten van Nederland.
• Alternatieven.                             
• Voedselbonnen waren bijna niks meer waard.   
• Hoe zou dit komen denken jullie?              

Duitse capitulatie

4 mei 1945

• In Hotel De Wereld in Wageningen wordt op 5 mei onderhandeld over de onvoorwaardelijke overgave van de Duitse troepen in Nederland.
• De Duitse troepen hebben zich overigens al op 4 mei overgegeven aan de geallieerden.

De Bevrijding

mei 1945

• De bevrijding wordt tegenwoordig gevierd op 5 mei, maar Nederland werd niet overal op 5 mei bevrijd: soms veel later, zoals op Texel. (20 mei 1945)
• De Duitsers ruimen de mijnen op en vertrekken, Anton Mussert krijgt de kogel.

Nu zelf aan de slag!

Wat staat er op je woordweb? Ga daar op de post-its die ik uitdeel vragen over stellen. 

Bijvoorbeeld: 

Waarom was er een hongerwinter in Soest en Elst(Utrecht)? 

Waarom landden de geallieerden parachutisten in Oosterbeek en omgeving? 

Wie was een bekende verzetsstrijder uit Elst(gelderland)

Welke bekende Arnhemse mensen hebben de oorlog overleefd, hoe hebben ze dat gedaan?

Waren er Duitse troepen in Huissen? Hoe gingen de mensen uit Huissen daarmee om? 

En nu zelf aan de slag met je woordweb. Schrijf zoveel mogelijk extra woorden op die in je opkomen over jouw dorp/stad en de oorlog! tipje denk aan de daders omstanders en slachtoffers

Stap 2: Nog méér vragen bedenken dan we in les 1 al gedaan hebben. Daarvoor krijgen jullie post-its. Die plakken we op de muur met jullie naam erboven. 

5 minuten. en onthoud, er zijn geen verkeerde dingen die je op kan schrijven. 

 

Stap 3: Onderzoeksvragen bedenken. 

Wat staat er op je woordweb? Ga daar op de post-its die ik uitdeel vragen over stellen. 

Bijvoorbeeld: 

-Waarom was er een hongerwinter in Soest en Elst(Utrecht)? (Simeon en Iwan)

-Waarom landden de geallieerden parachutisten in Oosterbeek en omgeving? (Jippe)

-Wie was een bekende verzetsstrijder uit Elst(gelderland) (Pim)

-Welke bekende Arnhemse mensen hebben de oorlog overleefd, hoe hebben ze dat gedaan? (Dean)

- Hoe zag de Eusebiuskerk eruit voor de oorlog en daarna? Wie hebben geholpen het weer op te bouwen? (Evan)

-Waren er Duitse troepen in Huissen? Hoe gingen de mensen uit Huissen daarmee om? (Willem van G.)

- In welke gebouwen in Arnhem hebben veel Joodse/Roma-sinti ondergedoken gezeten? (Besnik)

- Hoe verliep de slag bij de oversteek die onderdeel was van operation Market Garden? (Willem Z.)

 

Dit zijn hulpvragen, deze mag je gebruiken, maar het hoeft niet!!! Als je zelf iets wil onderzoeken is dat alleen maar mooi, vind je het nog lastig is dat hélemaal niet erg!! 

Bedankt voor het luisteren en succes, ik kom bij jullie als jullie vragenblokje neerzetten. 

TBronnenhulp per leerling:

Simeon: https://www.oorlogsbronnen.nl/plaats/Soest 

Iwan: https://www.oorlogsbronnen.nl/thema/Evacuatie%20van%20Rhenen%201944

Dominic: https://www.oorlogsbronnen.nl/plaats/Arnhem 

Dean: https://www.oorlogsbronnen.nl/plaats/Arnhem

Pim: https://www.oorlogsbronnen.nl/plaats/Elst 

Evan: https://www.oorlogsbronnen.nl/plaats/Arnhem 

Jippe: https://www.oorlogsbronnen.nl/plaats/Oosterbeek

Besnik: https://www.oorlogsbronnen.nl/plaats/Arnhem 

WIllem Z:  https://www.oorlogsbronnen.nl/plaats/Oosterhout%20(Gld.) 

Wanneer werd Nederland door Duitsland binnengevallen?

1. 14 mei 1939
2. 14 mei 1940
3. 10 mei 1939
4. 10 mei 1940

Wanneer was het tijdvak van de wereldoorlogen?

1. 1850-1900
2. 1900-1950
3. 1930-1950
4. 1940-1980

Welke stad werd 14 mei 1940 gebombardeerd door de Duitsers?

1. Amsterdam
2. Arnhem
3. Rotterdam
4. Haarlem

Wat is de naam voor de massale vernietiging van de Joden in de Tweede Wereldoorlog ?

1. Verzet
2. Razzia
3. Market Garden
4. Holocaust

Waar zat Anne Frank ondergedoken tijdens de oorlog?

1. Het Parelhuis
2. Het Achterhuis
3. Het Voorhuis
4. Het Rijtjeshuis

Wat is de naam van de mislukte operatie in Arnhem?

1. Market Garden
2. D-Day
3. Razzia
4. Februaristaking

Hoeveel onderduikers had Nederland op het hoogtepunt?

1. 500.000
2. 1.000.000
3. 350.000
4. 700.000

Hoe konden mensen in Nederland aan eten komen in de oorlog?

1. Pinnen
2. Voedselbonnen
3. Alleen met munten
4. Door zich aan te sluiten bij de NSB

Welke partij was de baas in Nederland tijdens de bezetting?

1. De VVD
2. De PVV
3. De NHS
4. De NSB

Wat was de naam van de leider van de NSB?

1. Anton Mussert
2. Adolf Hitler
3. Adrian Muller
4. Albert Hertzer

Wanneer vieren wij in Nederland de bevrijding?

1. 4 mei
2. 5 mei

Wat weet je nu van de bezetting in Nederland?