PEG, PEG-J, Button vpl 2A op 21-3-25

• Verpleging en verzorging
• Beroepsopleiding

PEG-sonde, PEG-J en Mickey Button

Docent: Tanja de Heide-Mertins

Klas : vpl 2 periode 4

Datum: maart 2025

E-learnings mbo-Xpert VPTP p 3

Leerdoelen

• Je weet wat een PEG-sonde, een PEG-J-sonde en een button zijn.
  
• Je kan de verschillen tussen deze sondes benoemen.
  
• Je kan de indicaties en contra-indicaties voor- en bij het plaatsen van een PEG-J-sonde en een PEG-sonde benoemen.
• Je kan de stappen van het verzorgen van een PEG-sonde en een PEG-J-sonde benoemen.
  
• Je weet wat de eventuele complicaties bij de verzorging van deze sondes zijn, gedurende de eerste zeven tot tien dagen en daarna.

Verzorgen PEG sonde

Soorten gastrostomie-sondes:

• PEG
  
• PEG-J sonde 
• Button (Mickey)

 Percutane Radiologische Gastrostomie (PRG)

Kort na de ontwikkeling van PEG werd een radiologische optie ontwikkeld, in 1981 (Preshaw, 1981).

Het is een Seldinger techniek waarbij de maag direct percutaan wordt aangeprikt onder

röntgendoorlichting waarna ook de PRG katheter percutaan wordt ingebracht.

De ingreep vindt in principe plaats onder lokale verdoving of, op indicatie, onder sedatie verzorgd

door het sedatieteam in het ziekenhuis. Allereerst wordt met behulp van echografie de punctieplaats

op de huid bepaald waarbij zorg wordt gedragen dat er geen interpositie is van lever of colon tussen

punctieplaats en maag.

Vervolgens wordt de maag met lucht opgeblazen na plaatsing van een dunne neus maagsonde of

perorale katheter.
 Een PRG sonde heeft een fixatieballon.

PEJ:

PEJ staat voor Percutane Endoscopische Jejunostomie. Dit is een sonde die endoscopisch via de buikwand direct in het jejunum wordt gelegd. Hierdoor kan de sondevoeding direct in het jejunum komen indien uw maag niet meer goed functioneert. Het plaatsen van een PEJ gebeurt met behulp van een endoscoop. Dit is een instrument waarmee een arts via een flexibele buis in het lichaam kan kijken. Het gaatje in de buikwand noemen we een fistel, en heeft de grootte van de geplaatste sonde. Doordat de PEJ onder uw kleding zit, ziet niemand dat u een sonde draagt.

Doel

Medicatie en toediening voeding

Via PEG, PEG-J of via Button

Percutane endoscopische gastrostomie (PEG)

Percutaan:   door de huid

Endoscopisch: de binnenkant van het spijsverteringskanaal onderzoeken. Dit doe je met behulp van een soepele bestuurbare slang met een camera;

Gastrostomie: uitmonding (stoma) in de maag (gaster).

Er vormt een fistel

PEG

Verschillende PEG sondes

Interne fixatieschijf is de ballon (water)          Interne fixatieschijf 

Wat is een PEG-sonde?

1. een sonde die via de neus naar de dunne darm gaat
2. een sonde die via de buikwand naar de maag gaat
3. een sonde die via de buikwand naar de dunne darm gaat
4. een sonde die via de neus naar de dikke darm gaat

Eigenschappen PEG

25-35 cm lang uit siliconen of polyurethaan

Heeft een rond plaatje wat in de maagwand komt te zitten

Het plaatje zorgt ervoor de sonde niet kan uit vallen of heeft een ballon die tegen de maagwand aanligt) 

Buitenkant: Fixatieplaatje (driehoekje), wordt tegen de buikwand geschoven

Verschillende diktes

PEG-J

• Percutane endoscopische gastrostomie jejunumsonde
• Tot 120 cm lang 
• PEG sonde is opgevoerd naar de dunne darm (het jejunum)
• Transgastric voedingskatheter

BELANGRIJK: EERST WORDT EEN PEG SONDE GEPLAATST WANNEER DEZE NOG NIET AANWEZIG IS !

Hoe ziet een PEG-J eruit?

De PEG-J sonde heeft twee aansluitpunten (connectoren):

de i-connector: is voor de sondevoeding

de g-connector: medicatie of hevelfunctie. Deze wordt 1x daags doorgespoeld met minimaal 30 cc water

Waarom eerst een PEG en dan een PEG-J?

De PEG-J sonde is dunner dan de PEG sonde. 

Via de PEG sonde wordt de PEG-J sonde opgevoerd naar de dunne darm (het jejunum).

Verschil PEG en PEG-J

PEG heeft 1 aansluitpunt (maag)

PEG-J heeft 2 aansluitpunten (jejunum)

en geen ballon als interne fixatieschijf

Button (Mic-Key)

• Ziet eruit als een klein plat ‘knoopje’ op de buik. 
• Wordt in de maag op zijn plaats gehouden door een met water gevuld ballonnetje. 
• Valt minder op en is minder risico op onbedoelde verwijderen. 

• Bij een PEG-sonde is aan de buitenkant altijd een slangetje 

       aanwezig. 

• Een button is een alternatief. Vaak bij baby's en kinderen.

Wie mag de Mic-Key button vervangen?

• De button wordt meestal één keer in de drie maanden vervangen 

• Mag door een vpk in de thuiszorg

• Vpk mag zorgvrager (ouder) ook aanleren om de button zelf te vervangen.

Wanneer wordt er voor een PEG sonde gekozen?

1. Bij langer dan 2 à 4 weken gebruik van sondevoeding
2. Bij langer dan 4 à 6 weken gebruik van sondevoeding
3. Bij langer dan 6 à 8 weken gebruik van sondevoeding
4. Bij langer dan 8 à 10 weken gebruik van sondevoeding

Indicatie

langere tijd sondevoeding (meer dan vier tot zes weken)

de neusmaagsonde levert problemen op

dit is een betere behandeling voor de onderliggende aandoening dan een neusmaagsonde

Wat zijn voordelen van een PEG-sonde?

1. Geeft geen irritatie aan neus/keel/slokdarm
2. Minder besef van aanwezigheid van de sonde
3. Kan door een verzorgende worden ingebracht
4. Alle gegeven antwoorden zijn juist

Wat zijn de voordelen van een PEG sonde tov een neusmaagsonde?

Voordelen

• geen neus- of keelirritatie
• minder kans op verschuiving
• minder kans op aspiratie
• de sonde is onzichtbaar voor de omgeving
• de sonde heeft een grotere opening. Hierdoor is dikkere voeding mogelijk. 

       Daarnaast gaat het voeden sneller. Je kan met een grotere opening ook beter 

       medicijnen toedienen.

Wie plaatst een PEG Sonde?

1. Specialist
2. Huisarts
3. Verpleegkundige
4. Verzorgende IG

Bij een PEG-sonde moet je de ph controle doen

1. Elke dag
2. Alleen bij inbrengen
3. alleen bij verwisselen
4. dit hoeft niet

Waar wordt een PEG-sonde aangebracht?

1. Door de buikwand
2. Door de neus
3. Door de keel

Fixatie

Ballon

fixatieschijf

Voordelen

* minder kans verschuiving

* Minder kans aspiratie

* geen neus of keel irritatie

* PEG niet zichtbaar

* Dikkere voeding mogelijk, sneller

Verzorging

- 2x daags huid reinigen met water

- Button kan je reinigen met water en zeep

- Spoel de sonde door met min 20cc handwarm water door na elke voeding of gift medicatie en voor en na het slapen gaan van de zorgvrager

- Draai elke dag de sonde 360 graden (niet bij PEG-J) 

- dompel de sonde minimaal 2x per week

Aandachtspunten

1. Ontsteking
2. Lekkage maagsappen naast sonde
3. Groei wildvlees in de fistel
4. Verstopping van de sonde
5. Uitvallen van de sonde
6. Drukplekken als fixatieschijfje te strak zin 

Medicijnen toedienen via PEG sonde

https://www.youtube.com/watch?v=bCLslPSFm-8