W8. Crisissituaties BOL

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 1

Crisissituaties

Learnbeat 7 

Leerdoelen

• Je signaleert en onderneemt actie bij onvoorziene en crisissituaties die het gevolg zijn van gedragsproblemen, problemen van somatisch aard, grensoverschrijdend gedrag of veroorzaakt worden door calamiteiten of door ziekte  
• Je voert preventieve acties uit die gericht zijn op het voorkomen van een crisissituatie en verdere escalatie  
• Je schat het gevaar voor de zorgvrager, zichzelf en anderen in en grijpt indiennodig in waarbij zij de veiligheid van de zorgvrager, betrokkenen en zich zelf in de gaten houdt 
  
• Je roept de hulp in van collega’s en of deskundige(n) van andere disciplines  
• Je past brandveiligheid en brandpreventie toe
  

Vandaag: Bekijken eindopdracht W8 + GGZ en start B1-K1-W8

 

Crisissituaties

Definitie

In een crisissituatie is de zorgvrager een acute dreiging of een acuut gevaar voor zichzelf of voor zijn omgeving. Ook kan de zorgvrager zelf worden bedreigd.

Crisissituaties

Crisis vanuit gedragsproblematiek                               Crisis op somatisch gebied

• Psychosociale of psychiatrische problemen (depressie)
  
• Agressie en geweld
• Grensoverschrijdend gedrag 

• Hartstilstand
• CVA
• Delier
  
• Acute ademnood
  
• Ernstige verwondingen
  
• Vergiftiging

Opdracht

1. Maak tweetallen
2. Bespreek crisissituaties die jullie hebben meegemaakt op basis van gedragsproblematiek of op somatisch gebied
3. Kies een casus
4. Wat waren jullie belangrijkste taken hierin?

Per jaar worden ..... ouderen boven de 65 mishandeld

1. 20
2. 200
3. 20.000
4. 200.000

Signaleren van ouderenmishandeling

Signalen

• blauwe plekken, pijn, brandwonden (letsel waarvoor geen (geloofwaardige) verklaring is)
• beschadiging van het gehemelte en de mond (door gedwongen voeden)
  
• ondervoeding
• oog- en gehoorbeschadigingen
• angst
  
• bedplassen
  
• geen steun zoeken in een angstige situatie (ziekenhuis)
  
• verbergen van de sporen van de mishandeling
  
• een slechte relatie hebben met naasten
• gedragsproblemen
  
• op zichzelf gerichte agressie
  
• een laag zelfbeeld
  
• teruggetrokken, vijandig en opstandig, nagemaakt gedrag
  

een mededeling over het letsel

letsel waarvoor geen (geloofwaardige) verklaring is

niet meewerken of vijandig gedrag van naasten bij het onderzoek

Onder ouderenmishandeling valt:

Lichamelijke mishandeling: bijvoorbeeld slaan of hard beetpakken

Psychische mishandeling: uitschelden, beledigen of isoleren

Financiële uitbuiting: door diefstal, veranderen van testament of ongewenste bemoeienis met geldzaken

Verwaarlozing: iemand geen lichamelijke of psychische zorg verlenen of geen eten geven

Seksueel misbruik: ongewenste seksuele handelingen uitvoeren met of in het bijzijn van ouderen

Ik heb signalen van ouderenmishandeling gezien

Ja

Nee

Twijfel..

Bij verdenking op mishandeling mag je je beroepsgeheim doorbreken

1. Ja
2. Nee

Meldcode en afwegingskader voor de zorg

''Bij mishandeling kan bescherming van het slachtoffer zwaarder wegen dan het beroepsgeheim.''

1. Signalen in kaart brengen.
   
2. Vragen om advies.
   
3. Een gesprek aangaan met de zorgvrager.
   
4. Verzamelde informatie afwegen en bij twijfel Veilig thuis raadplegen.
   
5. Beslissen.

https://www.venvn.nl/media/ozmlihjq/venvn-meldcode-huiselijk-geweld-en-kindermishandeling-2018.pdf

Wat is voor jou
grensoverschrijdend
gedrag?

Er zijn zeven vormen van grensoverschrijdend gedrag

Verwaarlozen en onthouden van zorg: geen medicatie en adequate voeding geven, geen hulp bieden bij de toiletgang, niet op bed leggen als de zorgvrager dat wil.

Psychische grensoverschrijdingen: pesten, treiteren, bang maken, overmatig druk uitoefenen, de zorgvrager isoleren, vernederen en uitschelden.

Fysieke grensoverschrijdingen: hard vastpakken, ruw wegduwen, slaan, schoppen, met banden en tafelbladen voorkomen dat mensen weglopen en misbruik van medicatie.

Seksuele grensoverschrijdingen: ongewenste aanrakingen, onnodige ontkleding, iemand betrekken bij seksuele handelingen zonder dat toestemming gegeven is of kan worden, aanranding en verkrachting.

Discriminatie: ongelijkwaardige behandeling op basis van beperking, afkomst, sekse, seksuele voorkeur of religie.

Schending van rechten: beslissingen nemen zonder toestemming van de zorgvrager of zijn vertegenwoordigers, aantasting of inperking van het recht op vrijheid, privacy en zelfbeschikking. Bijvoorbeeld door post achter te houden en bezoekers weg te sturen.

Financiële en materiële uitbuiting: wegnemen of profiteren van bezittingen van de zorgvrager. Denk hierbij aan diefstal, gedwongen testamentverandering, iemand financieel beperken.

Wat zou jij doen?

Meneer Van Bemmel is 72 jaar en heeft hulp nodig bij de dagelijkse verzorging. Annet werkt als verzorgende. Ze helpt hem bij het wassen. Meneer Van Bemmel is sinds drie jaar weduwnaar. Hij en zijn vrouw hadden een groot sociaal netwerk en genoten volop van het leven tot zijn vrouw ziek werd.

De laatste tijd merkt Annet dat hij herinneringen ophaalt aan het leven samen met zijn vrouw. Hij mist een levenspartner. Annet vindt het belangrijk dat meneer Van Bemmel kan delen wat hem bezighoudt en heeft daarom soms vertrouwelijke gesprekken. Tijdens deze gesprekken maakt meneer steeds vaker seksueel getinte opmerkingen.

Ik krijg wel eens ongepaste opmerkingen van zorgvragers

Ja

Nee

Van de gehele bevolking van 18 jaar of ouder heeft .. % van de mannen en .. % van de vrouwen te maken gehad met seksueel grensoverschrijdend gedrag

Als iemand dement is kan hij/zij er niks aan doen

Eens

Oneens

Decorumverlies

Decorum staat voor ‘fatsoen’. Bij decorumverlies is iemand vergeten hoe hij zich hoort te gedragen. Hij heeft ongepast of ordinair gedrag dat eigenlijk niet bij hem hoort en hij is hier niet meer op aan te spreken of in te corrigeren. Decorumverlies is het gevolg van een bepaalde ziekte.

''Bij decorumverlies realiseert de zorgvrager zich niet dat zijn gedrag afwijkend is.''

Hoeveel procent van 67.000 zorgmedewerkers ervaren agressie en intimidatie?

1. 20
2. 30
3. 50
4. 70

Ik heb agressiviteit/grensoverschrijdend gedrag ervaren in mijn werk

Ja

Nee

Bij mij op het werk wordt er goed omgegaan met grensoverschrijdend gedrag

010

Wat is het verschil tussen complicaties, incidenten en calamiteiten?

Complicatie: Dit is een onbedoelde en ongewenste uitkomst tijdens of na het handelen van een hulpverlener. Het is nadelig voor de gezondheid van de patiënt en vereist vaak aanpassing van het medisch handelen.

Incident: Een incident is een onverwachte gebeurtenis tijdens het zorgproces die heeft geleid, had kunnen leiden of zou kunnen leiden tot schade bij de patiënt. Incidenten worden vaak gemeld in systemen zoals Veilig Incident Melden (VIM)

Calamiteit: Een calamiteit is een ernstige vorm van een incident. Het betreft een onverwachte gebeurtenis die tot de dood of ernstig schadelijk gevolg voor de patiënt heeft geleid. Calamiteiten moeten binnen drie werkdagen gemeld worden bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ)

Voorbeelden van complicaties:

• een infectie/bloeding na een operatie
  

Voorbeelden van incidenten:

• een zorgvrager met slikproblemen waar een invalkracht niet van op de hoogte is (ondanks dat dit in het dossier staat) en die bijna stikt bij het eten. Er wordt vervolgens juist gehandeld zodat de zorgvrager geen schade oploopt.
  

Voorbeelden van calamiteiten:

• toedienen of verstrekken van verkeerde medicatie waardoor de zorgvrager ernstige schade oploopt of overlijdt
  
• brand
  
• virus- en infectie-uitbraak
  
• vermissing en ontvluchting (weglopen)
  
• hittecalamiteit

Voorbeeld uit de praktijk

Op welke risico's let jij bij zorgvragers?

Risicosignalering

Het in een vroeg stadium signaleren van (gezondheids)risico’s bij de cliënt die ik vastleg in het zorgleefplan en waar indien nodig actie op wordt ondernomen

Bijvoorbeeld: pijn, medicatiegebruik, huidletsel, vallen, delier, incontinentie, depressie & ondervoeding/ overgewicht

Voorbeelden taken

• Je observeert veranderingen in het gedrag en de situatie van de zorgvrager en denkt na over in te zetten vervolgstappen.
  
• Je geeft informatie over gezond gedrag.
  
• Je signaleert problemen bij een verandering in het gedrag.
  
• Je herkent en bespreekt gedragsveranderingen.
  
• Je herkent mogelijk gevaarlijk gedrag voor de zorgvrager of de omgeving.
  
• Je bespreekt vermoedens en opgevangen signalen met collega’s, je leidinggevende of andere deskundigen.
  
• Bij bepaalde signalen onderneem je actie.

Voorkomen dat een situatie uit de hand loopt door bewust wel of niet over iets te beginnen of te doen noemen we ook wel

1. Depersonalisatie
2. Desoriëntatie
3. De-escaleren
4. Amnesie

Zorg kan alleen als iemand dit wil

1. Juist
2. Onjuist

Met welke wetten kun je te maken krijgen?

Onvrijwillige zorg

De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) Beslissing van de burgermeester. Hierdoor mag verplichte zorg ingezet worden bij iemand met een psychische stoornis

De Wet zorg en dwang (Wzd). Regelt de rechten bij onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening

• Crisismaatregel: Beslissing van de burgemeester waardoor verplichte zorg ingezet mag worden bij iemand met een psychische stoornis in een crisissituatie   
• Zorgmachtiging: Machtiging van de rechter waarmee verplichte zorg toegepast kan worden bij iemand met een psychische aandoening
• Inbewaringstelling:  Gedwongen opname op een gesloten afdeling, omdat de zorgvrager vanuit een beperking of psychogeriatrische aandoening,  een acuut gevaar voor zichzelf of zijn omgeving is, door burgemeester.
• Rechtelijke machtiging: Nodig voor een gedwongen opname van een zorgvrager met een verstandelijke beperking of psychogeriatrische aandoening wanneer er geen sprake is van een crisissituatie.

Wetgeving ten aanzien van crisissituaties

In de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) staan de rechten en plichten van zorgvragers. De WGBO regelt ook dat een arts soms zonder toestemming een medische ingreep mag doen, bijvoorbeeld om iemands leven te redden of om een ernstige handicap te voorkomen. Soms gaat het dan om een behandeling onder dwang.

De Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) heeft als doel de kwaliteit van zorg te verbeteren en een betere afhandeling van klachten en geschillen in de zorg te waarborgen.