§36: Multatuli

Volkskrant (2020)
https://www.volkskrant.nl/kijkverder/v/2020/beelden-zijn-gebeiteld-in-steen-maar-de-geschiedenis-niet~v387884/
1 / 42
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

In deze les zitten 42 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 5 videos.

time-iconLesduur is: 30 min

Onderdelen in deze les

Volkskrant (2020)
https://www.volkskrant.nl/kijkverder/v/2020/beelden-zijn-gebeiteld-in-steen-maar-de-geschiedenis-niet~v387884/

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Trouw (2020)
https://www.trouw.nl/binnenland/de-term-gouden-eeuw-laat-onverlet-dat-nederlanders-zich-onvergeeflijk-hebben-misdragen~bc641b83/

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H4D vandaag 
welkom!
Max Havelaar of de koffieveilingen der Nederlandsche handelsmaatschappij 
Saïdjah en Adindah


Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Plaatsing in tijd 
  • 16e eeuw: Renaissance, tijd van Rederrijkers (het Wilhelmus)  
  • 17e eeuw: P.C. Hooft, Joost v.d. Vondel, Bredero 
  • 18e eeuw: Verlichting (briefroman Sara Burgerhart, kinderliteratuur Hieronymus van Alphen) 
  • 19e eeuw: Romantiek (Piet Paaltjens en Max Havelaar) 

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Romantiek 
  • kunst (literatuur/gedichten) = expressie van emotie en gevoelens 

  • kunstenaar (schrijver/dichter) leeft in onvrede met de werkelijkheid / lijdt aan het bestaan 
--> vlucht in verbeelding, het verleden, verzonnen verhalen, exotische oorden 

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 6 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Maar wie is deze man?
Multatuli (1820-1887)
pseudoniem van Eduard Douwes Dekker

Multa tuli: ik heb veel geleden / gedragen

Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 10 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Slide 11 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Slide 12 - Link

Deze slide heeft geen instructies

Multatuli is het pseudoniem van
A
Eduard Douwes Dekker
B
Ik heb veel gedragen / geleden
C
Max Havelaar

Slide 13 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

In het boek Max Havelaar zitten autobiografische elementen.
A
Waar
B
Niet waar

Slide 14 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

De Max Havelaar is geschreven in
A
± 1 dag
B
± 10 dagen
C
± 1 maand
D
±1 jaar

Slide 15 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Op deze afbeelding staat Eduard Douwes Dekker.
A
Waar
B
Niet waar

Slide 16 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Lebak is een regentschap in de provincie Banten, op Java. 
Nederlands-Indië (nu: Indonesië)
In de 18de eeuw beheerste de VOC slechts een kuststrook van Java en de stad Batavia. In het binnenland had ze weinig te vertellen, want daar heersten lokale vorsten. Deze vorsten raakten in strijd met de nieuwe bestuurders nadat het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden in 1816 het gezag over de gehele kolonie had gevestigd.

In 1949 werd Indonesië onafhankelijk. 

Slide 17 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Het bestuur in Nederlands-Indië
koning Willem III (in Nederland)

gouveneur-generaal

(Javaanse of Soedanese) regent  en een (Nederlandse) assistent-resident (=                                            Max Havelaar)

 Wedana of Demag (Districthoofd)                                      Controleur
In het boek: Raden Adhipatti Karta Nata Negara
In het boek: Slijmering
In het boek: Max Havelaar
Voorganger Slotering is onverwacht gestorven (door vergiftiging)
In het boek: Verbrugge

Slide 18 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies





  • inlands bestuur:

    De bevolking moest belasting betalen aan de inlandse regent --> dus aan de bestuurder van hun eigen volk. 






  • Cultuurstelsel

    De bevolking moest een vijfde deel van hun landbouwgrond besteden aan producten voor de export (suiker, koffie) --> dus aan de Nederlandse overheersing.  
De inlandse bevolking werd aan twee kanten uitgeknepen

Slide 19 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Multatuli schrijft in 1859 zijn beroemde roman

  • bereik van een groter publiek
  • grotere overtuigingskracht door fictie
  • moest wel de betrouwbaarheid van een essay hebben (zie laatste hoofstuk!)

Slide 20 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

raamvertelling

Slide 21 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Doel

Ja, ik, Multatuli 'die veel gedragen heb'neem de pen op. Ik vraag geen verschoning voor de vorm van mijn boek. Die vorm kwam mij geschikt voor ter bereiking van mijn doel."



  • Hij wil de uitbuiting van de Javaanse bevolking stoppen.
  • Hij wil eerherstel  voor zichzelf (hij is immers onterecht ontslagen en komt berooid in Nederland aan)










Slide 22 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Start bij Batavus Droogstoppel

  • kleinburgerlijk, arrogant en uit op geld.
  • Hij ziet de Indische bevolking als minderwaardig.
  • Symbool van het Nederlandse kolonialisme: zielloos en een profiteur.
Hdst. 1-4, 9-10

Slide 23 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Droogstoppel ontmoet in hoofdstuk 2 zijn oude schoolkameraad Max Havelaar (Sjaalman). In hoofdstuk 3 biedt Havelaar Droogstoppel een pak met manuscripten aan.

Slide 24 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 25 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Het boek heeft een bijzondere vorm
20 hoofdstukken
H.
Introductie Batavus Droogstoppel, een makelaar in koffie die met het plan rondloopt om een boek over koffie wil schrijven.
1
H.
Droogstoppel ontmoet een oude schoolkameraad: Max Havelaar (Sjaalman). 
2
H.
Sjaalman neemt contact op met Droogstoppel en biedt hem een pak manuscripten aan met het verzoek financieel borg te staan. Droogstoppel voelt er in principe niets voor, maar komt dan manuscripten over koffie tegen. Hij vraag zijn werknemer Ernest Stern om het boek voor hem te schrijven. Stern schrijft echter een roman over Max Havelaar, en niet een boek over koffie. 
3-4
H.
Introductie MH, begin van de Lebak-affaire: Havelaars benoeming, aankomst in Lebak, kennismaken met zijn ondergeschikten, toespraak tot de inlandse hoofden
5-8
H.
Droogstoppel is teleurgesteld in het deel dat Stern tot nu toe over MH heeft geschreven en voegt zelf iets toe waaronder een preek van een dominee en een betoog over de onnozelheid van poëzie. 
9-10
H.
Stern beschrijft de problemen van MH in Lebak
11-15
H.
Gaat eveneens over MH en vormt de inleiding op de geschiedenis van Saidjah en Adinda.
16
H.
De geschiedenis van Saidjah en Adinda: een kort verhaal dat Stern heeft gevonden in het pak van Sjaalman waarin MH de treurige geschiedenis vertelt van Saidjah en zijn geliefde Adinda, die een ellendig einde vinden door toedoen van zowel de inlandse hoofden als de Nederlandse overheid. 
17
H.
Stern beschrijft de crisis in de Lebakzaak. De laatste bladzijden van hoofdstuk 20 veranderen echter plots van een roman naar een beschouwing. 
18-20
H.
Multatuli treedt op als schrijver en verteller en stuurt zijn vorige vertellers, Droogstoppel en Stern, van het toneel. Hij spreekt de Nederlandse koning, Willem III, direct aan en wijst hem op het onrecht en haalt zijn doelen aan. 
20
Batavus Droogstoppel
Meerdere vertellers
Max Havelaar
Multatuli
Ernest Stern

Slide 26 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Het boek heeft een bijzondere vorm
Waarom
Het verhaal over Lebak is eigenlijk vrij mager. Door het Droogstoppeldeel krijgt de roman wat meer gewicht: de lezer krijgt meer sympathie voor de figuur MH, omdat deze in alles het tegenovergestelde was van Droogstoppel. 
Het is ook een satire op de Hollandse kooplieden en verandert in een venijnige aanval op wat de Hollandse handelsgeest in Indonesië heeft aangericht. 

Slide 27 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H5 - H8

Begin van de Lebak-affaire


  • Havelaars benoeming, aankomst in lebak, kennismaking met zijn ondergeschikten, toespraak tot de inlandse hoofden.

Slide 28 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

0

Slide 29 - Video

Hoofdstuk 8
Maak WB 36.3
Blz. 29 werkboek, blz. 89 in je boek

Slide 30 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

36.3
  • a. Batavus Droogstoppel
  • b. Ernst Stern
  • c. Max Havelaar
  • d. Multatuli
  • e. ± 3 maanden
  • f. Het schrijven van een boek (over koffie). 
  • g. Doel: betere rechten voor de inlandse bevolking, eerherstel en gelezen worden. 
  • h. Sjaalman, Max Havelaar, Multatuli

Slide 31 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H. 11-16
Ernest Stern schrijft verder over de gebeurtenissen van Max Havelaar op Lebak. MH doet verder onderzoek op Lebak en vindt bewijzen van de misstanden waar de bevolking de dupe van is, waaronder het onwettig verlenen van herendiensten en de diefstal van buffels door de regenten.  

Slide 32 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H.17: Saïdjah en Adinda
  • Geschreven door Max Havelaar

  • Tragische (liefdes)verhaal van twee personages die ellendig de dood vinden door toedoen van de Nederlandse overheid en inlandse regenten.

Slide 33 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 34 - Video

Deze slide heeft geen instructies

H18-H20

Crisis in de Lebak-zaak


  • En dan volgt het merkwaardige hoofdstuk 20
MH besluit op te treden tegen de uitbuiting van de bevolking. Hij verzoekt de resident Slijmering, zijn directe chef, om de regent te ontslaan en gevangen te nemen. De resident weigert dat zomaar te doen. Hij wil eerst bewijzen zien van de misdaden die de regent zou hebben begaan. MH is echter niet in staat om die te geven voor de regent achter de tralies zit, want anders zal de bevolking nooit tegen de regent durven te getuigen. 
Als Havelaar bij resident Slijmering niet de verwachte resultaten boekt, schrijft hij naar de gouverneur-generaal. Het antwoord dat hij krijgt voldoet echter niet aan zijn verwachtingen. De gouverneur-generaal staat volledig achter de resident en plaatst MH over naar een ander district. Havelaar, ervan overtuigd dat zijn hoogste chef een eerlijk maar bedrogen man is, neemt ontslag en gaat naar Batavia om hem op de hoogte te brengen van zijn beweegredenen. Hij schrijft een persoonlijke brief waarin hij een kort gesprek verzoekt. De gouverneur-generaal heeft geen tijd voor hem. 

Slide 35 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Multatuli komt naar voren

"Genoeg, mijne goede Stern. Ik, Multatuli, neem de pen op. Ge zijt niet geroepen om Havelaars levensgeschiedenis te schrijven. [...] het is genoeg, Stern, ge kunt gaan!"



Slide 36 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Multatuli komt naar voren

Ook Droogstoppel krijgt ervan langs


  • "Ik heb u geschapen ... ge zijt opgegroeid tot een monster onder mijn pen ... ik walg van mijn eigen maaksel: stik in koffie en verdwijn!"


Slide 37 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Waarom is deze roman zo uniek?
De roman komt uit 1860

Slide 38 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Aan de slag!

Slide 39 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Waarom zouden we deze roman moeten blijven lezen?

Herman Pleij doet een poging (volgende slide), maar doet dit niet heel aantrekkelijk. 

Slide 40 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 41 - Link

Deze slide heeft geen instructies

Slide 42 - Link

Deze slide heeft geen instructies