Hoofdstuk 2 paragraaf 2 en 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 2 paragraaf 2 en 3

Vandaag:

1. Waar waren we ook alweer? (2.2

2. Van industrie naar diensten

3. Mileu in Nederland

Nederland rond 1800

Luxemburg, Belgie  en 

Nederland samen.

- Koning Willem I

Industrialisering ?

Waarom industrialiseerde het Noorden alter dan het zuiden?

Het noorden (NL) industrialiseerde later dan het 

zuiden (BE)

hiervoor zijn 4 oorzaken:

Welke zijn dat? 

Beantwoord vraag 1 op je blad

Waarom was het noorden niet geïndustrialiseerd? 

1. Geen kool

2. Nog altijd vertrouwend op windenergie

3. Geen spoorwegen

4. Arme mensen

Willem 1

- Gaat Nederland industrialiseren

- Aanleg spoor en kanalen en bouw 

fabrieken

Ontstaan nieuwe sociale groep

Werkeloze boeren gaan in de fabrieken werken = Arbeiders

Maak vraag 2:

Hoe waren de leef en 

werkomstandigheden voor 

de arbeiders?

Ook nieuwe groep:

Ondernemers/Fabrieksbazen

- Extreem rijke mensen

Maak opdracht 3

Politieke partijen

om hun positie te verbeteren gaan alle groepen politieke partijen oprichten. 

Wat hoort bij welke? 

Socialisten, confessionelen en liberalen.

Oke, oke

Voor wie is de situatie het slechtst?

Voor wie valt het allemaal wel mee? 

Van wie hoeven de arbeiders in ieder geval geen hulp te verwachten?

Wet van van Houten 1875

Kinderwetje van Van Houten (1874)

Liberalen bieden hulp!

Liberalen (die mogen dus stemmen) helpen om twee redenen:

1. medelijden met medemens (dit kon tocht niet langer)
2. Bang voor opstanden van de arbeiders

Aantekeningen bij opdracht 5 (hand-out)

Wetten beschermen arbeiders

Maar mogen de arbeiders ook mee bepalen?

Confessionelen en arbeiders vechten voor Algemeen kiesrecht

Mannen mochten stemmen vanaf 1917 

Vrouwen mochten stemmen vanaf 1919 

Aantekening bij opdracht 6

Hoe ging het met Nederland ondertussen?

Nederland wordt een modern land. 

- Bevolkingsgroei door betere hygiëne 

en voeding

- Eerste radio en bioscopen

- Eerste auto's en vliegtuigen

Tot dat:

1929 Wereldcrisis

1940 Tweede wereldoorlog

tot 1:50 

Aantekeningen opdracht 7

Nederland na de WOII

Wederopbouw = duur

Hoe kom je aan geld??

Aantekening opdracht 8

1. Poen van Amerika (Marshallhulp)

2. Europese samenwerking EEG

3. Loonafspraken. lage loon = lage kosten  =is goedkoop = meer verkoop. 

Werkt deze tactiek?

• JA 

Consumptiemaatschappij

- 1963 wordt loonafspraken losgelaten

- ontstaan 5daagse werkweek

Nederlandse welvaart groeit 

Aantekening opdracht 9

Nederland wordt een Consumptiemaatschappij

(Een maatschappij waarin veel mensen luxeproducten kunnen kopen.)

Het gaat goed, het gaat beter

Gastarbeiders zijn nodig

Spanjaarden, Portugezen

Turken en Marokkanen

Seizoensarbeid -> vast verblijf

Aan al het mooie komt een eind

Wereldwijde oliecrisis jaren 70

Lonenmoeten omlaag om winst te maken:

- kortere werkweek voor minder loon

- Automatisering van arbeid

- Globalisering (fabrieken verhuizen)

Aantekening opdracht 10

Ook dit werkt!

Jaren 90

Stijging welvaart

Europese unie

Alleen maar feest? 

Lees mee

Bladzijde 72

Hoever moeten we doorgroeien?

Klimaat of economie? 

Natuurorganisaties

Wat doet de politiek?

Lees bladzijde 76

Maak:

opdracht 11 en 12